Táýelsizdik kezeńinde negizi qalanǵan «áralýandyǵymyz – birlikte» qaǵıdaty Qazaqstannyń san qyrly mádenıeti men dástúrin baǵa jetpes baılyǵymyzǵa aınaldyrdy. Yrys-yntymaq pen otanshyldyq rýh ulttyq kodymyzdyń uıytqysy bolyp otyr.
Qasym-Jomart TOQAEV.
2017 JYLDYŃ BASTY OQIǴALARY
- 28-shi Dúnıejúzilik qysqy ýnıversıada.
- Halyqaralyq «EKSPO-2017» mamandandyrylǵan kórmesi.
- Konstıtýsıalyq reforma: memlekettik bılik tarmaqtary arasyndaǵy ókilettikterdiń qaıta bólinýi.
- Dúnıejúzi qazaqtarynyń V quryltaıy.
- Qazaq tilin latyn álipbıine kóshirý týraly Prezıdent Jarlyǵy.
25 qańtarda 28-shi Dúnıejúzilik qysqy ýnıversıadanyń alaýyn jaǵý rásimi boldy. Oǵan Elbasy Nursultan Nazarbaev qatysty.
Bul Ýnıversıada elimizdiń táýelsizdigi tarıhynda halyqtyń birligin nyǵaıtýǵa yqpal etken sport salasyndaǵy eń iri oqıǵa bolyp sanalady.
«Atqarylǵan jumystardyń bárin jastar úshin jasadyq. Ýnıversıadanyń áleýmettik ınfraqurylymy, sport nysandary bizge uzaq jyl boıy qyzmet etetin bolady», – dedi Qazaqstan Prezıdenti .
9 maýsymda Elordada halyqaralyq «EKSPO-2017» mamandandyrylǵan kórmesiniń ashylý rásimi ótti. Saltanatty rásimde sóz sóılegen Elbasy 115 memleket pen 22 halyqaralyq uıym qatysyp jatqan EKSPO kórmesin Qazaqstannyń TMD jáne Shyǵys Eýropa elderi arasynan birinshi bolyp ótkizip otyrǵanyn atap ótti. «Elordadaǵy EKSPO halyqaralyq kórmesi – jahandyq keńistikte elimizdi tanytýdyń jáne «Qazaqstan» ulttyq brendin ilgeriletýdiń jańa belesi. Biz «Bolashaqtyń energıasy» taqyrybyn usyna otyryp, ǵylymı progrestiń bel ortasynda bolýdy qalaımyz», – dedi Nursultan Nazarbaev.
2017 jyly qazaqstandyq talantty ánshi Dımash Qudaıbergen naýryz aıynda «Top Chinese Music Awards» («Azıadaǵy eń ataqty ánshi») nomınasıanyń jeńimpazy atandy. Al, sáýir aıynda Qytaıdyń «Singer 2017» án baıqaýyna qatysyp, ekinshi oryndy jeńip aldy. Búginde qazaqtyń daryndy qara balasy álemdi moıyndatqan óner juldyzy.
2017 jyl Qazaqstan úshin mereıli de, aıtýly, kúrdeli oqıǵalarǵa toly jyl boldy. EKSPO-2017, SHYU men IYU-nyń samıti, BUU Qaýipsizdik Keńesine múshelik, Dúnıejúzi qazaqtarynyń quryltaıy, Qazaqstan halqy Assambleıasy, Halyqaralyq baıytylmaǵan ýran bankin ashý, Sırıa jónindegi Astana prosesi, Ýnıversıada sıaqty aıtýly oqıǵalar Qazaqstanǵa tórtkúl dúnıeniń nazaryn aýdaryp, elimizdiń álem qaýymdastyǵy aldyndaǵy abyroıyn asqaqtatty.
Syrtqy saıasatqa úńilsek, 2017 jyldyń 1 qańtarynda Qazaqstan Respýblıkasy BUU Qaýipsizdik keńesindegi turaqty emes múshesi retindegi jumysyna kiristi.
Nur-Sultanda ótken SHYU samıtiniń (5-9 maýsym 2017 jyl) mańyzy zor boldy. Onyń basty oqıǵasy – SHYU quramyna Úndistan men Pákistan Islam Respýblıkasyn múshelikke qabyldaý prosedýrasynyń aıaqtalýy edi.
29 tamyzda Qazaqstan jáne búkil álem úshin aıtýly oqıǵa boldy – MAGATE-niń Az baıytylǵan ýran Halyqaralyq banki ashyldy.
