Itmuryn – baǵaly dárýmenderge óte baı jemis.
Odan daıyndalǵan dári-dármek medısınada asqazan jáne baýyr aýrýlaryn emdeýge qoldanady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Massaget.kz-ke silteme jasap.
Al gúlderin shaıdyń ornyna paıdalanýǵa bolady. S dárýmenine baı jemisti emdik dári retinde ári dárýmen túrinde kóptegen júzjyldyqtardan beri kádege jaratyp keledi. Ony tıbettik medısınada da qoldanǵan. Shyǵysta ıtmuryndy asa joǵary baǵalap, onyń adam kúsh-qýatyn joǵarylatatyn, kóńil-kúıin kóteretin, ádemilik pen densaýlyqty arttyratyn qasıetke ıe ekenin aıtady. Nazarlaryńyzǵa ıtmurynnyń emdik qasıeti jóninde aqparat usynamyz.
Itmurynnnyń tek bir bóligin paıdalanbaı, tamyrynan bastap japyraǵyn, gúlin, jemisin de emdik dári retinde kádege jaratady. Ósimdikten túrli emdik shárbattar, tunbalar, qaınatpalar men syǵyndylar jáne shıpaly ósimdik maıyn daıyndaıdy. Sonymen qatar, halyqtyq medısınada baýyr men ót qaby aýrýlarynda, qýyq qabynǵanda, júrek aýrýlarynda, týberkýlezge shaldyqqanda arnaıy qabyldaıdy. Itmuryn jemisiniń 10-15 gr kúnine 1 ret, al tunbasyn kúnine 2-3 ret jarty staqannan iship otyrý qajet.
Itmurynnyń jańa pisken jemisterinen tosap qaınatyp, kofege uqsas azyqtar daıyndaýǵa bolady. Mundaı tosaptardy shyny ydystarǵa quıyp, qarańǵy ári salqyn jerde saqtaý kerek. Itmuryn tunbasyn daıyndaý úshin onyń keptirilgen jemisrin paıdalanady. Daıyndalǵan tunbany der kezinde, ıaǵnı qaınatylǵan soń birden ishý qajet. Ony uzaq saqtaýdyń qajeti joq.
Itmuryn qaınatpasynyń paıdasy
Itmuryn qaınatpasyn daıyndaý úshin 1 keli keptirilgen jemisin 1 lıtr sýda qoıýlanǵansha qaınatyp, artynsha súzgiden ótkizedi. Dámine qaraı qant pen lımon qyshqylyn qosýǵa bolady. Daıyn bolǵan tátti qoımaljyńdy sý quıylǵan ydysqa salyp, taǵy biraz qaınatady. Osyndaı tásilmen qaınap shyqqan qoımaljyń suıyqtyqty tynys alý joldary sýyqtaǵanda, sýyq tıgende ishseńiz, tez aıyǵýǵa kómektesedi. Sonymen qatar, ota jasatqannan keıin qanazdyqta jáne qanaınalymdy qalypqa keltirýde osy ósimdiktiń jańa pisken jemisterinen tunba daıyndap ishse, paıdasy mol. Qaınatylǵan tunbanyń bir staqanyn kún saıyn iship otyrý qajet. Asqazan qyjyly men búırekte tas bolsa nemese áıelderdegi qan ketý kezinde de ıtmuryn qaınatpasy kómektese alady. Itmurynnan daıyndalǵan osyndaı tunbalar men shaılardy úzbeı iship júrgen adamnyń boıynan jumysqa degen qulshynysyn, aýrýǵa beıim bolmaıtyndyǵyn ańǵarýǵa bolady. Sonymen qatar, bas aýrýynyń da aldyn alatyn qasıeti bar.
Itmuryn tunbasynan shaı daıyndaý úshin 1 as qasyq ıtmuryn jemisine 1 staqan qaınaǵan sý quıyp, 10 mınýt emaldi ydysta qaqpaǵy jabyq kúıde qaınatady. Mundaı shaıdy bir kún tundyryp qoıýǵa da bolady. Sodan kúnine daıyn shaıdan 1 staqannan ishedi. Bul ósimdik S dárýmenine baı bolǵandyqtan, onyń quramynda adam aǵzasyna qajetti mıkroelement óte kóp. Sondyqtan da ony júkti áıelder de ishýine bolady. Odan jasalǵan dáriler adam aǵzasy úshin óte qymbat dári-dármektiń ornyn almastyra alady. Itmurynnyń tamyryn kúz mezgilinde qazyp alǵan durys. Ony salqyn sýmen tazalap jýyp, qarańǵy jerde saqtaıdy. Itmurynnyń tuqymynan aýrýdy basatyn, jaralardy jazatyn óte qymbat maı alýǵa bolady. Oǵan qosa bul jıdek syǵyndysy tolyq adamdardy júrek talmasynan qorǵaıdy. Júregi aýyratyn jáne qan qysymy joǵary adamdar ıtmuryn tunbasyn kúnine 40 gramnan 6 apta boıy ishýi kerek.