Elimizde 1 naýryz – Alǵys aıtý kúni retinde bekitilgen. Bul – birlik pen tatýlyqtyń, meıirim men izgiliktiń sımvolyna aınalǵan mereke.
Ataýly kún el birligi men otan tutastyǵyn, halqymyzdyń ózara qamqorlyǵyn dáripteýdi kózdeıdi. El azamattarynyń mundaı izgi jáne ortaq qundylyǵy memlekettiń kórkeıýi men damýynda basty faktor retinde qaralady. Qazaq eli – osy bir qasıetti topyraqta jasaǵan ár ult pen ulystyń qutty shańyraǵy. Onyń táýelsizdigi men turaqtylyǵy ár ult ókiliniń ortaq tilegi, ortaq múddesinen týyndaıdy. Ár shańyraqtaǵy izgilik, ózara baýyrmaldyq tutas eldegi beıbitshilik báıteregine nár bermek. Birlik pen tatýlyqty dáripteıtin mereke barsha otandastarymyz úshin qutty bolǵaı!
Qoǵam qaıratkeri, «Parasat» ordeniniń ıegeri Asyly OSMAN:
Qazaq eli Stalın jylatqan halyqty jubatty
Qanshama ult pen ulysqa altyn uıa bolǵan bul qasıetti de kıeli mekende bir atanyń balasyndaı, bir qoldyń salasyndaı kún keship jatyrmyz. Qazaq eli sonaý qıyn-qystaý zamanda Qazaqstanǵa jer aýdarylyp kelgen, jadap-júdep jetken qanshama etnostarǵa pana boldy. Úıiniń eki bólmesi bolsa bir bólmesin, eger jalǵyz bólme bolsa buryshyn berip, as-sýymen bólisti. Sol kezdegi keńestik qyzyl ımperıanyń ár tóńireginen quqaı kórgenderdi baýyryna basty. Mine, sol ash jurttyń qarny toıdy, kósegesi kógerdi. Keıbiri ábden jetilip, aýqatty boldy. Bolyp-tolyp, óz tarıhı otandaryna da qaıtty. Al olardy osynshama zaýaldan aman saqtap, joqty bar etip, álsizdi kúshti etken ol – meniń altyn júrekti, dos bolǵanǵa qushaq jaıatyn, qıyndyqqa qasqaıyp qarsy turatyn da – qazaq jurtym.
Tarıhtan az kem aıtaıyn. HH ǵasyrdyń orta sheninde, soǵystyń tusynda kavkazdan ártúrli halyqty vagonǵa tıep bir túnde deportasıalady. Keńestiń ozbyr saıasaty eshkimdi aıamady. Poıyz vagonynyń ishi sýyq. Onda aıaǵy aýyr áıel, bala-shaǵa, úlken kisiler búrseńdep, ashtan qyrylǵandary qanshama. Keıbir jantásilim etkenderdi jolda qaldyryp kete bardy. Qaıda, qalaı baratynyn eshkim bilmeıdi. Aldymyz tas-túnek. Sonda otarbanyń basy Qazaqstanǵa qaraı buryldy. Oral shekarasyna qaraı bet aldy. Jolda ár vagondy ajyratyp otyrdy. Bizdiń januıa shuraıly ońtústiktiń Túlkibas aýdanyna kelip qonystandy. Marqum ákem Túlkibastyń qyrlaryn óziniń týyp-ósken jerine uqsatyp, eske alyp otyrýshy edi. Ol kisi alty balamen jalǵyz ózi qaldy. Anamyz erte dúnıeden ótti. Ákem bolsa bizdi ósirdi, jetkizdi. Mine, osyndaı taýqymette bizge pana bolǵan, oqytyp-shoqytyp, ósirgen – qasıetti QAZAQ JERİ. Halyq arasynda «ótkendi umytsań, keleshek saǵan tas atady» deıdi. Tegi ras sóz. Ár atqan tań úshin áýeli Jaratqanǵa, sosyn qazaq halqyna beıbit mamyrajaı kún úshin shúkirshilik etý kerek. Bir nárseni qaperge alaıyq. Uly dalanyń ıesi de, kıesi de qazaq ekenin umytpaıyq! Qazaqtyń nany qandaı tátti bolsa, tili de sondaı shuraıly. Sondyqtan bir Otannan nan jep, sý ishkender qazaq tilin de syılaýǵa tıis. Myń jasa qasıeti Otanym – Qazaqstanym. Myń alǵys saǵan, o qasıetti Qazaq elim. Basyńnan baq taımasyn, dúnıe turǵansha tur. Árdaıym ósip-ónip, álemniń aldynda bolaıyq!
QHA múshesi, f.ǵ.d., profesory Álimjan HAMRAEV:
Eldiktiń tuǵyry máńgi bolsyn!
Biz osynda ósip-óndik. Oqý oqyp, bilim aldyq. Ǵylymı izdenister jasap, doktorlyq dáreje qorǵadyq. Elimizde qashanda eńbek etip, nátıje kórsetetinderge esik ashyq. Eń bastysy – aq adal kóńil, eńbekqorlyq bolsa jetkilikti.
