Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi Soltústik Araldy saqtaýdyń ekinshi kezeńine kiristi
Qyzylorda oblysyndaǵy Kókaral bógetinde Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstri Nurjan Nurjigitov Dúnıejúzilik banktiń Eýropa jáne Ortalyq Azıa boıynsha aımaqtyq dırektory Sameh Vahbamen kezdesti.
Kezdesýde taraptar Soltústik Aral teńizin saqtaýǵa arnalǵan jobanyń ekinshi kezeńin iske asyrý máselesin talqylady.
Qazirgi ýaqytta Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi jobanyń ekinshi kezeńine qatysty tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemeni (TEN) ázirleý jumystaryn aıaqtaýǵa jaqyn. Onda Kókaral bógetin qaıta jańǵyrtý jáne Baltyq júıesi boıynsha teńiz deńgeıin 44 metrge deıin kóterý, sondaı-aq Qyzylorda oblysy Aral aýdanyndaǵy Aqshataý jáne Qamystybas kólder júıelerindegi sý resýrstaryn turaqtandyrý úshin Amanótkel aýyly mańynda gıdrotorap salý qarastyrylǵan.
Nátıjesinde Soltústik Araldyń sý aıdynynyń aýdany 3913 sharshy shaqyrymǵa deıin ulǵaıyp, sý kólemi 34 tekshe shaqyrymǵa jetedi. Teńizdiń bul deńgeıge deıin tolýy úshin 4-5 jyl qajet.
Teńizdi saqtaýdyń bul nusqasy 1913 jyldan 2019 jylǵa deıingi Syrdarıa ózeni baseınindegi sýdyń ortasha kópjyldyq aǵynyn taldaý men baǵalaý nátıjeleri, sondaı-aq sý qoımalarynyń fızıkalyq sıpattamalary negizinde tańdalǵan. Kókaral bógetin kóterý jáne nyǵaıtý jóninde Melıorasıa jáne sý sharýashylyǵynyń burynǵy mınıstri Narıman Qypshaqbaev ta usynys jasaǵanyn eske sala keteıik.
«Jobany iske asyrýdyń birneshe nusqasyn qaradyq. Eń tıimdi sheshimdi tabý úshin bıyldyń basynan bastap Qyzylorda oblysy men Aral aýdany ákimdikteriniń ókilderimen birqatar keńes ótkizildi. Sonymen birge mınıstrligimizdiń mamandary jergilikti turǵyndarmen jáne qoǵamdyq uıymdarmen birneshe ret kezdesti. Aımaqqa jumys sapary barysynda Parlament depýtattarynyń, jobalaýshylardyń, sý sharýashylyǵy salasy ardagerleriniń jáne basqa da múddeli memlekettik organdardyń qatysýymen azamattarmen kezdesý ótkizdim. Kezdesýde Aral aýdany men Aral qalasynyń turǵyndarynyń usynystary tyńdalyp, jobany júzege asyrý máseleleri talqylandy. Tańdalǵan nusqa merzim men naqty jaǵdaılardy, sonyń ishinde Syrdarıa ózeni baseıniniń jaǵdaıyn eskere otyryp, eń qolaıly sheshim retinde anyqtaldy», – dedi Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstri Nurjan Nurjigitov.
Sameh Vahba óz kezeginde Dúnıejúzilik bank Soltústik Araldyń saqtalýyna aldaǵy ýaqytta da qatysýǵa múddeli ekenin jetkizdi. Aıta keteıik, halyqaralyq qarjy uıymy jobanyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesin ázirleýge grant bólgen.
«Búgin biz balyq óńdeý zaýytyn aralap, jobany júzege asyrǵannan keıin óńirde qanshama jumys orny ashylatynyn óz kózimizben kórdik. Sonymen qatar aýyl sharýashylyǵy, mal sharýashylyǵy jáne týrızm sıaqty basqa salalarda da jumyspen qamtý múmkindikteri paıda bolady. Osylaısha bul joba búkil óńir úshin jańa ekonomıkalyq múmkindikterge jol ashady. Soltústik Araldy saqtaý jobasy biz úshin óte mańyzdy, óıtkeni ol búkil álemge tutas bir ekojúıeni qalpyna keltirýdiń naqty úlgisin kórsetedi, – dedi Dúnıejúzilik banktiń Eýropa jáne Ortalyq Azıa boıynsha aımaqtyq dırektory Sameh Vahba.
Mınıstrlik ázirlegen tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdeme boıynsha saraptama qorytyndysyn alý merzimi 2025 jyldyń jeltoqsan aıyna josparlanǵan.
Soltústik Araldy saqtaý jobasy teńizdegi sý kólemin arttyrýǵa jáne sapasyn jaqsartýǵa, Syrdarıa ózeniniń atyraýyn qalpyna keltirýge, Aral teńizi tabanynan tuz shógindileriniń jel arqyly taralýyn azaıtýǵa, Soltústik Aral teńiziniń sý resýrstaryn basqarýdy jetildirýge, Qyzylorda oblysyndaǵy balyq sharýashylyǵyn damytýǵa jáne jergilikti turǵyndardyń ómir súrý jaǵdaıyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan.
Eske sala keteıik, jobanyń birinshi kezeńiniń nátıjesinde Soltústik Araldaǵy sý kólemi 42%-ǵa artty, teńiz sýynyń tuzdylyǵy shamamen 4 esege tómendedi, jyl saıynǵy balyq aýlaý kólemi 8 myń tonnaǵa jetti. Sondaı-aq teńizdiń qurǵaǵan tabanynyń 870 sharshy shaqyrymy sýǵa tolyp, jel arqyly tuzdardyń taralýy azaıdy.