Kóp adam "kómek suraý" álsizdik pen osaldyqtyń belgisi dep oılaıdy. Psıholog Ekaterına Týr munyń astarynda ne jatqanyn jáne ishki tosqaýyldy qalaı eńserýge bolatynyn túsindirdi, - dep habarlaıdy Aqshamnews.kz tilshisi.
Bala kezden qalyptasqan ustanym
Kópshiligimiz "Óziń iste!", "Jylama!" degen tárbıe kórip óstik. Ádette nıeti túzý ata-ana balasynyń emosıasyn (renish, qorqynysh, abdyraý) ashyq bildirýine tyıym salady. Osydan "kómek suraý - uıat" degen senim bekip qalady. Eseıgende bul ádetke aınalyp, mansaptyń ósýine de, baqytty bolýǵa da kedergi jasaıdy:
- adam jumysta tapsyrmalardy bólýge qorqyp, artyq jumys isteıdi, nátıjesinde kúıip-janady;
- qarym-qatynasta aıtylmaǵan máseleni ishine jutyp, "ıdeal" bolyp kórinýge tyrysady, bul aqyry tereń daǵdarysqa ákelýi múmkin.
- Shynaıy sezimin aıta almaı, qoldaý suraı almaý - jalǵyzdyqty ásireleıtin faktor: otbasynyń ortasynda júrip te, ujymda júrip te adam ózin jalǵyz sezingendeı bolady.
Uzaqqa sozylǵan saldar
Bul másele densaýlyqqa zıan tıgizedi. Uıqysyzdyq, mazasyzdyq, úreı, qysymnyń aýytqýy, ımýnıtettiń tómendeýi - sonyń kórinisi. Emosıaǵa erik berilmese, adam alkogólge, kompýlsıv ádetterge beıimdelýi múmkin. Kóp jyl "ózgeniń talabymen" ómir súrgenin túsingen sát aýyr kúızelis pen motıvasıanyń joǵalýyna alyp keledi. Tipti ınfarkt/ınsýlt sıaqty dertterge deıin aparady.
Qalaı eńseremiz?
- Kómekke muqtajdyq - tabıǵı proses. Psıhologqa barý - jeńilý emes, ózińe qamqor bolý. Mamandar bala kezdegi aýyr jaǵdaılardy eńserýge, emosıany retteý daǵdylaryn úıretýge, shekara men komýnıkasıa qurýǵa kómektesedi.
- Az-azdan bastańyz: senimdi adamǵa ishińizdegini bólisińiz. Jumysta ótinishti "shaǵym" emes, tapsyrma formasynda aıtyńyz: "Seniń ekspertızań qajet", "Mynany tıimdirek qalaı isteımiz?".
- Emosıańyzdy tanýdy jáne ataýdy, sezinýdi úırenińiz.
- Qoldaıtyn ortamen kóbirek aralasyńyz.