Táýelsizdik rýhymyzdy asqaqtatyp,bolashaqqa degen senimimizdi kúsheıtti.
Nursultan NAZARBAEV.
2006 JYLDYŃ BASTY OQIǴALARY
- QR Prezıdentiniń ınaýgýrasıasy
- Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna Joldaýy
- QR Táýelsizdigine - 15 jyl! «Táýelsizdik tańy» eskertkishiniń ashylýy.
- Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń İİ samıti.
- Azıadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńestiń İİ Samıti
2006 jyl el ómirinde qazaqstandyq ulttyq ıdeıanyń tujyrymdamasy negizdelip, damýdyń joǵary dınamıkalyq , uzaqmerzimdi baǵdarlary qalyptasqan jyl boldy. İshki saıasatta, ekonomıkada, syrtqy saıasatta Qazaq Eli máni men mańyzy joǵary iri-iri oqıǵalardy bastan ótkerdi. Qazaqstandyq múddeniń kópvektorlyq baǵytyn ustanǵan el bıligi Reseımen, Qytaı Halyq Respýblıkasymen, AQSH-pen, Eýroodaqpen, Orta Azıa jáne musylmandyq Shyǵys memleketterimen yntymaqtastyqtyń yqpaldy deńgeıin qalyptastyra bildi. Reseıge, AQSH-qa, Ulybrıtanıaǵa, Qytaıǵa, Belgıaǵa, Ispanıaǵa, Malaızıaǵa, Túrkıaǵa, Iordanıaǵa jáne t.b. memleketterge resmı is-saparlar nátıjeliligimen erekshelendi. Elbasy jyl boıy 11 Samıtke ( Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy, Shanhaı yntymaqtastyq uıymy, Ujymdyq qaýipsizdik jónindegi shart uıymy, EýrAzEQ, Azıadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńes, Túrkitildes memleketter, Úlken segizdik Samıtteri jáne Ortalyq Azıa memleketteri basshylarynyń beıresmı samıti, t.b) qatysty. Al, ishki saıasatqa keler bolsaq, osy bir jyl aıasynda eldegi demokratıalyq reformalarǵa da aıyryqsha basymdyq berilip, onyń baǵdarlamasyn daıarlaý men naqtylaý jónindegi memlekettik komısıanyń bes otyrysy ótkizildi. 2006 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik Táýelsizdigine –15 jyl, Jeltoqsan kóterilisine – 20 jyl toldy.
6-qańtar
Elimizdiń jańa Memlekettik Ánurany bekitilgen kún. Onyń negizi retinde halqymyzdyń arasynda keńinen tanylǵan, ataqty kompozıtor Shámshi Qaldaıaqov 1956 jyly aqyn Jumeken Nájimedenovtiń sózine jazǵan «Meniń Qazaqstanym» patrıottyq áni tańdap alyndy. Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev ánge Memlekettik Ánuran joǵary mártebesin berý úshin jáne ánniń anaǵurlym saltanatty shyrqalýy maqsatynda mýzykalyq týyndynyń bastapqy mátinin óńdep, óhzgeris engizdi. Qazaqstan Parlamenti palatalarynyń 2006 jylǵy 6 qańtardaǵy birlesken otyrysynda «Memlekettik rámizder týraly» Jarlyqqa tıisti túzetý engizip, elimizdiń jańa memlekettik Ánuranyn bekitildi.
11 qańtar
«Aqorda» rezıdensıasynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń ınaýgýrasıasy ótken kún. Memleket basshysynyń jańadan qyzmetke kirisýi álem memleketteriniń nazaryn Qazaqstanǵa aýdaryp, ınaýgýrasıa syrtqy saıasattaǵy dıplomatıalyq qyzmetke jańa serpin berdi. Halyqaralyq qaýymdastyqtaǵy Qazaqstannyń mártebeli rólin ulyqtaý, álemniń órkenıetti elderimen ózara yntymaqtastyq pen yqpaldastyq turaqtylyǵyn saqtap qalý,odan ári damytý el bıligi úshin asa mańyzdy edi. Sondyqtan da ınaýgýrasıa rásimi aıaqtalysymen-aq, Nursultan Nazarbaev saltanatty sharaǵa qurmetti qonaq retinde qatysqan birqatar memleketter basshylarymen ekijaqty qarym-qatynasty odan ári damytý maqsatyn kózdegen kelissózder júrgizdi.
