Qazaqstannyń búdjettik saıasaty – ekonomıkany qarjylyq retteýdiń mańyzdy quraly. Bul másele Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda erekshe atap ótken taqyryptarynyń biri boldy. Bul týraly Aqshamnews.kz saıty habarlaıdy.
Senat depýtaty Amangeldi Nuǵmanovtyń aıtýynsha, ekonomıkany ártaraptandyrý, ınfraqurylymdy jańa deńgeıge kóterý, sıfrlyq tehnologıalardy engizý, energetıkany damytý, ıadrolyq klaster qurý jáne agroónerkásiptik keshenniń áleýetin nyǵaıtý sekildi bastamalar búdjet qarajatyn tıimdi ári utymdy paıdalanýdy talap etedi.
Aımaqtardyń dotasıalyq táýeldiligi
2025 jylǵa arnalǵan málimetterge sáıkes, Qazaqstandaǵy 20 óńirdiń ishinde tek Atyraý oblysy, Astana jáne Almaty qalalary respýblıkalyq búdjetke donor bolyp tabylady. Qalǵan óńirler búdjet tapshylyǵyn dotasıalar arqyly toltyryp keledi.
Aımaqtar arasyndaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq teńsizdik te aıqyn kórinis tapqan:
JİÓ jan basyna shaqqanda:
Atyraý oblysy – 13 958,2 myń teńge
Almaty qalasy – 7 295,3 myń teńge
Astana – 6 276,2 myń teńge
Eń tómen kórsetkishter:
Túrkistan oblysy – 1 472,5 myń teńge
Jambyl oblysy – 1 820,5 myń teńge
Jetisý oblysy – 2 011,4 myń teńge
Bul sandar óńirlik damý deńgeıiniń aıtarlyqtaı teńsizdigin kórsetedi.
Búdjettik zańnamany reformalaý qajettiligi
Senator Nuǵmanovtyń pikirinshe, qazirgi búdjettik júıe aımaqtar arasyndaǵy teńsizdikti joıýǵa tolyq múmkindik bermeıdi. Jańa Búdjettik kodekste óńiraralyq qarjylyq qatynastardy jaqsartýǵa baǵyttalǵan birqatar normalar bar, alaıda olar jetkiliksiz.
Ol mynandaı ózgeristerdi usynady:
Aımaqtardyń qarjylyq derbestigin arttyrý;
Dotasıalarǵa táýeldilikti azaıtý;
Jergilikti búdjettiń tabys kózderin zań júzinde bekitý;
Maqsatsyz jumsalatyn qarjyny baqylaýdy kúsheıtý.
«Kóp quqyq – kóp jaýapkershilik» qaǵıdasy
Senatordyń aıtýynsha, búdjettik derbestik jergilikti atqarýshy organdardyń quzyreti men jaýapkershiligine tikeleı baılanysty. Álemdik tájirıbede keńinen qoldanylatyn qarapaıym qaǵıda bar:
«Kóp quqyq – kóp mindet, kóp derbestik – kóp jaýapkershilik».
Bul qaǵıdany Qazaqstanda neǵurlym tez engizsek, aımaqtardyń qarjylyq táýeldiligin azaıtyp, ekonomıkalyq turaqtylyq pen óńirlik damý úshin berik negiz qaldyra alamyz.