İshki saıasatqa kelsek, Elbasy 2017 jyldyń basynan bastap memleket pen qoǵamdy jańartýdyń úsh baǵytyn iske qosty. Olar: konstıtýsıalyq reforma; ekonomıkany jańǵyrtý; qoǵamdyq sanany jańartý. Bular Qazaqstanda úshinshi jańǵyrýdyń bastalǵanyn bildiredi.Onyń basty baǵdary – Qazaqstannyń jańa jahandyq ahýalda básekege qabilettiligin qamtamasyz etetin, XXI ǵasyrdyń ortasynda álemdegi eń damyǵan otyz memlekettiń qataryna qosylýǵa jaǵdaı týǵyzatyn ekonomıkalyq ósýdiń jańa modelin qurý. Belgilengen saıası reformanyń maqsaty – memlekettik basqarýdyń tıimdiligin arttyrý jáne memlekettiń halyq aldynda esep berýin qamtamasyz etý, Prezıdent pen bıliktiń zań shyǵarýshy tarmaǵynyń arasynda ókilettikterdi qaıta bólý, memlekettik sheshimderdi daıyndaý men qabyldaý úderisindegi azamattyq qoǵamnyń rólin kúsheıtý. Usynylyp otyrǵan reformanyń máni – bılik ókilettikterin Prezıdentten Parlament pen Úkimetke qaıta bólýde, tutastaı saıası júıeni demokratıalandyrýda jatqan edi. Iaǵnı, Parlamenttiń Úkimet jasaqtaýdaǵy rólin kúsheıtý, Mınıstrler Kabınetiniń depýtattar korpýsy aldyndaǵy jaýapkershiligin arttyrý, sonymen birge, Úkimettiń ókilettiligin keńeıtý qajet. Maqsat – eldi basqarýdyń neǵurlym tıimdi, ornyqty, zamanaýı júıesin qurý.
Prezıdenttiń quzyrynda Konstıtýsıany qorǵaý, bılik tarmaqtary arasyndaǵy qarym-qatynas, ishki jáne syrtqy saıasat, qorǵanys pen qaýipsizdik aıasyndaǵy strategıalyq fýnksıalar saqtaldy.
2017 jyldyń qańtarynda «Qazaqstannyń úshinshi jańǵyrýy: jahandyq básekege qabilettilik» atty Prezıdent Joldaýy jarıalandy. Onda el ekonomıkasynyń jańa tehnologıalyq formasyna kóshýdi kózdegen baǵdarlar anyqtaldy.
Almatyda 29 qańtar men 8 aqpan aralyǵynda ótken Qysqy Ýnıversıada sport álemindegi aıtýly oqıǵalardyń biri boldy. Ýnıversıadaǵa 57 elden 2 myńnan astam sportshy qatysty. Jarys sporttyń 12 túri boıynsha ótti, 85 medal jıyntyǵy júldege tigildi. Qazaqstannyń jas sportshylary týǵan eldiń tórinde tamasha óner kórsetip, komandalyq esep boıynsha ekinshi júldeli orynnan kórindi, 11 altyn,8 kúmis, 17 qola medalǵa ıe boldy.
Úkimetke «Sıfrly Qazaqstan» baǵdarlamasyn jasaý, sondaı-aq álemniń túkpir-túkpirinen kásipkerler men ınvestorlardy tartý úshin EKSPO-2017 nysandarynyń bazasynda IT-startaptar halyqaralyq tehnoparkin jasaý tapsyryldy.Konstıtýsıalyq reforma men Joldaýdan soń ile-shala qoǵamdyq sanany jańǵyrtý máselelerine mańyz berildi. 2017 jyldyń 12 sáýirinde Prezıdenttiń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty maqalasy jarıalandy.
Elimizde 2017 jyly 9 maýsymda EKSPO-2017 halyqaralyq mamandandyrylǵan kórmesi ashyldy. Saltanatqa 17 memleket pen úkimet basshylary qatysty. Merekeniń ortalyǵy «Nur Álem» – álemdegi eń úlken sferalyq ǵımaratqa aınaldy. EKSPO-2017 kórmesine júzden astam el, iri transulttyq kompanıalar jáne 18 halyqaralyq uıymdar qatysty. Úsh aıdyń ishinde kórmeni kórýge tórt mıllıonǵa jýyq adam keldi, olardyń arasynda – 180 elden kelgen jarty mıllıon týrıs bar.
25 qańtar
28-shi Dúnıejúzilik qysqy ýnıversıada alaýyn jaǵý rásimine qatysqan Elbasy Nursultan Nazarbaev saltanatty is-sharaǵa qatysýshylardy Almatydaǵy ǵalamat sport merekesiniń bastalýymen quttyqtady. Ýnıversıada Almaty qalasynda 2017 jyly 29-shy qańtar men 8-shi aqpan aralyǵynda, sporttyń 12 túri boıynsha ótti.
