Shymbulaq taý-shańǵy kýrortynda BAQ ókilderine arnalǵan ashyq esik kúni ótti.
İs-shara kýrort qonaqtarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý aıasynda aldyn alý sharalaryn, sonyń ishinde kóshkin túsirý jumystaryn egjeı-tegjeıli kórsetýge baǵyttaldy.
İs-shara ınteraktıvti formatta ótti, onda jýrnalıser kýrorttyń kóshkin qaýipsizdigi qyzmetiniń jumysymen jaqyn tanysyp, synaq barysyna tikeleı qatysý múmkindigine ıe boldy.
İs-sharanyń alǵashqy bóligin taý patrýli jáne kóshkin qaýipsizdigi qyzmetiniń basshysy Vıktor Lvov júrgizdi. Ol ortańǵy stansıadan joǵary ornalasqan arnaıy alańda ótti. Sol jerde Avalauncher stasıonarlyq kóshkin qondyrǵysy ornatylǵan, ol shańǵy trassalaryna jaqyn mańdaǵy qar jamylǵysynyń turaqtylyǵyn tekserýge múmkindik beredi jáne kýrort qonaqtarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etedi.
İs-shara barysynda qutqarý qyzmeti jasandy qar túsirip kórdi: osylaısha, qardyń turaqtylyǵyna synaq jasaldy, alaıda qar massasy syrǵyp ketpedi, bul qar jamylǵysynyń turaqtylyǵyn kórsetedi.
«Jasandy qar syrǵytýdan keıin kóshkin júrmedi, bul aımaqtaǵy qar turaqty kúıde qalyp otyr. Buǵan deıin, 8 jáne 9 naýryz kúngi qar jaýǵannan keıin, bul jerde aldyn alý maqsatynda kóshkin túsirý jumystary júrgizilgen bolatyn. Sol kezde jarylys shaǵyn kóshkinderdi týdyrdy. Alaıda, kóshkinniń júrýi kóptegen faktorlarǵa baılanysty: aýa raıy, jańa jaýyn-shashyn mólsheri, jer bederi erekshelikteri», – dep túsindirdi V. Lvov.
Sonymen qatar, qutqarýshy aldyn alý ádisteri týraly egjeı-tegjeıli aıtyp, eń qaýipti ýchaskelerdi atap ótti, olardyń qatarynda «Konýs», «Qurǵaq saı» jáne «Shkolnık» shyńynyń betkeıleri bar.
Kýrortta qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin qoldanylatyn basqa da aldyn alý sharalary qarastyryldy:
1. Qolmen jarý – bul ádisti QazSelQorǵaý mamandary jarylǵysh zattardy qoldanyp júzege asyrady. Bul tásil tıimdi, biraq kóp kúshti talap etedi, óıtkeni qyzmetkerler tikeleı betkeıge kóterilýi kerek. Sonymen qatar, bul ádis belgili bir qaýiptermen baılanysty.
2. Pasıvti qorǵanys – «Shkolnık» taýynda ońtústik-shyǵys ekspozısıasynda ornatylǵan. Bul qar massalaryn ustap turýǵa arnalǵan kóshkinge qarsy bógetter.
3. Kóshkin toqtatqyshtar – bul arqan jolynyń tirekterin kóshkin soqqysynan qorǵaýǵa arnalǵan arnaıy qurylymdar.
Bul sharalardyń barlyǵy kóshkin qaýpin barynsha azaıtýǵa jáne kýrort qonaqtarynyń qaýipsizdigi men jaılylyǵyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan.
Keıin is-shara 3200 metrlik stansıada jalǵasty, onda «Talǵar» trassasy boıyndaǵy eskertý belgileri men qorshaý torlaryna erekshe nazar aýdaryldy. Bul jerlerden raıderlerdiń kóshkin qaýpi bar betkeılerge kirip ketý qaýpi bar.
«Bul jerde eki qatarly qorǵanysh torlar men eskertý belgileri ornatylǵan. Biraq, bir ókinishtisi, tipti bul sharalar da raıderlerdiń belgilengen shekterden ótýin tolyqtaı toqtata almaıdy. Bizdiń mindet – sanalylyqty arttyrý jáne oqytý deńgeıin kóterý. Shańǵyshylar men snoýbordshylar óz qaýipsizdigine ǵana emes, trassanyń tómengi jaǵyndaǵy adamdardyń ómirine de jaýapty ekenin túsinýi óte mańyzdy», – dedi ol.
Qutqarýshy sondaı-aq, syrǵanaý kezinde belgilerdegi sandarǵa nazar aýdarý kerektigin atap ótti – «san neǵurlym az bolsa, trassanyń sońy soǵurlym jaqyn». Bul qutqarýshylardyń jumysynda mańyzdy ról atqarady, óıtkeni zardap shekken adamnyń ornalasqan jerin tez anyqtaýǵa kómektesedi.
Ekskýrsıanyń sońynda «Shymbulaq» kýrortynyń qutqarýshysy Aleksandr Golovanov kóshkinge qarsy jabdyqtardy qoldaný boıynsha tolyqqandy dáris ótkizdi.
«Men frıraıderlerdi bizdiń kómekke beı-jaı qaramaýǵa shaqyramyn. Qutqarýshylarǵa júginip, qaı aımaqtar qaýipsiz ekenin jáne qaı jerler qaýipti ekenin surańyz. Biz árdaıym keńes beremiz, kómektesemiz, sizdiń kóshkin jabdyqtaryńyzdy tekseremiz», – dep qosty A. Golovanov.
Aleksandr frıraıderler úshin jabdyqtyń mańyzdylyǵyn da atap ótti:
«Joldan (trassadan) tys syrǵanaýdy josparlaǵan árbir adamda mindetti túrde 3 zat bolýy kerek: bıpper, zond, kúrek. Múmkindik bolsa – kóshkin rúkzagy. Eń bastysy – bul jabdyqty qoldana bilý. Statısıka kórsetkendeı, adamdy kóshkin astynan 15 mınýt ishinde qazyp alǵan jaǵdaıda, onyń aman qalý múmkindigi 90%», – dep atap ótti qutqarýshy.
Rúkzakta ne bolýy kerek?
• Bıpper (kóshkin qurylǵysy) – bul kóshkinge túsken adamdardy izdeýge arnalǵan elektrondy qurylǵy. Ol denege taǵylady jáne qutqarýshylar nemese raıderler kóshkin astynda qalǵan adamnyń sıgnalyn tez anyqtaý úshin paıdalanady. Zamanaýı bıpperler zardap shekken adamnyń ornalasqan jerin jyldam anyqtaýǵa múmkindik beredi, bul ómir súrý múmkindigin edáýir arttyrady.
• Kúrek – adamdy kóshkin astynan shyǵaryp alýǵa kómektesedi.
• Zond – jınalmaly kóshkin zondy, ol qutqarý jumystarynda kóshkin astyndaǵy adamdy anyqtaýǵa arnalǵan.
Basty mindet – kýrorttaǵy betkeılerdiń, ıaǵnı jappaı syrǵanaý trassalarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý.