Elimizde Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha bilim berý salasynda reformalar júrgizilýde. Ekonomıkany bilikti kadrlarmen qamtamasyz etý mindeti qoıyldy. Jahandyq trendter men ishki syn-qaterler aıasynda el Úkimeti bolashaqqa baǵdarlanǵan jáne qoǵamnyń suranystaryna jaýap beretin zamanaýı ári qoljetimdi bilim berý ortasyn qurýǵa kúsh salýda. Úzdik ýnıversıtetterdiń ekonomıkanyń naqty sektorymen baılanysyn kúsheıtý qajet. Inovasıalyq saıasatty elimizdiń ǵylymı-tehnologıalyq basym baǵyttarymen úndestirý boıynsha jumys júrgizilip jatyr.
Mektepke deıingi bilim berýdiń qoljetimdiligin arttyrý
2019 jyldan bastap Qazaqstanda mektepke deıingi bilim berý salasyn reformalaý boıynsha qoljetimdilikti, sapany jáne ashyqtyqty arttyrýǵa baǵyttalǵan júıeli jumys júrgizilýde. Memlekettik saıasattyń basym mindetteriniń biri árbir balanyń sapaly mektepke deıingi tárbıe men bilim alýǵa quqyǵyn qamtamasyz etý bolyp sanalady.
Eger 2019 jyly elimizde 892 myń bala tárbıelengen 10,5 myń mektepke deıingi uıym jumys istese, 2025 jylǵa qaraı mundaı uıymdardyń sany 1 mln-nan astam balany qamtı otyryp, 11,8 myńǵa deıin ósti. Bul rette qamtý qýaty az shaǵyn ortalyqtardan turaqty materıaldyq-tehnıkalyq bazasy bar tolyqqandy balabaqshalar ashýǵa kóshýdi atap ótýge bolady.
Kezekke qatysty máselede aıtarlyqtaı ózgerister boldy. 2019 jyly mektepke deıingi orynǵa kezekte 446 176 bala turdy. 2025 jylǵy 1 qańtarda bul kórsetkish 2 jastan 6 jasqa deıingi 84 myń balaǵa deıin qysqardy. Osylaısha, alty jyl ishinde kezek kútkender sany shamamen 5 esege azaıdy. Bul mektepke deıingi mekemeler jelisin júıeli túrde keńeıtý, oryndardy bólýdiń jańa tásilderin engizý jáne vaýcherlik qarjylandyrý sıaqty prosesterdi sıfrlandyrý arqyly múmkin boldy.
Buryn balabaqshaǵa jazylý rásimi: shamadan tys júktelgen elektrondyq kezek, aýmaqtyq teńgerimsizdik, oryndardy bólýdiń kúmándi sqemalary, jalǵan qabyldaý syndy kóptegen qıyndyqtarmen qatar júretin. Bul máseleler ásirese iri qalalarda jáne tez damyp kele jatqan aglomerasıalarda ótkir kúıde boldy. Búgingi tańda bul qıyndyqtar sıfrlyq servısterdiń, balalardy esepke alýdy avtomattandyrýdyń jáne memlekettik qyzmetter kórsetýdiń ashyq rásimderin engizýdiń arqasynda birtindep eńserilýde.
Mektepke deıingi salany qarjylandyrýdyń tıimdiligin arttyrýdaǵy negizgi qadam – vaýcherlik júıeni engizý. 2024 jylǵy 9 shildeden bastap Taraz qalasynda derbestendirilgen qarjylandyrýdy eskere otyryp, mektepke deıingi tárbıe men oqytýǵa memlekettik bilim berý tapsyrysyn ornalastyrý boıynsha pılottyq joba bastaldy.
Júıe ata-analarǵa vaýcher – barlyq talaptarǵa sáıkes keletin kez kelgen balabaqshada (memlekettik nemese jeke) paıdalanýǵa bolatyn jeke «sertıfıkat» berýdi kózdeıdi. Bul ata-analardyń tańdaýyn keńeıtedi, uıymdar arasyndaǵy básekelestikke yqpal etedi jáne qyzmet sapasyn jaqsartady. Sonymen qatar júıe qaıtalanýdy jáne jalǵan tizimderdi boldyrmaıdy, bul 27 mlrd teńgeden astam únemdeýge múmkindik berdi.
Búgingi tańda vaýcherlik júıe 12 qala men 3 aýdanda keńeıtilýde. 2025 jyldyń sońyna deıin joba bekitilgen kestege sáıkes búkil respýblıka boıynsha kezeń-kezeńimen engiziletin bolady.
2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha 2 jastan 6 jasqa deıingi balalardyń 93,1%-y mektepke deıingi tárbıemen jáne oqytýmen qamtyldy. 2025 jyly mektepke deıingi, orta, tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berýdi damytýdyń 2023-2029 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasynda kózdelgendeı qamtýdy 95%-ǵa deıin arttyrý, al 2028 jylǵa qaraı – 100%-ǵa jetý josparlanyp otyr. Bul tapsyrma Prezıdenttiń «Ádiletti Qazaqstan: bárimiz jáne árqaısymyz úshin. Qazir jáne árdaıym» saılaýaldy baǵdarlamasyn iske asyrý sheńberinde berildi.
