Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń keshegi Májilis depýtattarymen ótkizgen jıyndaǵy jasaǵan úndeýin jalpy el-jurt aldyńǵy úndeýlerden bólek, salmaq qoıyp, asa bir alańdaýshylyqpen kútti deýge bolady. Óıtkeni, sońǵy oqıǵalarǵa baılanysty, jalpy, buǵan deıingi qoǵamdaǵy qalyptasqan áleýmettik saladaǵy ahýaldarǵa oraı el óziniń kókeıindegi saýaldarǵa jaýap kútti dep aıtýymyz kerek. Negizinen, Prezıdent ekonomıkalyq sektorǵa, áleýmettik salaǵa basymdyq bergenin baıqadyńyzdar. Munyń sebebi de joq emes. Óıtkeni, áleýmettik saladaǵy túrli daǵdarystar dep aıtýǵa bolatyn shyǵar, jalpy, elimizdegi kóp balaly analar taǵdyry, járdemaqy, zeınetaqy, jalaqy máselesi, densaýlyq, bilim berý salasyna qatysty másele kóp-aq.
Qoǵamdaǵy ınflásıanyń ulǵaıýy, azyq-túliktiń qymbattaýy, onyń tıisti jalaqyǵa saı emestigi - osynyń barlyǵy halyqtyń narazylyǵyn týyndatty. Baǵa máselesin baqylaýdy kúsheıtýge de erekshe toqtaldy. Bul oraıda jekelegen kompanıalardyń ózara kelisim arqyly baǵany retteýge kedergiler jasaǵan jaıttary joq emes. Memleket basshysy keshe bul máseleni tıisti qurylymdarǵa qatań tapsyrdy.
Keshegi bolǵan jaǵdaılardyń astarynda úlken áleýmettik salmaǵy bar dúnıe jatyr. El Prezıdenti Qarýly Kúshterimizdiń, quqyqqorǵaý qurylymdarymyzdyń jumysyn qaıta qurý qajettigin, ıaǵnı, ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdiń barlyq júıesin túbegeıli qaıta qurý syndy strategıalyq mindetke erekshe toqtaldy. Prezıdentimiz ishki ister salasynda da, áskerı salada da qaıshylyqtar bar ekenin atap ótti. Bul aldaǵy ýaqytta kúshtik qurylymdar salasynda úlken reforma júretinin bildirse kerek.
Bizdiń qoǵamymyzda osy jyldardyń ishinde olıgarhtardyń – baı taptardyń negizdi-negizsiz, shekten tys baıýy da qoǵamda úlken áńgime ózegine aınaldy. Muny memleket basshysy ashyq aıtty.
Odan keıingi halyqtyń arqasyn aıazdaı qaryǵan nárse – aýylsharýashylyq salasyndaǵy sýbsıdıanyń «barmaq basty, kóz qysty» jaǵdaıda úlestirilýi. Shyn máninde, ótken jyl aýyl sharýashylyǵy salasy úshin aýyr boldy. Astyq óndirý salasynda 4 mıllıonǵa deıin kórsetkish tómendep ketti. Aldaǵy jyly da ońaı bolaıyn dep turǵan joq. Óıtkeni, ońtústik óńirlerde qardyń jaýýy báseń. Bul aldaǵy naýqanda, egin orý kezinde bolsyn keri áserin áserin tıgizýi múmkin. Malmen, jermen aınalysatyn aǵaıynnyń Úkimetke ıek artýy oryndy. Sol sebepti sýbsıdıanyń ádil ári ashyq túrde berilýin qamtamasyz etýdi qatań tapsyrdy.
El kútken máseleniń biri – «Samuryq-Qazyna» qory. Elimizdegi ishki ónimniń 60 paıyzyn quraıtyn eń úlken qurylym bolady. Prezıdent bul rette atalmysh qor óz qyzmetin laıyqty atqaryp otyr ma degen saýaldy tótesinen qoıdy. Qoǵam tarapynan nazar aýdarýǵa turarlyq taǵy bir másele - ýtıldik alym máselesi. Bul rette Prezıdent «Operator ROP» jeke kompanıasynyń qyzmetin toqtatý týraly tapsyrma berdi.
