Erekshe qajettilikteri bar azamattardy áleýmettik qoldaý – erekshe baqylaýda
Almaty ákimi Erbolat Dosaev qalanyń ınklúzıvti ortasyn damytý jónindegi keńestiń I otyrysyn ótkizdi, onda erekshe qajettilikteri bar adamdardyń quqyqtaryn iske asyrý úshin olardy áleýmettendirý jáne qoǵamǵa ıntegrasıalaýda teń múmkindikter jasaý máseleleri qaraldy
Keńestiń quramyna barlyq sanattaǵy erekshe qajettilikteri bar adamdardyń múddelerin bildiretin qoǵamdyq birlestikterdiń basshylary, adam quqyqtary jáne bala quqyqtary jónindegi ýákilder, máslıhat depýtattary, Qoǵamdyq keńes músheleri, memlekettik organdardyń basshylary endi. Keńesti qala ákimi Erbolat Dosaev basqarady, tóraǵanyń orynbasary - qala ákiminiń ınklúzıa máseleleri jónindegi shtattan tys keńesshisi Qasıet Omarova.
Otyrys barysynda qalanyń áleýmettik-ekonomıkalyq salasyna ınklúzıvti qaǵıdattardy engizý máseleleri talqylandy.
«Búginde Almatyda erekshe qajettilikteri bar 58 myńnan astam adam turady, onyń 9 myńy — bizdiń balalarymyz. Árbir azamattyń erkin damýǵa, oqýǵa, jumys isteýge jáne súıikti qalamyzdyń damýyna óz eleýli úlesin qosýǵa múmkindigi bola otyryp, ózin qoǵamnyń tolyqqandy múshesi retinde sezinýi mańyzdy», - dedi Erbolat Dosaev otyrysqa qatysýshylarǵa arnaǵan sózinde.
Sondaı-aq, qala ákimi ınklúzıvti qalanyń qoljetimdi jáne sapaly áleýmettik ınfraqurylymy bar teń múmkindikter qaǵıdattaryn engizý Almaty ákimdigi jumysynyń basty mindeti bolyp tabylatynyn atap ótti. Dál osyndaı maqsat Almaty qalasyn damytýdyń 2025 jylǵa deıingi baǵdarlamasynda jáne 2030 jylǵa deıingi orta merzimdi perspektıvada kórinis tapqan.
Almaty ákiminiń tapsyrmasy boıynsha múmkindigi shekteýli azamattardyń, onyń ishinde erekshe qajettilikteri bar balalardyń aldyn alý, ońaltý jáne áleýmettendirý sharalary iske asyrylýda. Máselen, memlekettik áleýmettik tapsyrys aıasynda 2023 jyly ÚEU 500-den astam balany qamtı otyryp, ońaltýdyń ıntegrasıalanǵan modeli boıynsha «erte aralasý» pılottyq jobasyn iske asyrdy. Sonymen qatar, táýekel tobyndaǵy balalar men serebraldy sal aýrýy bar balalar tiziliminiń biryńǵaı bazasy qurylady.
Qalanyń Perınatologıa jáne balalar kardıohırýrgıasy ortalyǵynyń bazasynda 2023 jyly «bir tereze» qaǵıdaty boıynsha júktilikti qorǵaý ortalyǵy uıymdastyryldy, onda ótken jyly 1,8 myńnan astam júkti áıelge keńes berildi. 2024 jyly elimizde alǵash ret týa bitken aqaýlar men hromosomalyq patologıalardy ýaqtyly anyqtaý úshin «Bir kúndik klınıka» jobasy iske asyryldy. Bıyl 10 myń júkti áıeldi qamtý josparlanýda.