21 naýryz
Elbasy Naýryz meıramyna arnalǵan merekelik is-sharaǵa qatysty. Memleket basshysy «Saryarqa» velotreginde ótken is-sharaǵa qatysýshylarǵa arnaǵan sózinde barlyq qazaqstandyqtardy Naýryz meıramymen quttyqtap, otandastarymyz bul merekeni týystarymen jáne dostarymen birge qarsy alýdy dástúrge aınaldyrǵanyn atap ótti. Myńjyldyq tarıhy bar Naýryz eldiń eń jaqsy kóretin jáne asyǵa kútetin meıramy ekenin, ol adamnyń ulty men dinı ustanymyna qaramaı toılanyp kele jatqanyn aıtty.
27-28 naýryz
Qazaqstan Prezıdenti Birikken Arab Ámirlikteriniń Vıse-prezıdenti, Premer-Mınıstri, Dýbaı ámirliginiń bıleýshisi, sheıh Muhammed ben Rashıd Ál Maktýmmen kezdesti. Kelissóz barysynda saýda-ekonomıka, qarjy jáne ınvestısıa salalaryndaǵy ózara is-qımyl máseleleri qaraldy. Memleket basshysy Birikken Arab Ámirlikterine jumys sapary aıasynda Dýbaı halyqaralyq qarjy ortalyǵy (DIFC) basshylyǵymen de kezdesti.Elbasy kezdesý barysynda DIFC qyzmetimen jáne ortalyqtyń budan ári qaraı damý perspektıvasymen tanysty.
20 sáýir
Memleket basshysy shyǵarmashylyq zıaly qaýym ókilderimen kezdesti. Kezdesýge belgili jazýshylar Beksultan Nurjekeev, Dýlat Isabekov jáne Smaǵul Elýbaev qatysty.Elbasy ónerdiń, shyǵarmashylyqtyń el-jurt pen búkil qoǵam ómirinde mańyzdy oryn alatynyn aıta kelip, shyǵarmashylyq zıaly qaýym ókilderine sáttilik tiledi, sondaı-aq olarǵa el táýelsizdigin nyǵaıtýǵa qosqan úlesteri úshin alǵysyn bildirdi. Áńgime barysynda el ómiriniń mádenı-gýmanıtarlyq salasymen qatar, qoǵamdyq-saıası saladaǵy keń aýqymdy máseleler qozǵaldy. Atap aıtqanda, latyn álipbıine kóshý, demografıalyq ahýal, kóshi-qon saıasaty, úsh tilde bilim berý júıesin engizý, taǵy da basqa máseleler qamtyldy.
7 mamyr
Memleket basshysy Otan qorǵaýshy kúnine jáne Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń 25 jyldyǵyna arnalǵan áskerı paradqa qatysty.
Elbasy barsha qazaqstandyqtardy jáne paradqa qatysýshylardy Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń 25 jyldyǵymen quttyqtady. Bul el táýelsizdigi tarıhyndaǵy eń aýqymdy parad boldy.Paradqa bes myńnan astam adam jáne 400 áskerı tehnıka qatysty.
13-15 mamyr
Elbasy «Bir beldeý, bir jol» atty halyqaralyq yntymaqtastyq forýmynyń jumysyna qatysý úshin QHR astanasy Beıjiń qalasyna bardy. Forýmnyń saltanatty ashylý rásimi aıasynda birqatar memleketterdiń kóshbasshylarymen kezdesý ótkizdi. Forým aıasynda ótken «Tyǵyz yntymaqtastyqqa arnalǵan saıası birlesken qyzmet» atty «dóńgelek ústel» jıynyna qatysýshylar aldynda sóz sóılegen Elbasy QHR Tóraǵasy Sı Szınpınniń Eýrazıada ejelgi Jibek jolyn jańa, zamanaýı formatta qaıta jandandyrý ıdeıasy álemde jańa geoekonomıkalyq paradıgma qalyptastyrýǵa múmkindik beretinin atap ótti. Onyń tabysty iske asýy, jınaqtap alǵanda, 4,4 mlrd. adam turǵyndy qamtıtyn elderge paıda ákeledi.
