Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik óner mýzeıinde, bıyl 120 jyldyǵy atalyp ótip jatqan Halyq sýretshisi Ábilhan Qasteev atyndaǵy, «Dástúr – halyq rýhy. Dala qazynasy» kórmesi ashyldy. Ekspozısıa mýzeı qorynan elimizdiń dástúrli jáne qazirgi zamannyń sándik-qoldanbaly óneriniń 60-tan astam týyndysyn usynady.
Bul kórme elimizdiń baı mádenı murasymen tanysýǵa múmkindik beredi jáne qazaqtyń halyq qolónershileri men ár urpaqqa jatatyn sándik-qoldanbaly ónerdegi kásibı sýretshilerdiń jumystarymen tanystyrady. Oǵan mýzeı qoryndaǵy sırek eksponattar kiredi. Kópshiligi alǵash ret qoıylyp otyr. Olardyń ishinde kıiz, toqylǵan jáne kestelengen kilemder, gobelender, at-ábzelderi, aǵash, teri, metaldan jasalǵan týyndylar bar.
Toqylǵan kilem – Shyǵystyń kóshpeli jáne jartylaı kóshpeli halyqtarynyń materıaldyq mádenıetiniń eń joǵary jetistigi. Onyń oıý-órneginde ejelgi mıfterdiń jańǵyryǵy, adamdardyń sıqyrly jáne dinı beıneleri, ǵasyrlar boıy jınaqtalǵan qorshaǵan álem týraly beıneleý áserleriniń orasan zor qory saqtalǵan.
Kıiz kilemderi monýmentaldy jáne kórkem tústi. Olar kıiz basý arqyly jasalǵan. Kıiz kilemderdiń taǵy bir túri – syrmaqtarda mozaıka men kiristirýler, túrli-tústi baý men mata bar aplıkasıa qoldanylǵan. Kıizden jasalǵan buıymdardyń oıý-órnegi múıizdi oıý-órnektiń ár túrli nusqalarynan turady, olarda baılyqtyń, bereke men asqaqtyq sımvoly – qoshqar múıiz órnegi basym.
Kóshpeliler mádenıetiniń mańyzdy atrıbýttary at-ábzelderi ekenin bilemiz. Ertede ata-babalaramyz jabaıy dala jylqysyn qolǵa úıretip, atqa minýdi meńgergen. Qazaq halqy úshin kúmispen, altyn jalatylǵan, jartylaı asyl tastarmen áshekeılengen at-ábzelder ıesiniń abyroıyn, áleýmettik jaǵdaıyn bildiretin bolǵan.
Qazirgi sándik-qoldanbaly ónerdiń eń keń taralǵan jáne basym túrleriniń biri – gobelen. Kórmede oǵan arnalǵan jeke ekspozısıa bar. Elimizdegi gobelenniń tarıhy 1937 jyly, «Kilemshi» arteliniń janynan ashylyp, 11 jyl jumys istegen gobelen sheberhanasynan bastaý alady. Qazaqstandyq gobelen mektebiniń kelesi damý kezeńi 1970 jyldardyń birinshi jartysyna jatady jáne toqyma boıynsha arnaıy bilim alǵan sýretshilerdiń shyǵarmashylyǵymen baılanysty. Osy kezeńde gobelenniń damýyna keskindeme aıtarlyqtaı áser etti. Gobelende kúrdeli keńistik jáne kolorıstıkalyq mindetter sheshiledi, kópfıgýralyq, taqyryptyq, al keıinirek abstraktilik kompozısıalar jasalady.
Ekspozısıada taǵy bir tutas bólimi qabyrǵaǵa kestelengen túskıizderge arnalǵan. Kıiz úıdiń sándik bezendirilýinde olar tórden qurmetti ornyn alyp, otbasylyq baqyt pen amandyqty beıneleıdi. Túskıizdermen qatar, sýretshi Zeınelhan Muhamedjannyń halyq kestesi men stanoktyq kompozısıa dástúrlerin sheber úılestiretin avtorlyq pannosy usynylǵan.
– Usynylǵan eksponattar qazaq qolónershileriniń sheberliginiń joǵary deńgeıin kórsetip qana qoımaı, urpaqtan urpaqqa beriletin san ǵasyrlyq dástúrlerdiń sımvoly bolyp tabylady. Bul qazirgi zamanǵy mádenıet turǵysynan halyq ónerin saqtaý men zerdeleýdiń mańyzdylyǵyn kórsetedi, – deıdi mýzeıdiń "Qazaqstannyń sándik-qoldanbaly óneri" bólimi basshysy Natalıa Bajenova.
Kórme qazaq halqynyń baı mádenı murasyn jańasha qyrynan tanystyrýǵa múmkindik beredi jáne halyq ónerin bolashaq urpaqqa jetkizýdiń mańyzdy quraly bolyp tabylady.