Astana tórindegi LRT - aılap, jyldap aıtylyp kele jatqan jaýyr bolǵan másele. Aldaǵy ýaqytta bul baǵytta da kóptegen jumystar atqarylady degen oıdamyz.
Kedendegi bylyqtar, ásirese, ońtústik óńirdegi Qytaı men Qazaqstan shekarasynda ornalasqan Qorǵas kedenindegi salyqtan jaltarǵan birneshe myńdaǵan júk kólikteriniń áreketteri úlken minberde sóz boldy. Menińshe, bul máseleniń de bir sheshimi tabylýy tıis. Óıtkeni, buǵan deıin Qorǵas isi boıynsha 47 adam isti bolǵan. Sodan áli kúnge deıin eshkim sabaq alǵan joq. Demek, aldaǵy ýaqytta bul másele óziniń quqyqtyq baǵasyn aıqyndaıtyn halyqtyń saýalyna laıyqty jaýap beriledi dep oılaımyz.
Memleket basshysy jastar saıasatynyń kemshindigi, eldegi jumyssyzdyqty joıý máselesi, mektep bitirgennen keıingi jastardyń qoǵamnan tys qalyp jatatyndyǵyna da erekshe mán berdi. Osyǵan baılanysty óńirlerdi damytý tujyrymdamasyn jańa bir belesqa, jańa bir sapalyq deńgeıge kóterýdiń ýaqyty keldi. Sondyqtan aımaqtardy damytý týraly óńir basshylary óz aldyna, Úkimetke talap qoıdy.
Qasym-Jomart Toqaev kadr máselesine de erekshe toqtalyp, memlekettik basqarý salasyna da keshendi reforma qajet ekenin aıtty. Memleket basshysy ákimshilik oryndar men memlekettik qyzmetterge jańa kózqaraspen kelýin túsindirdi. Demek, bizge memlekettik qyzmetke halyqpen ashyq dıalog qura alatyn, túrli búrokratıalyq barerlerdi jınap qoıyp, halyqtyń jaǵdaıyna jaqynnan úńiletin, qolmen ustaǵandaı, kózben kórgendeı túıindeı alatyn sheneýnikter kerek.
Elimizde «Qazaqstan halqyna» atty qor quryldy. Áleýmettik jaǵdaıy tómen otbasylarǵa qol ushyn beretin qordy júregi, ary taza, óz mindetin úılestire biletin azamattar basqaratynyna senim mol. Buǵan alǵashqy bolyp kásipker azamattar ózderiniń beıildi ekenin ańǵartty. Bul kóńil toǵaıtatyn nárse. Sondyqtan «Qazaqstan halqyna» deıtin qor memlekettiń qazynasynan bólek, halyqqa qoldaý kórsetetin úlken qarjylyq kóz bolady ǵoı degen úmitimiz bar.
Áleýmettik jelilerde «Prezıdent nege tek qana ekonomıkalyq jáne áleýmettik salaǵa ǵana toqtaldy? Rýhanıat, mádenıet salasyna qatysty nege úndeýde aıtylmady?» degen pikirler aıtylyp jatty. Menińshe, bul - eldegi ahýalǵa baılanysty daǵdarystan keıin týyndaǵan másele. Sol sebepti Prezıdent eń aldymen ekonomıkalyq salanyń tiktelýine, áleýmettik salanyń oń baǵyt alýyna kúsh saldy. Árıne, elimizde ıdeologıalyq salada atqarylýǵa tıisti sharýa ushan-teńiz. Deıturǵanmen qoǵam tek qana mádenıet pen rýhanıattan turmaıdy. Mádenıeti, rýhanı saıasaty joq eldiń erteńi de bulyńǵyr. Sondyqtan qustyń qos qanaty sekildi bir jaǵy ekonomıkalyq-áleýmettik saladan, ekinshi jaǵy mádenıet, rýhanıat, ádebıet deıtin qundylyqtary arqyly memleket damıdy. Sondyqtan dál qazirgi jaǵdaıda mádenıetti áleýmettik salamen aralastyryp, qoıyrtpaq jasaýdyń qajeti shamaly. Bul baǵytta Memleket basshysy aldaǵy ýaqytta úndeý jarıalaıtynyna senimdemiz.
Saıası reformalarǵa qatysty Memleket basshysy tarapynan áli de jaǵymdy jańalyqtar bolatynyna óz basym senimdimin.