9 maýsym
Elordada halyqaralyq «EKSPO-2017» mamandandyrylǵan kórmesiniń ashylý rásimi ótti. Elbasy 115 memleket pen 22 halyqaralyq uıym qatysyp jatqan EKSPO kórmesin Qazaqstannyń TMD jáne Shyǵys Eýropa elderi arasynan birinshi bolyp ótkizip otyrǵanyn atap ótti. «Nur-Sultandaǵy EKSPO halyqaralyq kórmesi – jahandyq keńistikte elimizdi tanytýdyń jáne «Qazaqstan» ulttyq brendin ilgeriletýdiń jańa belesi. Biz «Bolashaqtyń energıasy» taqyrybyn usyna otyryp, ǵylymı progrestiń bel ortasynda bolýdy qalaımyz», – dedi Nursultan Nazarbaev.
16 maýsym
Nursultan Nazarbaev «Jańa energıa – jańa ekonomıka» atty H Astana ekonomıkalyq forýmynyń plenarlyq otyrysyna qatysty. «Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna Úndistan men Pákistan kirgen soń 3 mıllıard adamdy qamtıtyn naryǵy bar jańa jahandyq oıynshy paıda boldy. Shanhaı yntymaqtastyq uıymy elderin Uly Jibek jolyn jańǵyrtý baǵdarlamasymen qamtý jańa ekonomıkalyq sýbóńirdi qalyptastyrady», – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
23 maýsym
Dúnıejúzi qazaqtarynyń V quryltaıy ótti. Nursultan Nazarbaev Elordaǵa álemniń 39 elinen kelgen Dúnıejúzilik quryltaıdyń barlyq qatysýshylaryna arnap sóz sóıledi.Elbasy rýhanı jańǵyrý aıasynda iske asyrylyp jatqan 6 jobaǵa, sonyń ishinde qazaq qarpiniń latyn álipbıine kóshýi, gýmanıtarlyq baǵyttaǵy úzdik 100 oqýlyqty qazaq tiline aýdarý, «Týǵan jer», «Qazaqstannyń kıeli jerleriniń geografıasy», «Jahandaǵy zamanaýı qazaqstandyq mádenıet», «Qazaqstandaǵy 100 jańa esim» sıaqty jobalarǵa erekshe toqtaldy. Memleketimiz ben qoǵam tarapynan qandastarymyzdy qoldaýdyń mańyzdylyǵyn aıtyp, «Otandastar» qoryn qurýdy tapsyrdy. «Qor Dúnıejúzi qazaqtarynyń qaýymdastyǵymen birlesip, qandastarymyzǵa qoldaý kórsetýdiń tetikterin anyqtap, tıisti keshendi baǵdarlama ázirleýi qajet», – dedi Elbasy.
4 shilde
Amerıka Qurama Shtattarynyń Prezıdenti Donald Tramp Amerıka halqy atynan Nursultan Nazarbaevty jáne Qazaqstan halqyn Ortalyq Azıada alǵash ret uıymdastyrylyp otyrǵan Halyqaralyq «EKSPO-2017» mamandandyrylǵan kórmesiniń ótkizilýimen quttyqtady. «Prezıdent myrza, «EKSPO-2017» kórmesi arqyly energetıkalyq qaýipsizdik máseleleri jónindegi jahandyq dıalogty odan ári ilgeriletýdegi Sizdiń kózqarasyńyz ben kóshbasshylyǵyńyz úshin Sizge jáne Qazaqstanǵa iltıpatymdy bildiremin. Ózara syılastyq pen ortaq múddege negizdelgen AQSH-Qazaqstan arasyndaǵy strategıalyq seriktestik odan ári nyǵaıa túsedi dep senemin», – delingen hatta.
29 tamyz
Elbasy MAGATE-niń Tómen baıytylǵan ýran bankiniń ashylý rásimine qatysty.
Rásim barysynda Qazaqstan Prezıdenti MAGATE-niń bas dırektory Iý.Amanoǵa Úlbi metalýrgıa zaýytynyń aýmaǵynda ornalasqan Tómen baıytylǵan ýran bankiniń sımvoldyq kiltin tabys etti.Memleket basshysy quttyqtaý sózinde búgingi sharanyń Qazaqstan men búkil álemdik qoǵamdastyq úshin mańyzy zor ekenin atap ótti. Memleket basshysy jahandyq ıadrolyq qaýipsizdikti saqtaýdyń qajet ekenin aıtyp, Qazaqstanda ashylǵan Tómen baıytylǵan ýran banki tek beıbit atomǵa ǵana arnalatynyn atap ótti.
9 qyrkúıek
Qazaqstan Prezıdenti Túrkıa Respýblıkasynyń Prezıdenti Rejep Taııp Erdoǵanmen kezdesti.
