Almatyda zamanaýı ınovasıalyq ozyq kórme ashyldy
Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik Ortalyq mýzeıiniń ókilderi Plan B jáne FARBA (Mınsk, Belarýs) galereıalaryndaǵy áriptesterimen birlesip «Jasandy ıntellekt: sýretshi nemese mashına?» atty kórme usyndy. Bul kórmeni mamandar Almatyda uıymdastyrylǵan zamanaýı ınovasıalyq ozyq kórme dep baǵalap otyr.
Mundaǵy jumystardyń barlyǵy jasandy ıntellekttiń týyndysy. Ónersúıer qaýym tabıǵat, mıfologıa, tarıh, arhıtektýra jáne taǵy da basqa ómirlik máni bar salalardy qamtıtyn 10 túrli sanatqa bólingen 120-dan astam sýretti tamashalaı alady.
Iá, búginde neırondyq júıeniń dáýreni júrip tur. Iaǵnı jahan, álem jasandy ıntellekt jeteginde kele jatyr. Jasandy ıntellekt degendi bizge túsinikti bolý úshin qarapaıym tilmen «adam sanasynyń jasandy kóshirmesi» nemese «adam sanasy deńgeıindegi kompúter» deýge bolady deıdi mamandar.
«Neırondyq júıe» degen uǵym osydan 150 jyl buryn paıda bolǵanda adamnyń mıy men julynyndaǵy neırondardy zertteýge qatysty qoldanylǵan eken. Bizdiń mıymyz shamamen 86 mıllıard neıronnan turady. Al olardyń jıyntyǵy neırondyq jelini quraıdy. Ár neıron – kóptegen dendrıt pen bir aksonnan turatyn jeke jasýsha. Ondaǵy akson tarmaqtalyp, aqparatty birden birneshe jasýshaǵa jetkize alady. Bul uǵymdardy ary qaraı tereńdete berýge arnaıy sol salanyń mamany bolmasa, bilimimiz jete qoımas. Bizdiń aıtqymyz kelip otyrǵany – jaı adamnyń sol mıllıardtaǵan neıronyn iske qosa otyryp isteıtin kúndelikti tirlikterin, jumystaryn op-ońaı atqara salatyn, sharshap-shaldyqpaıtyn, birqalypty qyzmet atqara beretin jasandy ıntellekttiń ómirimizge dendep engeni.
***
Sonymen, neırondyq júıe – túrli áreketterdi isteı alatyn kompúterlik júıe. Bul júıede neıron sandary qanshalyqty kóp bolsa, soǵan saı qıyn da kúrdeli isterdi isteı beredi. Mine, kórip otyrǵanyńyzdaı, neırondyq jeli sýret te salyp beredi. Ári 1 mınýt ishinde-aq sala qoıatyny tipti qyzyq. Al sýretshiler oǵan 1 kúnin nemese 1 aptasyn jumsaýy múmkin.
Iá, neırondyq jeli shyǵarmashylyq salaǵa da kóp áser etip jatyr. Atalǵan kórmedegi jumystardyń basym bóligi jasandy ıntellekttiń Qazaqstandy sýretteýine arnalǵan. Kórmege kelýshiler elimizdiń tabıǵaty, arhıtektýrasy men mol dastarhany týraly neırojúıe salǵan sýretterdi tamashalaı alady. Árbir bóligine deıin anyq kórinetin minsiz sýretter toptamasynyń ónersúıer qaýym men tehnologıaǵa jaqyn jandardy beı-jaı qaldyrmasy anyq.
***
Kórme uıymdastyrýshylary mańyzdy jobalardy tanystyrý jáne kórermenge Qazaqstandaǵy neırojúıe týyndylarynyń tuńǵysh ekspozısıasyn birinshi bolyp usynýdy ózderi úshin mártebe sanaıdy.
Kórmeniń basty jobasy – osy is-shara úshin arnaıy jasalǵan «Sıfrlyq evolúsıa» atty ımmersıvti fılmi boldy. Atalǵan týyndy ıdeıalar álemi men materıa álemine, damý men evolúsıaǵa degen jańa kózqaras týraly oı qozǵady. Qonaqtar mýltımedıalyq zaldyń qabyrǵasy men edenderinde kórsetiletin fılm arqyly aınaladaǵy bolyp jatqan qubylystardy sezinýge múmkindik aldy. Sondaı-aq, kórme negizgi ekspozıany tolyqtyratyn otandyq avtorlardyń týyndylaryn da usynyp otyr.
Uıymdastyrýshylar ekspozısıalarmen tanysý qyzyqty bolý úshin taqyryptyq kvestter daıyndap, kórmege kelgen adam estelik sýretke túspeı ketpeıtin aıryqsha fotoaımaqtar jasaqtap qoıǵan. Bul qyzyldy-jasyldy álemge, ádemilikke qumar jastar úshin ońtaıly bolyp tur. Kelińizder! Kórme 30 qarashaǵa deıin jalǵasady.