Erekshe qajettilikteri bar balalardy qurdastarynyń ortasyna qosý maqsatynda psıhologıalyq-medısınalyq-pedagogıkalyq konsýltasıalardan ótý merzimderin qysqartý jóninde sharalar qabyldanýda. Máselen, 100 myńnan astam bala turatyn Alataý jáne Áýezov aýdandarynda konsýltasıalardyń fılıaldary ashyldy. Alataý, Naýryzbaı aýdandarynyń túzetý kabınetteri oqýshylardyń ınovasıalyq shyǵarmashylyq ortalyqtarynyń jańa ǵımarattaryna ornalastyryldy, pedagog kadrlardyń quramy ulǵaıtyldy. Bul tekserýden ótý merzimin 30-dan 15 kúnge deıin qysqartýǵa múmkindik berdi.
- 2023 jyldyń qazan aıynan bastap erekshe qajettilikteri bar balalarǵa arnalǵan 15 uıymda 1400 oryndyq memlekettik bilim berý tapsyrysy ornalastyryldy.
- Inklúzıa úshin jaǵdaı jasaý sharalary aıasynda ótken jyly 433 adamǵa arnalǵan ınovasıalyq tehnıkalyq ońaltý quraldary qosymsha satyp alyndy. Jalpy, ótken jyly tehnıkalyq ońaltý quraldarymen qamtý 90% -dy qurady. Bıylǵy jyly 95% qamtýdy qamtamasyz etý josparlanýda, bul rette jergilikti búdjet esebinen ınovasıalyq qarajatty qosymsha satyp alý baǵdarlamasy da jalǵastyrylatyn bolady.
- Qala ákiminiń tapsyrmasy boıynsha «Iandeks.Taksı». Arnaıy kólik sany 64-ten 100 birlikke deıin ulǵaıtyldy, qyzmetti 2 myńnan astam adam paıdalanady, onyń 800 – i balalar.
- Kedergisiz orta qurý jáne múmkindigi shekteýli jandardyń mobıldiligin arttyrý maqsatynda ótken jyly Almatyda alǵash ret 7,5 myń ınfraqurylym nysandaryna pasporttaý júrgizildi. Bıyl taǵy 15 myń nysandy zertteý josparlanýda. Aǵymdaǵy jyly erekshe qajettilikteri bar qala turǵyndary úshin 750 nysandy beıimdeý josparlanýda.
- Erekshe qajettilikteri bar qala turǵyndarynyń ózin-ózi beıimdeýin jáne ómir súrý sapasyn arttyrý úshin jalaqynyń keminde 70% -yn sýbsıdıalaý, sondaı-aq jumys berýshilerdiń arnaıy jumys oryndaryn jabdyqtaýǵa arnalǵan qurylymdardy satyp alýǵa jáne ornatýǵa jumsaǵan shyǵyndaryn óteý kózdelgen.
Otyrysqa qatysýshylar Keńestiń aǵymdaǵy jylǵa arnalǵan jumys josparyn talqylady. Oǵan medısınalyq qyzmetterdiń qoljetimdiligi; ınklúzıvti bilim berý jáne sport máseleleri kiredi. Sonymen qatar, Keńes músheleri qalalyq ınfraqurylym nysandarynyń qoljetimdiligin zertteýdi jalǵastyrady, ınklúzıvti týrızm jáne qoǵamda ınklúzıvti mádenıetti qalyptastyrý máselelerin zertteıdi.
«Bizdiń jumysymyzdyń basty qaǵıdattary - ınklúzıvti qoǵamdy qalyptastyrý ıgiligi jolynda bul iske Keńestiń árbir múshesin keńinen tartý, konstrýktıvtilik jáne tıimdilik. Qala turǵyndarynyń aldynda damý, oqý, jumys úshin teń jaǵdaı jasaý úshin múmkindikterdi paıdalanýda jáne ókilettikterdi ǵana emes, sonymen qatar jaýapkershilikti de kúsheıtýge shaqyramyn. Árbir qala turǵynynyń Almatynyń órkendeýine óz úlesin qosýy úshin ózin - ózi beıimdeýge múmkindigi bolýy tıis», - dep qorytyndylady sózin Erbolat Dosaev.