Nıkotın tynyshtandyrmaıdy, kerisinshe kúızelis mehanızmin iske qosady. Reseılik maman, onkolog temeki tartatyn adamdar ózderin sol arqyly tynyshtandyramyz dep oılaýy durys emes ekenin alǵa tartty.
Shylym shegetinderdiń kóbi temeki olarǵa kúızelisti jaǵdaıdy basyp, sál bosańsýǵa kómektesedi dep sanaıdy. Biraq medısına ǵylymdarynyń kandıdaty, dáriger onkolog A.Nefedov bulaı oılaý qate deıdi. Ol nıkotın kómegimen kúızelisti basýǵa bolady degen mıfti joqqa shyǵaryp otyr, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Nefedov aıtýynsha, joǵaryda aıtylǵan pikirdiń kóp aıtylatynyna qaramastan, nıkotın tynyshtandyrmaıdy, kerisinshe, ol kúızelis mehanızmderin bıologıalyq deńgeıde iske qosady.
«Temeki tútinin ishke tatý kezinde nıkotın qanǵa enedi de, mıdyń neırotransmıtterler (gıpotalamýs, gıpofız) óndirisine jaýap beretin aımaqtaryna jáne búırek ústi bezderge áser etedi. Mıdaǵy nıkotınniń arqasynda búırek ústi bezine áser etetin arnaıy gormon bólinedi, al olar óz kezeginde kortızol — kúızelis gormonyn bóledi», — dep túsindirdi ol kúızelis reaksıasynyń bastalý mehanızmin.
Temeki shegýden keıingi ǵajap kúı syılaıtyn bosańsý týraly keń taralǵan pikirdiń negizi bar, óıtkeni nıkotın dofamındi (qanaǵattanýǵa jaýap beredi), serotonındi (qýanysh gormony) jáne noradrenalındi (jyldam sheshimder men sergýdi) bóledi. Biraq maman atap ótkendeı, bul ásermen birge kúızelis faktory birden qosylady, sonymen qatar nıkotın táýeldilikti týdyrady. Bul fızıkalyq jáne emosıonaldyq jaǵdaıdyń nasharlaýyna ákeledi, bul da aıtarlyqtaı kúızelisti jaǵdaıdy týdyrady, dep eskertti onkolog.
Nıkotınniń jaǵymdy emosıonaldy áseri qysqa merzimdi, ol birden kúızelistiń paıda bolýymen aýysady. Sonymen qatar, nıkotın tek psıhoaktıvti zat emes, sonymen qatar, ý bolyp sanalady. Temeki shegý kezinde nıkotınmen birge denege 40-tan astam kanserogender enedi. Bul, eń aldymen, ókpege aıtarlyqtaı zıan keltiredi. Sondyqtan temeki shegý - ókpeniń qaterli isigin órshitetin dáleldi sebep. 30 jyl boıy nemese odan da kóp ýaqyt temeki shekken adamdar bul aýrýdan qaýip bar topta bolatyny aıdan anyq.
Ózin-ózi qorǵaý úshin, dep qosty ol, kóp jyl temeki tartyp júrgender beıindi zertteýlerden ótýi kerek - tómen dozaly kompúterlik tomografıa. Dárigerdiń aıtýynsha, bul ádis ókpeniń qaterli isigin erte satysynda anyqtaıdy, ony emdeýdiń eń tıimdi tásili beredi jáne adamnyń ómirin saqtap qalý múmkindigin arttyrady.
Temekini tastaý eshqashan kesh emes, biraq ony múmkindiginshe erterek jasaǵan durys. Deneniń qalpyna kelýine ýaqyt bolady, ókpe qaıtadan qalypty jumys isteıdi. Biraq temekimen qosh aıtysýdy uzaqqa sozbaǵan jón. Eger adam kúızeliske ushyrasa, onda temeki shegý ádetin almastyratyn tynys alý ádisterin qoldanǵan jón. Eger mazasyzdyq ómir sapasyn nasharlatsa, sizge psıhologtyń nemese psıhoterapevttiń kómegine júginý kerek. Keri kózqarastardy ózgertý adamǵa jaǵymsyz ómirlik jaǵdaılardy jeńýge aıtarlyqtaı kómektesedi
Onkolog barlyǵyn ómirin jaqsartý jáne aǵzaǵa kúızelisti jaǵdaılardy jeńýge kómektesý úshin densaýlyqqa jaýapkershilikpen qaraýǵa shaqyrdy. Dáriger sonymen qatar temeki shegetin adamdarǵa bul jaman ádetten tezirek bas tartýǵa keńes berdi.