Elimizde veıp pen elektrondy temekige tolyq tyıym salynýy múmkin ekenin budan buryn habarlaǵanbyz.
Búginde Qazaqstan veıp kontrabandasy boıynsha álemde 5 orynda tur, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Sondyqtan búgin QMDB usynǵan úkimdi jarıalap otyrmyz.
Elektrondy temeki – ishinde hımıalyq qospasy men suıyqtyǵy, arnaıy aýystyratyn kartrıji bar, ókpege tynys alý joldary arqyly nıkotın jáne ýly zattardy jetkizetin temekiniń jańa túri.
Temeki shegýge qatysty ǵalymdar arasynda birneshe kózqaras bar. Birqatar ǵalymdar temekiniń densaýlyqqa zıan ári ysyrap ekenin alǵa tartyp, temeki shegýdi haram degen. Alla Taǵala Quranda:
وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ
«Ózderińdi óz qoldaryńmen qurdymǵa ketirmeńder...», – deıdi.
Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn):
لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ
«Ózińe de, ózgege de zıan keltirýge bolmaıdy» , – dep eskertken.
Imam Tahtaýı án-Nájmý ál-Ǵazıdiń myna sózin keltiredi: «Temeki Damask qalasynda XV ǵasyrda paıda bola bastady. Ol mas qylmasa da adamnyń álin ketiretindigi úshin haram bolady. Ýmmý Salamadan jetken rıýaıatta Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Árbir mas etýshi jáne áldi ketirýshi nársege tyıym saldy» , – delingen.
Hanafı mázhabynyń ǵalymy sheıh Mýhammad ál-Aını: «Tórt nársege baılanysty temeki tartý haram bolady. Olar:
Densaýlyqqa zıandyǵy;
Esirtkiniń bir túri ári adamnyń álin ketiretin nárse bolǵandyǵy;
Jaǵymsyz ıisinen temeki shekpeıtin adamǵa zıany tıýi;
Ysyrapshyldyq.
Hanafı mázhabynyń keıbir ǵalymdary temeki tartýdy mákrýh tahrımı dep sanaıdy. Ál-Máýsýǵatý ál-fıqhıa atty kitapta: «Temeki tartý keıbir adamnyń densaýlyǵyna, aqylyna zıan bolatyny naqtylansa nemese temekige jumsaǵan qarajatqa ózi jáne otbasy qatty muqtaj bola tura sarp etse, haram bolady. Al budan basqa jaǵdaıda mákrýh sanalady», – delingen.
Degenmen dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDSU) jáne ıslam medısına ǵylymdary uıymy ǵylymı turǵydan elektrondy temekiniń, kalánnyń jáne basqa da shylymnyń túrleri adam balasynyń densaýlyǵyna zıan ekendigin naqty túrde aıtqan. Sondyqtan elektrondy temekini qoldaný haram dep sanalady. Sebebi elektrondy temekiniń zıany ádettegi temekiden asyp túspese kem emes.
Mysyr, Iordanıa eliniń pátýa komıteti eletrondy temekige tyıym salǵan.
ÚKİM:
Elektrondy temeki adamnyń densaýlyǵyna zıan bolǵandyqtan jáne ysyrapqa jatatyndyqtan – haram. Ony qoldanýǵa bolmaıdy.