25 qańtar
Sankt-Peterbýrgte EýrAzEq-tyń memleketaralyq keńesiniń samıti ótti. Oǵan múshe memleketter basshylary Ózbekstannyń Eýrazıalyq ekonomıkalyq qoǵamdastyqqa qosylýy týraly qujat qabyldady. Nursultan Nazarbaev EýrAzEq-tyń ekonomıkalyq komısıasyn qurýdy usyndy.Qazaqstan men Reseı memleketteri basshylary atom energıasyn beıbit maqsatta paıdalaný salasyndaǵy eki el yntymaqtastyǵyn damytý jónindegi birlesken Málimdemege qol qoıdy.
1 Naýryz
Elbasy Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti palatalarynyń birlesken otyrysynda óziniń Qazaqstan halqyna dástúrli Joldaýyn jarıalady.
26 sáýir
Qazaq KSR niń halyq ártisi, ónertaný ǵylymynyń doktory, profesor jáne akademık , Memlekettik syılyq ıegeri, qazaq mýzykasynyń zertteýshisi, kórnekti ǵalym, ataqty kompozıtor Ahmet Jubanovtyń týǵan kúni. Elimiz ataqty tulǵanyń 100 jyldyq mereıtoıyn IýNESKO kóleminde (14-15 qyrkúıekte Aqtóbe oblysynda saltanatty jıyn boldy) atap ótti.
15 maýsym
Qytaı Halyq Respýblıkasynda Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylarynyń Samıti ótti.
17 maýsym
Memleket basshysy Almatyda ótken Azıadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńestiń Samıtine qatysty.
18 maýsym
Táýelsiz Qazaqstannyń ǵaryshtyq tarıhynyń jańa joly ashyldy. «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵynan qazaqstandyq tuńǵysh ǵaryshtyq baılanys jáne taratý serigi – «KazSat» ushyryldy.
4 shilde
El ómirinde Qazaqstannyń saıası-partıalyq damý arhıtektýrasyn ózgertken mańyzdy saıası oqıǵa boldy: Qazaqstannyń halyqtyq koalısıasynyń negizgi ıadrosyn quraǵan «Otan» men «Asar» partıalary birikti.
Bizdiń dáıekteme: Qarasha-jeltoqsan aılarynda Qazaqstannyń Azamattyq jáne Agrarlyq partıalary da «Otanǵa» qosylady. Al, jyl aıaǵynda quramy jańalanyp, irilengen uıym «Nur Otan» halyqtyq-demokratıalyq partıasy bolyp ataýyn ózgertedi. Onyń tóraǵasy bolyp Nursultan Nazarbaev saılanady. Jalpy, sarapshylardyń tujyrymdaýynsha, Qazaqstannyń saıası keńistiginde «Nur Otannyń» paıda bolýy - Qazaqstanda ınovasıalyq ekonomıkanyń negizderin , utqyr saıası reformalar júrgizýdiń ádisterin , áleýmettik jáne ekonomıkalyq qýatty úderisti júzege asyrýdaǵy el Prezıdentiniń jobasyn qoǵamdyq,halyqtyq qoldaýdyń kórinisi boldy.
11 shilde
Memlekettik saparmen Horvatıaǵa barǵan Nursultan Nazarbaev osy eldiń Prezıdenti S.Mesıchpen, Premer-mınıstri I.Sanadermen kezdesti. Horvatıa Qazaqstannyń Dúnıejúzilik saýda uıymyna qabyldanýyna qoldaý kórsetetini týraly birlesken Málimdemege qol qoıyldy.
17 shilde
Sankt-Peterbýrgte Úlken segizdiktiń Samıti ótti. Onyń jumysyna Táýelsiz Memleketter Dostastyǵynyń Tóraǵasy retinde Nursultan Nazarbaev ta qatysyp,sóz sóıledi. Samıt barysynda Elbasy QHR tóraǵasy Hý Szıntaomen,AQSH prezıdenti Djordj Býshpen, Fransıa prezıdenti Jak Shırakpen, GFR kansleri Angela Merkelmen,Úndistan premer-mınıstri Manmohan Sınghpen ekijaqty yntymaqtastyq maqsatyn kózdegen kelissózder júrgizdi.
28 tamyz
Memleket basshysy Qazaqstanǵa resmı saparmen kelgen Japonıa Premer-mınıstri D.Koıdzýmıdi qabyldady. Ekijaqty kelissózder aıasynda taraptar yntymaqtastyqty damytýdyń birlesken málimdemesi, atom energıasyn beıbit maqsatqa paıdalaný baǵytyndaǵy qarym-qatynasty odan ári damytý jónindegi Memorandýmǵa qol qoıdy.
12-13 qyrkúıek
Elbasy Nur-Sultanda «Din, qoǵam jáne halyqaralyq qaýipsizdik» taqyrybymen ótken Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń İİ sezine qatysyp,sóz sóıledi. Forým jumysyna 26 memleketten 29 delegasıa keldi.Olardyń arasynda álemniń barlyq dinderi men konfesıalarynyń – ıslam, hrıstıan, ıýdaızm, býddızm, daosızm, sıntoızm jáne t.b. ókilderi boldy.
18 qyrkúıek
2006 jyly 18 qyrkúıekte Jeltoqsan kóterilisiniń 20 jyldyǵyna oraı Almatyda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen «Táýelsizdik tańy» monýmenti ashyldy. Ataqty qazaq sáýletshisi ári dızaıner Tımýr Súleımenovtyń jobasy boıynsha jasalǵan monýment Jeltoqsan dańǵyly men Sátpaev kóshesiniń qıylysynda ornalasqan.
– Jastardy alańǵa shyǵýǵa ıtermelegen jeltoqsandaǵy oqıǵa elimizdiń táýelsizdiginiń jarshysy boldy. Bul oqıǵaǵa ultshyldyq sıpatyn berýge talpynystar jasaldy. Saıası búroǵa olaı emes dep túsindirýge, soǵan oraı qabyldanǵan arnaýly qaýlynyń kúshin joıýǵa týra keldi. Ultaralyq qaqtyǵys dep túsindirý pıǵyldary da boldy. Múldem olaı bolmaǵanyn tarıhtyń ózi kórsetip berdi. Jastar bar bolǵany ádilettilikti, teńdikti, táýelsizdikti qalady,– dedi «Táýelsizdik tańy» eskertkishiniń ashylý rásiminde sóz sóılegen Nursultan Nazarbaev.
Bizdiń dáıekteme:
Monýment úsh bólikten turady. Ol qyzyl jáne aq granıtten jasalǵan eki pılonnan turady. Alǵashqysy ótken men bolashaq arasyndaǵy qaqtyǵysty, jarylysty, halyqtyń ózindik sana-seziminiń silkinisin bildirese, ekinshisi memlekettiń táýelsizdigi men bostandyqtyń saltanat qurýyn meńzeıdi. Kompozısıaǵa sondaı-aq ushýǵa umsynǵan áıeldiń músini engizilgen. Ol oń qolyna tatýlyqqa shaqyrý nyshany ispetti oramal ustaǵan. Al sol qolynda bostandyqqa talpynysty, ushý belgisin bildiretin qanatyn jaıǵan qusty ustaǵan. Eskertkishtiń úshinshi bóligi - oıýly panno. Osy tarıhı oqıǵaǵa oraı Almatydaǵy burynǵy Beıbitshilik dańǵyly Jeltoqsan dep ataldy.
