Ittiń arlandary edi.
Biz bala kúnimizde malshy aýylda turdyq. Naqtyraq aıtsam, Syrdarıa ózeniniń jaǵasynda ornalasqan qorjyn tamda. Ol Shıeliden 20 shaqyrym jerde bolatyn. «Sý bar jerde, ný bar» deıdi emes pe? Úıimizdiń aınalasy torańǵy, eshki tal men jıde aǵashy. Kóktemde qyzǵaldaq pen sarǵaldaq gúldegende, quddy bir kilem jaıyp qoıǵandaı kórinetin. Úıdiń arty jal-jal qum. Ony bes qum asýy deıtinbiz. Kóz aldyńyzǵa baıaǵy qazaqy aýyl elesteıdi. Kórshi úıde atamnyń qaryndasy turatyn. Ol kisini apa dep ataıtynbyz. Apamnyń qosaǵy qaqpan, tuzaq quryp keıde myltyqpen ań-qus atyp ákeletin. Al, apam bolsa, túıe, jylqy, sıyr saýyp, qurt pen maıdy, irimshik, aıran men qatyqty keremet ázirleı biletin. Qazan jappany dámdi pisiretin. Shirkin-aı!
Olar iri qarany kóptep ósiretin. Al, meniń áke-sheshem ýaq mal men birshama sıyr ustaıtyn. Darıanyń jaǵasy bolǵannan keıin be, eki úı de baý-baqshamen aınalysty. Órik, shabdaly, shıe, júzim qandaı tátti deseńizshi! Onymen qosa tabıǵat bergen dalanyń ıtmuryny, sańyraýqulaǵy, jabaıy jýasy bolatyn. Jezdemderde bala kóp. Er jetkenderi de, mektep jasyndaǵylary da bar. Al, biz eki qaryndasym, ata-anam, kókemiz – Abylaıhan altaýymyz turatynbyz. Keı-keıde atamnyń anasy - dáý ájemiz keletin. Jaz kúnderi kıiz úı tigip, ishinen jertóle qazyp, aıran sýymyzdy ishine salyp qoıatynbyz. Ol – qazirgi tońazytqysh. Quddy bir belgisiz aralda kún keship jatqandaı bolatynbyz. Bir kúni jezde atam uldarymen ańǵa shyǵyp, jolshybaı qaqpanǵa túsken qasqyrlardy ákeldi. Bizder balamyz ǵoı, qaıdan bileıik. Olardy kúshik dep oılap taıaq, tas laqtyryp qashamyz. Ol úıdiń balalary da qyzyq úshin qamshymen uryp, kúrzimen teýip zábir kórsetetin. Túz taǵylarynyń aıaq qoldary qursaýlanǵan. Úıimizde Týzık pen Reks deıtin ıtterimiz bar-tyn. Týzık shaǵyn ǵana, biraq myǵym, qytaıdyń pandasyna uqsas keletin. Óte qabaǵan. Al, Reks buǵan qarama-qaıshy. İri deneli bolatyn. Ekeýine de ortaq minez – qarsylasqannan qan shyǵarmaı qaıtpaıtyn edi. Ákelgenderi endi jetilip kele jatqan qanshyq pen erkek qasqyr eken. Alǵashqy kúnderi qasqyrlarǵa tıispedi. Bizdiń ıtter túnimen abalap jatpaıtyn boldy. Úshinshi kúni jezdem erkek qasqyrdyń terisin aldy. Ekinshisin arǵy kúni soıamyz desken. Sol túni qanshyq túni uzaqqa ulýmen boldy. Itter de kúndegisinen áldeqaıda kóp úrdi.
Tań qylań bere tynyshtyq ornaǵandaı. Kókem erte turyp qoıdy óriske aıdaıtyn. Sol ádeti boıynsha qoraǵa barsa, eki-úsh qoı jaırap jatyr eken. Dereý ákemdi oıatty. Bolǵan oqıǵany baıandady. Ákem júgirip kórshi úıge ketti. Sóıtse, olardyń jabaǵysynyń quıryǵyn jaralapty. Sol baıaǵy urǵashy qasqyr bosanǵan boıda qasqyrlyǵyn qylǵan. Bizdiń Týzık pen Reks kórinbeıdi. Qarasaq, ekeýi ábden boldyrǵan, ústeri qan-qan malqora túbinde jatyr eken. Sirá, ekeýi bolmaǵanda, endigi qoradaǵy bar qoıdan aıyrylar ma edik, kim bilsin? Eki úıdegiler de qansha ret bilteli myltyǵyn oqtap, myqtap izdese de, qanshyqty tappady. Odan beri birneshe aı ótti.
Bir kúni keshte bizdiń ıtter kórinbeı qaldy. Ymyrt jabylyp, kóz baılanyp qalǵan-dy. Úrgen ıttiń úni estildi. Shýyldaǵan jel bir estirtip, bir estirtpeıdi. Daýys toǵaı jaqtan shyqty. Ákem ekeýmiz toǵaıdan qazan-oshaqtyń astyna otyn ákelýge ketip baramyz. Aspan túnerip keledi. Biz júrgen saıyn daýys jaqyndaı tústi. Ákemniń ormanǵa shyqsa, arqasynda myltyǵy júretin ádeti bar bolatyn. Abalap, qıqýlaǵan jaqqa bettep kelemiz. Ásirese, Týzıktiń daýysy erekshe shyǵýda. Reks te qalysar emes. Yryldasyp, quddy bir soǵys bolyp jatqandaı. Biz de jettik. Baıaǵy qanshyq eki ıtke des bermeýde. Namysqoı Týzık barynsha qarsylasyp baǵýda. Ústi bastary qyzyl-ala qan. Eki tarap ta qaljyraǵan. Men aıǵaıǵa saldym. Týzık maǵan qarap qalǵan sátte, qyltamaqtan qanshyq tistep baıǵus ıtti jazym qyldy. Myltyq oǵy qanshyqty jaıratyp saldy. Jel de toqtap, aspannyń túnergeni qarańǵylyqqa ulasty. Bir buta túbinde Reks sileıip jatyr. Ony kóterip úıge ákettik. Biraq – Týzıksiz.
Osydan keıin kóp ýaqyt boıy Týzıkti esimnen shyǵara almaı júrdim. Onyń shaǵal, málimmen aıqasyn biletinmin. Degenmen qasqyrmen arpalysýyn alǵash kórýim. Ózi de qartaıǵan ıt edi. Egerde «Syrttandar» ertegisindegideı qasqyr ıtten jeńilis tapqan bolsa, búginde ıttiń «mysy» basym bolar ma edi dep oılanyp qalamyn. Osy oqıǵadan kóp uzamaı meniń Shıelidegi jańa oqý jylym bastaldy. Tek demalys ýaqytynda malshy aýylǵa baryp turdym. Reks ajaly jetip, toǵaıda ólipti. Ony keıinnen jezdemder kórgen.
Qazaqtyń «Jaqsy ıt óligin kórsetpeıdi» degeni osy shyǵar. Esesine eki kúshik asyrapty. Bálkim, baıaǵy zábir kórsetip tepkileý, onyń ústine qanshyqtyń óziniń syńaryna degen «mahabbaty» osy jaıttardyń bolýyna alyp keldi me eken dep oılaımyn.