Astanada ótken keńes otyrysynda tórt másele qarastyryldy.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń tóraǵalyǵymen Reformalar jónindegi joǵary keńestiń kezekti otyrysy ótti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Akorda.kz silteme jasap.
Kún tártibinde tórt másele qarastyryldy. Olar: ulttyq jobalar, tıimdi taýar ótkizý júıesin qalyptastyrý, eksportty ilgeriletý jónindegi júıeli sharalar jáne aýmaqtyq damý josparynyń jobasy.
Strategıalyq josparlaý jáne reformalar agenttiginiń tóraǵasy Qaırat Kelimbetov Ulttyq jobalar boıynsha atqarylǵan jumystar týraly baıandama jasady.
Ulttyq jobalar jónindegi baıandamany muqıat tyńdaǵan Memleket basshysy keńestiń ótken otyrysynda ulttyq jobalardyń tizimi maquldanǵanyn jáne olardy qarjy jaǵynan qamtamasyz etý, qorytyndy nátıjeleriniń shynaıylyǵy, tıimsizdikke jol bermeý turǵysynan pysyqtaýǵa tapsyrma berilgenin eske saldy.
«Bul baǵytta jumys júrgizilgenin kórip otyrmyz. Qarjylandyrý máselesine qatysty suraq bar. Prezentasıaǵa sáıkes, jekelegen is-sharalardy júzege asyrý shyǵynynyń bir bóligin kóterý, ıaǵnı 3,3 trıllıon teńge qarjy bólý jergilikti búdjetke júktelipti. Bul az qarajat emes. Jergilikti búdjet buǵan daıyn ba? Ulttyq jobalardy júzege asyrýǵa qatysty búdjetaralyq qatynastardyń naqty mehanızmderin anyqtap alý kerek. Jergilikti jerlerde ulttyq jobalarǵa bóletin qarjysyn baqylaý qajet. Úkimet atalǵan máseleni muqıat pysyqtaýy kerek», – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev jeke ınvestısıalarǵa qatysty máseleni de qozǵady. Onyń aıtýynsha, ulttyq jobalardy qarjylandyrýǵa qajetti 49 trıllıon teńgeniń 33 trıllıony nemese jalpy somanyń 67 paıyzy búdjetten tys qarajatqa tıesili.
«Bul qarjylar egjeı-tegjeıli pysyqtalyp, naqty jobalarǵa baǵyttalǵan jáne qarjylandyrý kózderi anyqtalǵan dep oılaımyn. Jeke ınvestorlarmen aradaǵy shala júrgizilgen jumystardyń kesirinen ulttyq jobalardyń júzege asyrylmaı qalýyna jol bermeý qajet. Jeke ınvestısıalardy tıimdi tartý máselesi búdjet qarjysyn aqylǵa qonymdy paıdalaný sıaqty mańyzdy ekenin esterińizge salamyn», – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev búgingi talqylaýlar men Prezıdent Ákimshiliginiń eskertpelerin eskere otyryp, jalpy usynylǵan ulttyq jobalardy maquldaýdy usyndy. Úkimetke bekitý týraly tıisti qaýlyny eki apta ishinde qabyldaýǵa tapsyrma berildi.
«Úkimet pen agenttik saraptama qoǵamdastyǵy men halyq arasynda tıimdi túsindirý jumystaryn júrgizgeni jón. Aıtylýy múmkin syndarǵa naqty ári jedel jaýap berý qajet. Úndemeı qalýǵa bolmaıdy. Konstrýktıvti dıalog júrgizý kerek. Ulttyq jobalar bekitilgennen keıin birden júzege asyrýǵa kirisińizder. Úkimettiń jobalyq ofısiniń múmkindikterin paıdalaný mańyzdy. Ol shuǵyl monıtorıń jasaýdy jáne árbir ulttyq jobanyń júzege asyrylǵany jóninde beriletin esepti qamtamasyz etýge tıis. Ulttyq jobalardyń júzege asyrylýyna qaraı olardyń oryndalý barysyn qarastyryp, qajetti sheshimder qabyldaımyn», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Keńeste tıimdi taýar ótkizý júıesine qatysty másele de qarastyryldy. Bul baǵyt boıynsha Saýda jáne ıntegrasıa mınıstri Baqyt Sultanov baıandama jasady.
