Qazaqstannyń fıskaldyq saıasaty áli de ekspansıonıstik sıpatta qalyp otyr. Bul týraly Dúnıejúzilik banktiń (DB) sońǵy ekonomıkalyq esebinde málimdeldi. Bul týraly Aqshamnews.kz saıty habarlaıdy.
DB sarapshylarynyń pikirinshe, 2025 jyly Qazaqstannyń búdjet tapshylyǵy JİÓ-niń 3,1%-yna deıin ulǵaıyp, 2026 jyly 2,7%-ǵa deıin tómendeıdi dep boljanýda. Memlekettik qaryz deńgeıi baqylaýda bolǵanymen, ishki qaryzdardyń ósýi men Ulttyq qordan qarjylyq qoldaý alý táýeldiligi ekonomıkalyq turaqtylyqqa qaýip tóndirýi múmkin.
Osy máselelerdi sheshý úshin sarapshylar Qazaqstanǵa qosylǵan qun salyǵynyń (QQS) mólsherlemesin arttyrýdy, sondaı-aq salyqtyq reformalardy júrgizýdi usynady. Reformalarǵa kelesiler kiredi:
Progresıvti tabys salyǵyna kóshý;
Tıimsiz salyqtyq jeńildikterdi kezeń-kezeńimen alyp tastaý;
QQS reformasy jáne aksızdik salyqtardy ekologıalyq maqsattarǵa beıimdeý;
Salyq ákimshilendirýdi jetildirý.
Ekonomıkalyq qaýipter
Qazaqstan ekonomıkasynyń ósý qarqyny saqtalǵanymen, eldiń aldynda birqatar syn-qaterler tur. Dúnıejúzilik bank kelesi faktorlarǵa nazar aýdarady:
Munaı baǵasynyń tómendeýi (2025 jyly barel úshin $72-ǵa deıin);
Valútalyq turaqsyzdyq (reseılik rúbldiń álsireýi áser etedi);
Memlekettik shyǵystardyń ósýi, bul ınflásıanyń kúsheıýine jáne búdjet tapshylyǵynyń artýyna ákelýi múmkin.
QQS reformasynyń qajettiligi
2022 jyly QQS Qazaqstan búdjetine JİÓ-niń nebári 4%-yn ákelgen, bul halyqaralyq standarttardan áldeqaıda tómen. Qazirgi tańda QQS mólsherlemesi 12% deńgeıinde tur, al sarapshylar ony arttyrýdy usynýda. Dúnıejúzilik bank sarapshylarynyń pikirinshe, mólsherlemeni 3 paıyzdyq tarmaqqa arttyrý búdjet kiristerin shamamen 1%-ǵa kóbeıtýi múmkin.
Sonymen qatar, QQS-tan bosatylǵan 47 sanattaǵy taýarlar men qyzmetter salyq bazasyn shektep, kiristerdi azaıtady. Sarapshylar bul jeńildikterdi ońtaılandyryp, tirkeý shekterin tómendetýdi usynady.
Uzaq merzimdi reformalar
Dúnıejúzilik bank Qazaqstanǵa:
Ekonomıkany ártaraptandyrýdy;
Investısıalyq klımatty jaqsartýdy;
Jeke sektordy qoldaýdy usynady.
Bul reformalar búdjet kiristerin munaıǵa táýeldilikti azaıtý arqyly arttyrýǵa jáne eldiń ekonomıkalyq turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan.