Memleket basshysy birqatar ózekti máselege nazar aýdardy.
Jıyn barysynda «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń (AHQO) 2021 jyly atqarǵan jumystary qorytyndylandy jáne ony ári qaraı damytý jónindegi usynystar qarastyryldy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Aqordaǵa silteme jasap.
Qasym-Jomart Toqaev halyqaralyq jaǵdaı qubylyp turǵan kezde ınvestısıalyq turaqtylyq pen boljamdylyqty qamtamasyz etýge qabiletti senimdi qarjy kózderin izdeý ózekti bolatynyn aıtty. «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy Qazaqstan men búkil Ortalyq Azıa aımaǵy úshin osyndaı mindetti atqaratyn mekemelerdiń biri sanalady.
«Qazaqstan naryqtyq, erkin ári básekeli ekonomıkany qarqyndy ilgeriletýge baǵyttalǵan damýdyń jańa kezeńine qadam basyp otyr. Mundaı jaǵdaıda sheteldik ınvestorlar men saýda seriktesteriniń senimin saqtap qalý jáne nyǵaıtý bizdiń basty basymdyǵymyz bolyp qala beredi. Osyǵan baılanysty AHQO-nyń áleýeti ınvestısıalardyń senimdiligi men qaýipsizdiginiń kepili retinde barynsha paıdalanylýǵa tıis», – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy AHQO-nyń aldynda jetekshi qarjy ortalyǵy retinde óz mártebesin ınstıtýsıonaldy turǵydan nyǵaıtý mindeti turǵanyn atap ótti. Osyǵan oraı Memleket basshysy birqatar ózekti máselege nazar aýdardy.
Atap aıtqanda, Qasym-Jomart Toqaev sanksıalyq máselege mán bere otyryp, sheteldik kompanıalardyń AHQO-ǵa tirkelý talaby barynsha ońaı ári lıberaldy bolýǵa tıis ekenine toqtaldy. Prezıdent AHQO-nyń sheteldik seriktestermen dıalog júrgizýi qajet ekenin atap ótti jáne qarjy retteýshilerimen tyǵyz yqpaldastyq ornatýdyń mańyzdylyǵyn jetkizdi. Osy rette jalpy úılestirý jumystary Úkimetke júkteldi. Sondaı-aq Prezıdent Ortalyqtyń retteýshilik qyzmeti men normatıvtik-quqyqtyq bazasy derbestigi men táýelsizdigin saqtap qalýy kerek ekenin aıtty.
Memleket basshysy ulttyq kompanıalardy IPO-ǵa shyǵarý jumystaryn kelesi mańyzdy mindet retinde atady. «Samuryq-Qazyna» aksıonerlik qoǵamy men onyń ulttyq kompanıalarynyń rólin mysalǵa keltirdi.
«Elimizdiń qarapaıym azamattary Ulttyq kompanıalardyń aksıalaryn ıelenýge jáne salymdarynan óz dıvıdentterin alýǵa múmkindigi bolýǵa tıis. Dál osyndaı jolmen halyqtyń ınvestısıalyq mádenıeti qalyptasady. IPO-ǵa qatysý Qazaqstannyń barlyq turǵyny úshin qoljetimdi bolýy qajet. Ol úshin qaǵazbastylyq pen búrokratıany boldyrmaıtyn jańa sıfrlyq sheshimder kerek», – dedi Memleket basshysy.
Sonymen qatar Qasym-Jomart Toqaev uzaq merzimdi sheteldik ınvestorlardy teńge túrindegi táýelsiz oblıgasıalarǵa tartýdyń ózektiligin atap ótti. Prezıdent qazirgi qubylmaly jaǵdaıda ınvestısıalar men resýrstar úshin básekelestik kúsheıedi degen pikir bildirdi. Investorlar korporatıvtik basqarý qaǵıdattary joǵary deńgeıde saqtalatyn, zań ústemdik etetin jáne halyqaralyq ıýrısdıksıasy bar alańdardy izdeıdi.
