Búgin – qazaqtyń uly aqyny, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik ánurany mátininiń avtory Jumeken Nájimedenovtiń týǵan kúni.
Jumeken Sabyruly Nájimedenov – 1935 jylǵy 28 qarashada Atyraý oblysynyń Qurmanǵazy aýdany Qoshalaq qumynyń Ashaq degen jerinde dúnıege kelgen. Jumeken atasy Nájimeden Stamǵazıevtiń baýyrynda ósip, tárbıe alǵan. Sóz ben tarıh jáne týǵan halqynyń dástúrlerine degen ystyq súıispenshilik sezimdi bala boıynda qalyptastyrǵan sol kisi. Nemeresine óziniń ataqty babalary Qartpanbet jyraý (altynshy ata) men onyń ápkesi Qosýan (Mahambet Ótemisulynyń týǵan sheshesi) týraly syr shertetin.
Alǵashqy óleńi «Lenınshil jas» gazetinde 1955 jyly jarıalandy. Tuńǵysh óleńder jınaǵy «Balaýsa» degen atpen 1961 jyly jaryq kórdi. Sodan bergi ýaqyt ishinde aqynnyń «Sybyzǵy syry» (1962), «Óz kózimmen» (1964), «Joq, umytýǵa bolmaıdy!» (1965), «Jaryq pen jylý» (1966), «Kúı kitaby» (1967), «Mezgil áýenderi» (1968), «Ulym, saǵan aıtam» (1970), «Qyzǵaldaq jaıly ballada» (1971), «Men týǵan kún» (1972), «Jeti boıaý» (1979), «Shýaq» (1980), «Ashyq aspan» (1981), «Temirqazyq» (1982), «Qyran-qıa» (1984), «Meniń topyraǵym» (1985), «Urpaǵym, saǵan aıtam» (1988), «Men – tamyrmyn» (2001), «Qasiret pen qaısarlyq» (2001), «Jańǵyryq» (2003) atty óleńder men poemalar jınaqtary jaryq kórdi.
Úsh tomdyq óleńder men dastandar jınaǵy 1996-1997 jyldary, eki tomdyq óleńder jınaǵy 2005 jyly jaryq kórdi. 2002 jyly Atyraý aqyn-jazýshylarynyń kitaphanasy serıasymen «Jumeken» atty jınaq basylyp shyqty. 2005 jyly «Meniń Qazaqstanym» (2005) atty kitap qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde jaryq kórdi.
Aqynnyń ómirindegi eleýli jyldar:
• 1954 jyly Nurjaý keńesine qarasty Lenın atyndaǵy orta mektepti bitirgennen keıin «Jas qaırat» segizjyldyq mektebinde qazaq tili men ádebıetinen sabaq bergen.
• 1955-56 jyldary Qaraǵandydaǵy № 33/34 shahtada kombaınerdiń kómekshisi bolyp istedi.
• 1956-59 jyldary Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty konservatorıasynyń halyq aspaptar bóliminde (dombyradan) dáris aldy.
• 1959-74 jyldary «Jazýshy» baspasynyń redaktory
• «Lenınshil jas» gazetinde bólim meńgerýshi
• Qazaqstan Jazýshylar odaǵynda ádebı keńesshi
• 1974-78 jyldary Qaz.KSR Baspa, polıgrafıa jáne kitap saýdasy isteri jónindegi memlekettik komıtettiń redaktory
• 1978-83 jyldary «Mektep» baspasynda bólim meńgerýshi bolyp qyzmet atqarǵan.
Qalamger proza janrynda da qajyrly eńbek etti. Onyń qalamynan «Aq shaǵyl» (1973), «Kishkentaı» (1975), «Dańq pen daqpyrt» (1977) atty romandar týdy. Aqynnyń áńgimeleri men povesteri, hıkaıattary men syn maqalalary toptastyrylyp, 2005 jyly «Aspan shaqyrady» degen atpen basylyp shyqty.
Jumeken Nájimedenov asqan kúıshi bolatyn. Onyń «Kúı kitaby» atty shyǵarmasynyń negizinde 2006 jyly aýdıo-kitap jaryqqa shyqty. Aýdıokitapta aqynnyń kúı qudyretin túsindirgen óleńderi jáne óner qaıratkerleriniń oryndaǵan týyndylary qatar órilip, tyńdarmanyna tartý etilgen. Sonymen birge 2005 jyly aqynnyń sózine jazylǵan ánder toptastyrylǵan «Jumeken – Meniń Qazaqstanym» degen ánder jınaǵy basyldy.
Aqynnyń orys tiline aýdarylǵan «Vesennıe vetry» (1969), «Moe rojdenıe» (1982), «Tebe govorú, potomok» (1986), «Solnsevorot» (1994) atty óleńder jınaqtary basyldy. 2003 jyly Sankt-Peterbýrg qalasynda orys tiline aýdarylǵan tańdamaly óleńderi toptastyrylǵan «Ia est atty óleńder men poemalar jınaǵy jaryq kórdi.
Jumeken Nájimedenov aýdarma salasynda Saǵdıdyń «Býstan» dastanyn, Túrik aqyndarynyń óleńderin, A. Bloktyń «Zaýal» dastanyn, M. Lermontov pen V. Maıakovskııdiń kóptegen óleńderin, A. Voznesenskııdiń shyǵarmalar jınaǵyn qazaq tiline aýdardy.
Aqyn 1963 jyly Moskvada ótken Jas jazýshylardyń IV konferensıasyna delegat bolyp qatysty. 1967 jyly Uly Otan soǵysyndaǵy qasiretti jyrlaǵan «Joq, umytýǵa bolmaıdy!» degen dastandar jınaǵy úshin Qazaqstan Lenın komsomoly syılyǵynyń laýreaty atandy. Jumeken Nájimedenov – 2006 jyly qabyldanǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Ánurany avtorlarynyń biri.
Aqyn 1983 jyly ómirden ótti. 2010 jyly «Meniń Qazaqstanym» atty jyr jınaǵy úshin Jumeken Nájimedenovke Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik syılyǵy (qaıtys bolǵannan keıin) berildi.