26-29 qyrkúıek
Qazaqstan Prezıdenti Amerıka Qurama Shtattaryna resmı saparmen bardy. Kezdesý Vashıngtonda AQSH kongresmenderimen basqosýdan bastaldy. Nursultan Nazarbaev Aq úı basshysy kishi Býshpen júzdesip, eki el arasyndaǵy elaralyq jáne halyqaralyq máselelerdi talqylady. Djordj Býshpen halyqaralyq saıasatqa qatysty ózekti máselelerdi talqylady. «Blair House» rezıdensıasynda amerıkandyq senatorlar M.Landre, S.Braýnbek pen kongresmender F.Inglısh, T.Lantos, K.Kennon, Dj.Sakston, R.Aderhold, E.Hastıngs, D.Aıssa, R.Veksler, Sh.Berklı, P.Tıberıı, S.Kıng, Ch.Melanson Qazaqstan Prezıdentimen ashyq pikirlesti. Onda eki el arasyndaǵy qarym-qatynas máselesi qozǵaldy. Amerıkalyq ınvestorlardyń Qazaqstanda jumys isteý sharttary sóz boldy. Al, AQSH-taǵy yqpaldy ári qurmetti kongresmenderdiń biri – Latos Qazaqstandaǵy álemdegi ekinshi ıadrolyq synaq polıgonynyń jabylǵanyna 15 jyl tolýyna oraı Nursultan Nazarbaevqa AQSH Kongresiniń 905 palatasy ókilderiniń quttyqtaý rezolúsıasyn tapsyrdy. «AQSH-pen birlesken Qazaqstannyń kóshbasshylyǵy ózge memleketterge úlgi bolýy kerek» dedi Latos.
Sapar barysynda eki el arasyndaǵy yntymaqtastyqty damytýda mańyzdy ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi, birqatar mańyzdy kelisim-sharttarǵa qol qoıyldy. Nursultan Nazarbaev Vashıngtondaǵy Qazaq Eliniń Táýelsizdik monýmentiniń ashylý saltanatyna qatysty.
«Búgin – Qazaqstan men AQSH tarıhyndaǵy erekshe kún. Biz alǵash ret shet elde Táýelsizdik monýmentin ashyp otyrmyz. Táýelsiz elimizdiń sımvolyna aınalǵan bul eskertkishtiń AQSH astanasynda boı kótergenin maqtan tutamyz. Bizdiń halqymyzdyń erkindik pen táýelsizdikke degen umtylysyn bildiretin osy tamasha eskertkish Qazaqstan men AQSH-tyń ortaq qundylyqtarǵa negizdelgen tyǵyz qarym-qatynastary men strategıalyq áriptestik baılanystaryn biriktiretin dáneker bolaryna senemin», - dedi Qazaqstan Prezıdenti Táýelsizdik monýmentiniń ashylý saltanatynda sóılegen sózinde.
15 qarasha
2006 jyldyń qarasha aıynda Ulttyq bank teńgeniń sımvolyn jasaýǵa báıge jarıalaǵan edi. 30 myńnan astam sýret kelip túsken bul báıge 2007 jyldyń 29-naýryzy kúni óz máresine jetti. Ulttyq valútamyzdyń jańa dızaınmen áspettelgen 200, 500, 1000, 2000, 5000 jáne 10000 teńgelik banknottary aınalymǵa shyqty. Olarda memlekettik rámizderimiz, elimizdiń sáýlet nysandary men tabıǵı landshaftary beınelengen. 2007 jylǵy mamyr aıynda Taılandta ótken valúta konferensıasynda Qazaqstannyń 10 myńdyq teńgesi «Úzdik jańa banknot» atalymy boıynsha birinshi orynǵa ıe boldy.
17 qarasha
Túrkıada túrkitildes memleketter basshylarynyń VIII Samıti ótti. Elbasy qatysqan bul alqaly jıynda memleketteraralyq yntymaqtastyqty kózdeıtin Antalıa Deklarasıasyna qol qoıyldy.
2006 jyl, 20-22 qarasha
Nursultan Nazarbaev resmı saparmen Ulybrıtanıaǵa bardy. Sapar aıasynda memleketimizdiń basshysy Ulybrıtanıa jáne Soltústik Irlandıa Birikken Koróldiginiń Korolevasy Elızaveta İİ-imen, premer-mınıstr Tonı Blermen kezdesip,ekijaqty qarym-qatynastyń ózekti máseleleri boıynsha pikir almasty.