Ádebıet – adamnyń janyn terbeıdi. Negizinde shyǵarmashylyq adam bárin baıqaıdy. Qoǵamdaǵy prosesterdi júrek túkpirinen ótkizedi. Saraptap, baıyptap kitap jazady. Aıtpaǵym, qazaq, aǵylshyn, orys ádebıeti bolsyn bárinde bir qaǵıda bar. Iaǵnı adal tirlik qyl, mańaıyńdaǵylarǵa meıirim shapaǵat tók, árbir araıly tańǵa táýbe et jáne aınalańdaǵy adamǵa, qoǵamǵa alǵys aıta júr degendi meńzeıdi. Bizdiń uıǵyr ádebıeti de bereke men tatýlyqqa úndeıdi.
Bizge patrıot bola túsý qajet. Jastarymyzdy otanshyldyq rýhqa tárbıeleı bileıik. Hakim Abaı «Adamzattyń bárin súı baýyrym dep» dep muqym el-jurtqa qanatty sóz aıtypty. Aırandaı uıyp, bir shańyraq astynda tatý-tátti ómir súrip kelemiz. Bárine shúkir, táýbe! Endigi meje osy bıikti ustap turý. Urpaqtan-urpaqqa beıbit kúnniń qadirin uǵyndyryp, aıtyp taǵylym-ónege kórsete bilsek, bizdi jaý da, daý da almaıdy. Ortaǵasyrlyq aqyndar Saıf Saraı, Ahmet Iassaýı bári bir ulylyqty – birlikti jyrlaǵan.
Álem barshaǵa ortaq. Jer adamzat tirshilik etý úshin jaralǵan. Sonyń ishinde árkimniń qonystanǵan aýmaǵy bar. Al óz jerińdi qurmettep, ózgelerge izgilikpen qarap, meıirban aq adal kóńil tanytý bul – adamgershiliktiń úlken shyńy. Sondyqtan birlik bárinen mańyzdy.
Dúnıe dúbirlep, tóńirek tolqyp tur. Osyndaı almaǵaıyp shaqta, irgemiz berik, baýyrymyz bútin bolsa, odan artyq baqyt joq. Biz úshin úlken shattyq ol otbasynyń amandyǵy, bala-shaǵanyń qýanyshy.
1 naýryz – Alǵys aıtý kúni qutty bolsyn. Ár shańyraq berekeli, merekeli kún keshe bergeı.
QHA «Birlik» altyn medaliniń ıegeri, ádebıettanýshy ǵalym Svetlana ANANEVA :
Ár atqan tań shýaqqa bólegeı
Elimizde kóktemniń alǵashqy kúni «Alǵys aıtý kúni» bolyp bekitilgen. Qazaq halqynyń dúnıetanymynda kóktem jerdiń jipsip, jańa kezeńniń bastalǵanyn ańǵartady. Budan keıin halyqaralyq áıelder kúni bar. Bul da jóni bólek, álemge ortaq meıramdardyń biregeıi. Óıtkeni, áıel – arý, ana, aıaýly jar, baýyrmal názik jandy jaratylys. Odan keıin «Naýryz» meıramy jańa kúnniń bastaýy, jańa ýaqyttyń kelgenin bildiredi. Shyǵys halyqtary úshin meıramnyń qadir-qasıeti óte joǵary. Baıqap qarasańyz, adamdarǵa kóktem túleýdiń, órkendeýdiń bastaýy bolyp seziledi. Osy aıda bári bir-birine alǵys aıtyp, keleńsizdikti umytyp, adamdar jańa ómirge qadam basady. Ádette, bul mezgildi adam ómiriniń jastyq kezeńine balaıdy. Demek, ár sátti adamzat jaqsylyqqa buryp, hal-qadirinshe qurmetteı bilse, nur ústine nur.
Bıyl Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 30 jyldyq mereıtoıy aıasyndaǵy bar ıgi is 1 naýryz – Alǵys aıtý kúninen bastalmaq. Bul da óz kezeginde yntymaq pen aýyzbirshilikti dáripteýdiń aıryqsha kórinisi desek bolady. Sondyqtan januıada, qoǵamdyq ortada, ǵylymda, ǵumyr jolymyzda bir-birimizge alǵys, lebiz aıtyp, mádenıetimiz arta berse eken.
Adam ózine qaı jer yńǵaıly, sol jerde tirshilik ete beredi. Qut meken, qutty qonys uǵymdarynyń máni zor. Sebebi, jaıly orta, sapaly bilim, mádenıet qalyptasqan jer kim-kimge de tabysty ári qolaıly. Sol sebepten, ózimizdiń qarashańyraqtyń qasıeti zor. Qazaq jurtynyń tanym-túsiniginde «Altaý ala bolsa aýyzdaǵy ketedi, tórteý túgel bolsa tóbedegi keledi» dep beker aıtpaǵan. Ár qanatty sóz urpaqqa úlgi-ónege bolǵaı! Qazaqstan halqyn Alǵys aıtý kúnimen shyn júrekten quttyqtaımyz. Mereıimiz ústem bolsyn!
TÚIİN:
Ult kósemi Álıhan Bókeıhanov «Jantebirenis: Azattyq tańy atty! Tilekke qudaı jetkizdi! Kúni keshe qul edik – endi búgin teńeldik!» depti. Shyntaýaıtyna kelgende, ǵylym men bilimdi ıgerip, etek-jeńdi jınap, birigip tirlik etetin kez jetti. Sonda ǵana biz alǵysqa bólengen ultqa aınalamyz.