Astma baqylaýda: Almatylyq dárigerler aýrýdyń aldyn alyp, anyqtaýǵa baılanysty keńes berdi
2025 jyldyń 6 mamyry kúni búkil álem astmamen kúres kúnin atap ótedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Bul – osy aýrýdyń aldyn alyp, anyqtap, onymen kúresýdiń tıimdi túri baryna qoǵam nazaryn aýdarar erekshe kún. Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetinde ótken pres-konferensıada, Almatynyń qoǵamdyq densaýlyq saqtaý basqarmasynyń bas alergolog-ımmýnology Taır Nýrpeısov osyǵan toqtaldy.
«Asta – tynys joldarynyń sozylmaly qabynýy. Búkilálemdik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetine qaraǵanda, qazir osy dertpen 300 mıllıonnan astam adam aýyrady. Medısınanyń damyp jatqanyna qaramastan, aqparaty mardymsyz bolyp, aýrýdy ýaqytyly anyqtaı almaı, emge qoly jetpeı júrgen pasıentter áli de kóp», — deıdi T. Nýrpeısov.
Spıkerdiń aıtýynsha, Almatyda tynys demikpesimen turǵyndardyń 0,5–0,7%, ıaǵnı, qaladaǵy árbir 100-200-shi adam aýyrady.
«Shyndyǵyna kelsek, bul san áldeqaıda kóp odan. Bizdiń aqpartqa qaraǵanda, 3–4% deıin barady. EO, AQSH, ulybrıtanıa, Avstralıa men Jańa Zelanıa sıaqty ekologıasy jaqsy elderdiń ózinde astmamen aýyratyndar kóbeıip, 7-10 paıyzǵa deıin jetipti», — dedi bas dáriger.
Dárigerdiń aıtýynsha, astma jastar men balalarǵa kóp kezdesedi. Balalardyń arasynda uldar jaǵy kóp aýyrsa, eresekterdiń arasynda kóp aýyratyndar – áıelder. Buryn «pollınoz» dep ataǵan alergıalyq rınıtpen aýyratyndar da osy tizimge kirip tur.
Balalardaǵy alǵashqy belgisi qurǵaq jótel, eresekter – kúsh túskende entigedi.
Taır Nýrpeısovtyń aıtýynsha, tynys emikpesi alergıayq jáne alergıalyqemes dep te ekige bólinedi.
«95-98 kezdesetin alergıalyq túrimen jastar jaǵy kóp aýyrady. Tez asqynǵanymen, ýaqytyly emdese jyldam saýyǵyp ketedi kim bolsyn. Alergıalyq emes túri az kezdesedi», — dep atap ótti ol.
Astma Qazaqstanda TMKKK / MÁMS-tiń baqylaýyna kiretin aýrýdyń qataryna jatady. Aýrýdyń belgisi anyqtalǵan jaǵdaıda, aýrýdy elemeı, óz betinshe emdelip júre bergendi qoıyp, emhanaǵa, alergologtyń qabyldaýyna barýdy usynady ekspert.
«Qazaqstan astmamen aýratyndar osy zamandyq qaýipsiz ári tıimdi ıngalátorlarmen tegin emdeletin azyn-aýlaq elderdiń qataryna kiredi. Bizde astmanyń aldyn alyp, ony emdeıtin barlyq múmkindik bar. Sońǵy jyldary astmanyń aýyr túrine shaldyqqan pasıentterdiń saýyǵyp ketýine septesetin gendik-ınjenerlik bıologıalyq jańa apparattar da alyndy», — dep qorytty T. Nýrpeısov.
Búkilálemdik astamen kúres kúni Astamen kúrestiń jahandyq bastamasy (GINA)-nyń qolǵa alýymen ótip jatyr. Maqsaty – qoǵamnyń kózin ashyp, naýqastardy qoldap, durystap emdese, astmany da jeńýge bolatynyn olarǵa eskertý.
Búkilálemdik astmamen kúres kúniniń aıasynda bilim beretin semınarlar, dıagnostıka jasaıtyn aksıalar men aqparattyq kampanıalar ótedi. Sońǵy úsh kúnde Almatyda barlyq mamandyqtarǵa arnap alergıa mektebi dáris oqyp shyqty. Pýlmonologtar men astmanyń asqynǵan túrin qaraıtyn alergologtarǵa arnap master-klass ta ótti. Medortalyqtardyń kóbinde ashyq esik kúni ótip jatyr osy kúnderi.
Ingalásıalyq terapıadan únemi ótip, dárigerdiń keńesine qulaq asyp otyrsa, aýrýdy asqyndyrmaı, astmanyń aýyr túriniń aldyn alýǵa bolatynyn aıtady dárigerler.
Aýrýdy úzbeı baqylaý men emdeýdiń osy zamanǵy ádisterine júginýdiń tıimdiligin eskere otyryp, bıylǵy is-shara «Astma baqylaýda bolsa – adam ómiriniń sapasyna artady» degen uranmen ótpek.