2006 jyl, 4 jeltoqsan
Memleket basshysy jumys saparymen Belgıa astanasy Brússelge baryp, Eýropalyq odaqtyń jáne NATO-nyń basshylarymen kezdesýler ótkizdi.
2006 jyl, 15 jeltoqsan
Elbasy Nursultan Nazarbaev Nur-Sultandaǵy Beıbitshilik jáne Kelisim saraıynda ótken Táýelsizdigimizdiń 15 jyldyǵyna arnalǵan saltanatty jıynda «Qazaqstandyq jol: turaqtylyqtan – jańarý arqyly órkendeýge» degen taqyrypta baıandama jasady.
«Búgin barsha qazaqstandyqtar elimizdiń eń ulyq merekesi – Táýelsizdik kúnin atap ótýde. Azat Qazaqstannyń eń qasterli qundylyǵy – el táýelsizdigine týra on bes jyl toldy...
Biz – ejelden er degen dańqy shyqqan halyqtyń urpaǵymyz.
Biz – el birligi jolynda árqashan namysyn bermegen halyqtyń ulanymyz.
Biz – altyn kún bederlengen kók baıraǵyn álem bıikterinde jelbiretken beıbitshil eldiń azamatymyz.
Biz – keń baıtaq jerinde birligi jarasqan alýan ulttan turatyn birtutas halyqpyz.
Biz – qazaqstandyqtarmyz jáne muny zor maqtanyshpen aıtamyz. Qazaqstan memleketin qurý, qazaqstandyq bolý – bizge taǵdyr syılaǵan uly baqyt. Biz ony árdaıym zor maqtanysh sezimmen urpaqtan urpaqqa tabystaıtyn bolamyz. Endeshe árdaıym bar bolaıyq, bir bolaıyq, ata-baba armandaǵan azat elimizben jarqyn bolashaqqa birge baraıyq. Táýelsiz elimizdiń árqashan týy bıik, tuǵyry berik bolsyn. Qazaqstannyń táýelsizdik kúni merekesi qutty bolsyn!
(Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 15 jyldyǵyna arnalǵan saltanatty jınalysta sóılegen sózinen).
2006 jyl, 31 jeltoqsan
Nursultan Nazarbaev Qazaqstan halqyn Jańa jyl meıramymen, el musylmandaryn Qurban aıt merekesimen quttyqtady.
«Biz bıyl el Táýelsizdiginiń 15 jyldyq merekesin zor tabystarmen atap óttik. Bul jyldar barsha qazaqstandyqtar úshin qaıyrly jyldar boldy. Túbegeıli ekonomıkalyq reformalardyń nátıjesinde týǵan Qazaqstanymyz álem tanyǵan qýatty memleketke aınaldy. Aýylymyz abattanyp, qalalarymyz kórkeıip, Astanamyz álemdegi eń ádemi qalanyń birine aınalyp keledi. Elimizdegi eńbektegen baladan eńkeıgen qarıamyzǵa deıin memlekettiń qamqorlyǵyna alynyp, olarǵa beriletin áleýmettik tólemder de eselep ósti. Kelesi jyldan bastap barlyq memlekettik qyzmetkerlerdiń jalaqysy taǵy da 30%-ǵa artatyn bolady. Turǵyn úı qurylysy da qarqyndap ósip, júzdegen myń qazaqstandyqtar qonys toıyn toılady. Ótken jyly elimizde kóptegen mektep, aýrýhana, mádenıet úıleri men basqa da áleýmettik nysandar salyndy. Osy úrdis keler jyly da jalǵasyn tabatyn bolady. El mádenıetin órkendetýge, qazaq tiliniń dárejesin kóterýge naqty qadamdar jasaldy. Meniń Reseı, AQSH, Eýroodaq, Qytaı saparlarynda bolǵanym elimizdiń dúnıejúzindegi mereıin ústem ete tústi».
(Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyn
Jańa jyl merekesimen quttyqtaýynan).
STATISIKA:
2006 jyly Prezıdent respýblıka óńirlerine 14 ret, shet elderge 24 ret resmı saparǵa shyqty. Bir jyl ishinde barlyǵy 2200-den astam túrli materıaldar,1500-den astam qyzmettik, taldamaly jáne aqparattyq-avnyqtamalyq qujattar qaralyp, 98 Zań qabyldanyp, 233 Jarlyqqa qol qoıyldy.Elbasy 90 kún ( onyń 48 kúni – shet elde, 42 kúni respýblıka aımaqtarynda) issaparda júrgen eken.Jyl boıy 500-den astam protokoldyq sharalarǵa qatysypty.
JYL TÚIİNİ
2006 jyly ishki saıasatta memleketimizdiń ekonomıkalyq qýatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan kóptegen strategıalyq qujattar qabyldandy. Elbasy usynysymen ekonomıkany tıimdi basqarýdyń jańa ınstıtýsıonaldyq negizderi qalandy: ulttyq kompanıalardyń jáne memlekettiń menshiktik úlesi bar aksıonerlik qoǵamdardyń qyzmetin úılestirýdi maqsat etken, memlekettik aktıvterdi basqarý jónindegi «Samuryq» holdıńi men damýdyń ulttyq ınstıtýttaryn tıimdi basqarýǵa jaýapty «Qazyna» turaqty damý qory quryldy. Bul jyly memleket basshysy Almatyda aqparattyq tehnologıalar parkin, Soltústik Qazaqstan oblysynda postkeńestik keńistikte analogy joq «Bıohım» óndiristik keshenin, Aqmola oblysynda «KazSat» ǵaryshtyq apparattaryn basqarýdyń jer keshenin, Aqtóbe oblysynda mys rýdasyn óńdeý-baıytý fabrıkasyn, Oral qalasynda gaz-týrbın stansasyn, Qaraǵandyda zamanaýı nemis tehnologıasy boıynsha qurylys jáne keramıka kirpishterin shyǵaratyn zaýytty iske qosty.
Syrtqy saıasatta Qazaqstan – AQSH, Qazaqstan – QHR, Qazaqstan – Eýroodaq memleketteri arasynda dostyq qarym-qatynas pen strategıalyq áriptestikti nyǵaıtýdyń nyq qadamdary aıqyndaldy. Qazaq bıligi halyqaralyq qaýymdastyqpen, órkenıetti alpaýyt eldermen memleketaralyq jańa sıpattaǵy saıası dıalog qalyptastyra bildi. Nursultan Nazarbaevtyń Reseıde ótken «Úlken segizdik» Samıtine qatysýy Qazaqstannyń halyqaralyq arenadaǵy ósip kele jatqan mártebeli bedelin kórsetse kerek. Erekshe aıta keter qujattar – HHİ ǵasyrdaǵy Qazaqstan-Qytaı yntymaqtastyǵynyń strategıasy men Ekonomıkalyq yntymaqtastyqty damytý konsepsıasy ekijaqty saýda-ekonomıkalyq baılanys bolashaǵynyń negizin qalady. Eýroodaqpen Energetıka salasynda ózara yntymaqtastyq týraly birlesken Málimdeme, Iadrolyq energıany beıbit maqsatta paıdalaný jónindegi yntymaqtastyq týraly Kelisim jasaldy. Qazaqstan Eýroodaqtyń Ortalyq Azıa men Kaspıı aımaǵyndaǵy strategıalyq áriptesine aınaldy.
QAZAQSTAN RESPÝBLIKASYNYŃ 50 HALYQARALYQ BASTAMALARYNAN:
2006 jyly:
Qazaqstan Respýblıkasy AÓSSHK-ke tóraǵalyq etti.
- 2006 jylǵy 12-13 qyrkúıekte ótken Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń II sezinde Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev eń taıaý jyldardyń birin halyqaralyq dinı jáne mádenı toleranttylyq jyly dep jarıalaý týraly usynys engizdi.