Elimizde jastardyń ǵylymı jumystaryna basa kóńil bólýde.
Sonyń bir naqty kórinisi – byltyr bir top jas ǵalymnyń «Táýelsizdik urpaqtary» grantyn ıelenýi. Sondaı ozyq oıly talapker jastyń biri – «Neırondy júıemen jumys isteıtin bıonıkalyq protez» ǵylymı jobasynyń avtory Birlik Maıronuly Saǵıtjanov. Búgin biz jas zertteýshiniń ǵylymı jobasyn oqyrmandarymyzǵa tanystyrǵandy jón kórdik.
«Bul jobanyń maqsaty – adam neırondy júıemen tolyq ıntegrasıalanatyn últrazamanaýı bıonıkalyq protez jasaý. Bul jobada neıroınjenerıa, bıonıka men materıaltaný salalaryndaǵy sońǵy jetistikti paıdalana kele, keń qozǵalys fýnksıasyn qalpyna keltirip qana qoımaı, paıdalanýshylarǵa qozǵalysyn dál ári tabıǵı basqarýǵa múmkindik beretin jetildirilgen protez ázirleýdi kózdegenmin», – dep málimdedi Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń aǵa oqytýshysy, magıstr Birlik Saǵıtjanov.
Jobanyń negizgi ereksheligine ár paıdalanýshynyń jeke neırondyq úlgisine beıimdeletin adaptıvti oqytý algorıtmi kiredi. Qoldaný yńǵaılylyǵyna, estetıka men jaılylyqqa basymdyq berilip, paıdalanýshynyń jalpy tájirıbesin jaqsartý kózdeledi.
«Qaýipsizdik pen senimdilik – joba ázirleýdiń negizgi aspektileri. Qurylǵynyń túrli jaǵdaıda turaqty jumysyn qamtamasyz etýde qorǵanys mehanızmin engizýge erekshe kóńil bólinedi. Joba medısınalyq sertıfıkat alýǵa baǵyttalǵan. Bul jaǵdaı protezdiń klınıkalyq qoldanýǵa arnalǵan qaýipsizdik standartyna saı kelýin qamtamasyz etedi», – deıdi PhD kandıdaty Birlik Maıronuly.
Búginde protezdiń 3D kody syzylyp, teorıalyq esepteý men zertteý júrgizilýde. Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde robototehnıkalyq júıeler mamandyǵynda oqıtyn stýdentter de zertteý júrgizip, basqa da nusqalar talqylanýda. Atalǵan nusqalar 3D formatynda Solid Works baǵdarlamasynda zerttelip, zerdelenýde.
«Qajet jabdyqtardy satyp alý naýryz aıyna josparlanǵan. Demek, birinshisi – teorıa, ekinshiden – jabdyq alý, odan keıingisi – qurastyrý, praktıkalyq jumystar. Joba osylaı ret-retimen júzege asady. Sodan keıin atqarylǵan jumysqa esep beriledi» deıdi jas ǵalym Birlik.