Elimizde18-19 qańtarda «kreshenıe» rásimi ótedi. Qalalarda shomylý rásimine arnalǵan oryndar belgilenip qoıylǵan. Sýǵa túsýshilerdiń qaýipsizdigin polısıa, qutqarýshylar jáne jedel járdem qyzmetkerleri qamtamasyz etedi.
Degenmen, muzdy sýǵa súńgigisi kelgenderdiń bári saqtyq sharalaryn saqtamaıdy. Osyǵan oraı S.Asfendıarov atyndaǵy Qazaq ulttyq medısına ýnıversıtetiniń patofızıologıa kafedrasynyń dosenti Baýyrjan Qasenovtyń keńesterin usynyp otyrmyz.
Sarapshynyń aıtýynsha, sýǵa shomylýǵa halyqtyń belgili bir sanaty jıi qatysady. Buǵan kóbine ekstremaldy áreketterdi jasaý arqyly jarqyn emosıany sezingisi keletin jandar qumar keledi. Sonymen qatar, kóptegen adam bul prosedýraǵa daıyndyq sharalaryn eskermeıdi deıdi maman.
«Shynyǵýdyń ózi – bul is-áreketterdiń tutas kesheni. Ádette, bul sýyq sýǵa merzimdi shomylý, ıaǵnı deneni úıretý aralyqtaryn birte-birte azaıtýdy qamtıdy. Kreshenıe rásimine keletin bolsaq, adamdar kóbinese keıbir ekstremaldy áreketterdi oryndaýǵa áýestenedi: qorqynyshty jeńý, sýyqta sheshiný, muzdy sýǵa túsý, aýyrsynýdy seziný. Sońynan jetistik sezimimen rahattaný. Dál osyndaı emosıalar adam taýǵa shyqqanda da bolady, joldy eńsergende emosıonaldy qanaǵat sezimine bólenesiń», – deıdi maman.
Alaıda, kóbinese daıyn emes adamdar «erlik jasaýǵa» tyrysady. Al «dıvannan tura salyp, muzdy sýǵa kúmp berý» ólimge ákelýi múmkin. Baýyrjan Qasenov qaýip faktorlaryn atap ótti: gıpotermıa; qan qysymynyń kúrt kóterilýi; sozylmaly ınfeksıalardyń órshýi – tonzılıt, tamaq aýrýy, pnevmonıa
«Árıne, bul árkimde bola bermeıdi. Biraq jaǵdaılardyń belgili bir paıyzynda oryn alǵan. Adam sýǵa súńgigende qan tamyrlarynyń kúrt jıyrylýyn sezinýi múmkin. Buǵan qosa, aýyrsynýdan titirkený paıda bolady – sýyq reseptorlary aýyrsynýmen baılanysty. Stresstiń birneshe túri bolady, tynys alýdyń reflektorly toqtaýy nemese júrek toqtaýy múmkin. Eshkim baıqamasa, adam sý astyna, muz astyna ketýi yqtımal. Onda ony qutqarý qıynǵa soǵady. Júregi kenet toqtap qalsa, adamdy shyǵaryp alý úshin qaýipsizdik arqandaryn qoldaný qajet», – dedi ol.
Sonymen qatar, qazaqstandyqtardy sýǵa shomylý barysynda qaýipsizdik sharalaryn saqtaýǵa jáne aýa raıy jaǵdaılaryn eskerýge shaqyrdy. Sýǵa shomylýǵa arnalǵan oryndarda qaýipsizdik erejelerin este ustaǵan jón. Olar shomylatyn oıyqtyń janynda úsh adamnan artyq turmaýy qajet, sýǵa shomylý rásimi tek qutqarýshylar men medısına qyzmetkerleriniń baqylaýymen júzege asyrylýy kerek.
Sýǵa kirmes buryn jylynýǵa arnalǵan jattyǵýlardy jasaýǵa bolady. Shomylý rásiminen keıin deneńizdi súlgimen ysqylap, jyly kıim kıip, ystyq shaı ishý kerek. Sýǵa shomylý barysynda da densaýlyǵyńyzdyń nasharlaýyn sezseńiz, shomylý ornyndaǵy kezekshi dárigerlerge dereý habarlasýyńyz qajet.