Memleket basshysy bıylǵy jyl óndiris, ónimderdi saqtaý jáne ótkizý salasynda qordalanǵan problemalar bar ekenin kórsetkenin aıtty. Inflásıa, ásirese, azyq-túlik baǵasynyń qubylýy bekitilgen mejeden áldeqashan shyǵyp ketken.
«Shuǵyl sharalar, baǵaǵa qoıylǵan baqylaý naryqtyq ekonomıkanyń irgeli qaǵıdattaryn almastyra almaıtyny belgili. Júıeli sharalar kerek. Sondyqtan ulttyq taýar ótkizý júıesin qalyptastyrý atalǵan jumystyń mańyzdy quraýshy bóligi bolyp tabylady. Kóterme-taratý ortalyqtary jáne olardyń standarttaý, taýardyń turaqty jetkizilýin qamtamasyz etý jónindegi jumystary óndirýshilerdiń, sonyń ishinde shaǵyn bıznes ókilderi kooperasıasynyń mańyzdy elementteriniń biri bolýǵa tıis. Bul aýylda turyp, jeke qosalqy sharýashylyqpen aınalysatyn adamdar úshin asa mańyzdy. Búginde mundaı kásip ıelerin ekonomıkalyq aınalymǵa tartý jumystary mardymsyz júrgizilýde. Sonymen qatar olar óz ónimderin egin basynan satýǵa májbúr bolyp otyr. Kóterme-taratý ortalyqtarynyń taǵy bir mindeti – «egis basynan - sórege» deıingi joldaǵy qajetsiz deldaldardy joıý. Halyq úshin azyq-túliktiń qoljetimdi baǵada bolýyn is júzinde retke keltirý qajet», – dedi Prezıdent.
Kún tártibindegi úshinshi másele – eksportty ilgeriletý jónindegi júıeli sharalar týraly Baqyt Sultanov baıandama jasady.
Baıandamany tyńdaǵan Qasym-Jomart Toqaev shıkizat eksportyn ulǵaıtý Úkimettiń kún tártibindegi óte mańyzdy másele ekenin atap ótti. Onyń pikirinshe, eksportqa qatysty kedergilerdi joıý, eksporttyń geografıasy men nomenklatýrasyn keńeıtý, ulttyq ekonomıkalyq múddelerdi qorǵaý úshin búkil Úkimettiń kúsh-jigerin jumyldyrý kerek. Sonymen qatar Syrtqy ister mınıstrligi men onyń sheteldegi mekemeleri eksportty ilgeriletý, naryqtarǵa jol ashý jáne kedergilerdi joıý jónindegi jumystarǵa belsendi atsalysýy qajet.
«Qazaqstannan Qytaıǵa júk ákelýge qoıylǵan shekteýlerge qatysty qordalanǵan másele uzaq ýaqyttan beri sheshilmeı keledi. Tranzıttik júkter ótedi, al bizdiń júkterimiz shekarada qalyp qoıady. Qazaqstandyq taýarlar tıelgen myńdaǵan vagon beketterde tur. Bıznes tikeleı Prezıdentten kómek suraıdy. Mundaı jaǵdaılarda Úkimet jedel áreket etip, seriktestermen aradaǵy barlyq máseleni retteýi tıis», – dedi Memleket basshysy.
Aýmaqtyq damý josparynyń jobasy týraly Áset Erǵalıev esep berdi.
Ulttyq ekonomıka mınıstriniń baıandamasyn tyńdaǵan Qasym-Jomart Toqaev pysyqtalýy kerek máselelerdi kórsetip berdi. Onyń aıtýynsha, Josparda búkil elimizdegi tıimdi aýmaqtyq uıymdastyrýdyń negizgi qaǵıdattary men tásilderi ǵana emes, árbir óńirdi damytýdyń negizgi ólshemderi qamtylýǵa tıis.
Sondaı-aq jıynda «Atameken» UKP tóralqa tóraǵasy Tımýr Qulybaev pen Prezıdenttiń ekonomıkalyq damý jónindegi shtattan tys keńesshisi, Reformalar jónindegi keńes tóraǵasynyń orynbasary Ser Sýma Chakrabartı sóz sóıledi.