«Elimizge jańa ári senimdi ınvestısıa kózderi qajet. Ol úshin halyqaralyq depozıtarıılermen ózara tyǵyz yqpaldastyq ornatý kerek. Mundaı jaǵdaıda retteýshilik rejım men halyqaralyq quqyqqa negizdelgen AHQO alańy tartymdy bolady. Úkimetke Ulttyq bankpen jáne AHQO-men birlese otyryp, uzaq merzimdi ınstıtýsıonaldyq ınvestorlary bar álemdik ınfraqurylymǵa qosylý máselesin pysyqtaýdy tapsyramyn. Bul ekonomıkamyzdyń ornyqty ósimi úshin mańyzdy qadam bolmaq», – dedi Prezıdent.
Budan bólek, Memleket basshysy ornyqty damý maqsattaryna qol jetkizý jáne «jasyl» jobalardy júzege asyrý máselesine toqtaldy. Onyń aıtýynsha, byltyr ornyqty qarjylandyrý naryǵynyń kólemi 500 ese ulǵaıyp, 250 mıllıon dollardan asty. Onyń ishinde jasyl oblıgasıalar men nesıelerdiń 58 paıyzyn AHQO Jasyl qarjy ortalyǵy naqtylady.
«Bul ekonomıkany kómirteginen aryltý jáne kómirtegin az paıdalaný tehnologıalaryn damytý jónindegi jahandyq mindetterdi elimizdiń sátti sheshýge qabiletti ekenin dáleldeýine yqpal etedi. Úkimetti, «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵyn jáne Keńes múshelerin osy baǵyttaǵy jumystyń qarqynyn báseńdetpeı, jalǵastyra berýge shaqyramyn», – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev energıa tasymaldaýshy jahandyq naryqtardyń jáne álemdik azyq-túlik ortalyqtarynyń transformasıalanýy kezinde Qazaqstannyń rólin kúsheıtý mańyzdy ekenine nazar aýdardy. Atap aıtqanda, Memleket basshysy úzdik halyqaralyq standarttarǵa sáıkes keletin jáne kez kelgen táýekel-qaterlerden alshaq turatyn basty taýar bırjasyn ornalastyrý máselesin sheshýdiń ózektiligin atap ótti.
«Qazaqstan úshin senimdi ári básekege qabiletti ınfraqurylymy bar bırja naryǵy jóninde málimdeý óte mańyzdy. Bul aımaqtyq jáne jahandyq saýdada kóshbasshylyqqa ıe bolý úshin jańa múmkindikterge jol ashady. Úkimet osy máseleni jan-jaqty pysyqtaýy kerek», – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy krıptoındýstrıa jáne sıfrlyq aktıvterdi damytý máselelerine de toqtaldy.
«Biz áleýetimizdi barynsha tıimdi paıdalanýymyz kerek. Elimiz krıptoaktıvterdi shyǵarý boıynsha ekinshi orynda tur. Alaıda biz tek qana shıkizat mártebesin ustanyp qalmaýymyz kerek. Osy oraıda, Úkimet qarjy retteýshilerimen jáne «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵymen birlese otyryp, keshendi sıfrlyq ekojúıeni damytý úshin qolaıly jaǵdaı jasaýy qajet», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy jıyndy qorytyndylaı kele, AHQO-nyń 2021 jyly atqarǵan jumysynyń jyldyq esebin bekitti.
İs-shara barysynda Premer-mınıstr Álıhan Smaıylov, AHQO basqarýshysy Qaırat Kelimbetov, Memleket basshysynyń ekonomıkalyq damý jónindegi shtattan tys keńesshisi Ser Sýma Chakrabartı, Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Mádına Ábilqasymova, AHQO-nyń táýelsiz qarjy baqylaýshysy Mark Smıt, Jahandyq damý ortalyǵynyń prezıdenti Ahmed Masýd, G30 tobynyń qamqorshylyq keńesiniń tóraǵasy Djeıkob Frenkel, Citigroup úkimetter men memlekettik sektordyń jahandyq blogynyń basshysy Djýlı Monako baıandama jasady.