R.Erdoǵan Nursultan Nazarbaevqa óńirlik problemalardy sheshýge baǵyttalǵan bitimgershilik qyzmeti úshin erekshe alǵysyn bildirdi.Túrkıa Prezıdenti bıylǵy 14 qyrkúıekte Qazaq Eliniń astanasynda ótetin Sırıadaǵy jaǵdaıǵa qatysty kezdesýdiń mańyzdylyǵyna toqtalyp, onyń Jeneva kelissózderine oń yqpal etetinine senim bildirdi.
26 qazan
Qazaq tili álipbıin kırıllısadan latyn grafıkasyna kóshirý týraly Prezıdent Jarlyǵy shyqty.
Qazaq tili álipbıiniń kırıllısadan latyn grafıkasyna kóshirilýin qamtamasyz etý maqsatynda Úkimetke qazaq tili álipbıin latyn grafıkasyna kóshirý jónindegi ulttyq komısıa qurý,qazaq tili álipbıiniń 2025 jylǵa deıin latyn grafıkasyna kezeń-kezeńimen kóshýin qamtamasyz etý mindetteldi.
9 qarasha
Memleket basshysy Qazaqstan men Reseıdiń HİV óńiraralyq yntymaqtastyǵy forýmyna qatysty. Bul forým Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy qarym-qatynastyń jáne yntymaqtastyqtyń ajyramas ári mańyzdy bóligine aınaldy.
5 jeltoqsan
Osydan 100 jyl buryn, ıaǵnı 1917 jylǵy 5 jeltoqsanda Orynborda qazaq zıalylary uıymdastyrǵan İİ jalpyqazaq sezi óz jumysyn bastaǵan bolatyn. Osyǵan oraı, elimizdiń barlyq óńirlerinde, oqý oryndary men ǵylymı ınstıtýttarda alqaly jıyndar, konferensıalar uıymdastyryldy. Elordadaǵy EKSPO Kongres ortalyǵynda «Rýhanı jańǵyrý: Alash jáne Azattyq ıdeıasynyń sabaqtastyǵy» atty halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferensıa ótti. Konferensıaǵa qatysýshylar Alash arystaryn ulyqtap, olardyń muralaryn zertteýdi júıelep, jas urpaqty patrıottyq rýhqa tárbıeleý isin Alash murattarymen sabaqtastyrý máseleleri kórinis tabatyn qarar qabyldady.
15 jeltoqsan
Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdik kúnine arnalǵan saltanatty jıynǵa qatysýshylardy jáne Qazaqstan halqyn ulttyq merekemiz – Táýelsizdik kúnimen quttyqtady. Elbasy táýelsizdik jyldarynda Qazaqstan jyldam ósýge qol jetkizip qana qoımaı, aldaǵy ýaqytta ornyqty damý úshin berik negiz qalaǵanyn aıtty.
JYL TÚIİNİ
2017 jyl Táýelsizdik jylnamasynda erekshe iz qaldyrǵan oqıǵalarǵa toly boldy, Elbasy tujyrymdaǵandaı, jarqyn jáne aýqymdy oqıǵalarymen este qaldy. Elordanyń jáne búkil elimizdiń ajaryn ashqan «EKSPO» kórmesi bedelimizdi bıiktetip, abyroıymyzdy asqaqtatty. Qysqy Ýnıversıada men halyqaralyq «EKSPO-2017» kórmesi qazaqstandyqtarǵa jáne sheteldik qonaqtarǵa sport pen tehnologıanyń tamasha merekesin tartý etti. Qazaqstan Islam yntymaqtastyǵy uıymynyń samıtin joǵary deńgeıde ótkizdi.
Ata Zańǵa ózgeris engizilip, memlekettik basqarý júıesin jetildirý úshin mańyzdy qadam jasaldy.Bolashaqtyń baǵdaryn aıqyndaıtyn Rýhanı jańǵyrý joly bastaldy.
Bul jyl Qazaq tiliniń jańa álipbıi qabyldanǵan tarıhı sheshim arqyly este qaldy. Qazaq Eli saıasatta, ekonomıkada, sport salasynda mańyzy zor halyqaralyq sharalarǵa bastamashy boldy. Tatýlyq pen turaqtylyqtyń mekeni – Qazaqstan el men eldiń arasyn jaqyndatty. Álemniń ár túkpirinen kelgen sport sańlaqtary Qysqy Ýnıversıada tórinde bas qosty. Barsha musylman elderiniń basshylary qatysqan jıyn ótti. 2017 jyly Qazaq Eli on segiz mıllıon halqy bar eńseli elge, mereıli memleketke aınaldy.