Osylaısha, Qazaqstan mektepke deıingi bilim berý salasynda turaqty ilgerileýdi kórsetip otyr. Dáıekti reformalar, sıfrlandyrýǵa súıený, vaýcherlik qarjylandyrýdy engizý jáne qol jetkizýge basymdyqtyń berilýi júıeni tıimdirek ári otbasylardyń qajettilikterine baǵdarlanýyn qamtamasyz etedi.
Orta bilim berý júıesindegi reformalar
Sońǵy jyldary Qazaqstan bilim sapasyn arttyrýǵa, oqýshylar men pedagogtar úshin jaǵdaıdy jaqsartýǵa, sondaı-aq qazirgi zamanǵy bilim berý standarttaryn engizýge baǵyttalǵan orta bilim berý júıesin jańǵyrtý boıynsha aýqymdy qadamdar jasaýda.
2024-2025 oqý jylynyń basynda elimizde 8 myńǵa jýyq mektep jumys isteıdi, onda 3,9 mln-nan astam oqýshy, onyń ishinde 352 myń birinshi synyp oqýshylary oqıdy.
2024-2025 oqý jylynda elimizdiń mektepterinde 406 myń pedagog jumys isteıdi — ótken jylmen salystyrǵanda 8 myńǵa artyq. 2020 jyldan bastap pedagog mártebesin kóterý saıasaty sheńberinde muǵalimderdiń jalaqysy 100%-ǵa kóbeıdi. 2023 jyly mektepke deıingi tárbıeshiler men tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý pedagogterine qosymsha ústemeaqylar, sondaı-aq biliktilik sanattary, eńbek ótili, eńbek jaǵdaılary, akademıalyq dárejesiniń bolýy jáne tálimgerlik úshin qosymsha aqylar engizildi. Aýyldyq jerlerde muǵalimderdiń jalaqysy qaladaǵy jalaqydan kem degende 25%-ǵa joǵary. 2025 jyly 11 myńnan astam pedagog biliktilikti arttyrý kýrstarynan ótti, olardyń shamamen 58%-y aýyl muǵalimderi. 2025 jylǵy 1 qańtardan bastap atestattaý prosesiniń ashyqtyǵyn qamtamasyz etetin pedagogterdiń úzdiksiz kásibı damýynyń jańa platformasy jumysyn bastady.
Bilim berý úderisinde kóptildilikti, ınklúzıvti oqytýdy jáne baǵalaýdyń basqa da túrlerin qosqanda, zamanaýı pedagogıkalyq tásilder belsendi engizilýde. Sıfrlandyrýǵa kóp kóńil bólinýde: 1757 mektepte STARLINK spýtnıktik ınterneti qosylǵan jáne barlyq oqýlyqtar sıfrlandyrylyp, 11 sıfrlyq platformada qol jetimdi.
Qazaqstan Ortalyq Azıadaǵy mektep biliminiń sapasyn baǵalaýdyń ulttyq júıesi – BBJM halyqaralyq akredıtasıasynan ótken jalǵyz memleket. Bul qural halyqaralyq standarttarǵa sáıkestigin rastaıtyn RCEC (Research Centre for Examination and Certification) sapa belgisin aldy. BBJM oqý baǵdarlamalarynyń tıimdiligin obektıvti baǵalaýǵa, bilim berý úderisiniń kúshti jáne álsiz jaqtaryn anyqtaýǵa jáne bilim berý júıesin odan ári damytý baǵyttaryn anyqtaýǵa múmkindik beredi.
BBJM sheńberinde saýattylyqtyń úsh: oqý, matematıkalyq jáne jaratylystaný baǵyty baǵalanady. RCEC-pen yntymaqtastyqtyń eki jylynda baǵalaý sheńberin ázirleýdi, test suraqtaryn daıyndaýdy, testileý dızaınyn ázirleýdi, sıfrlyq platformada testileýdi basqarýdy, halyqaralyq standarttarǵa sáıkes nátıjelerdi keńeıtýdi jáne taldaýdy qamtıtyn BBJM akredıtteýdiń 7 kezeńi ótti.
Bilim berý júıesiniń tabysty jumys isteýi úshin pedagogtardy daıarlaýǵa erekshe kóńil bólinedi, osy mamandyqtyń bedeli artýda. Memleket bilim berý salasyna úzdik mamandardy tartý úshin kúsh salyp jatyr. Reformalar sheńberinde muǵalimderdiń jalaqysy kóbeıdi, biliktilikti arttyrý jáne pedagogıkalyq sheberlikti damytý baǵdarlamalary engizildi. Júrgizilip jatqan jumys qazirdiń ózinde nátıje berýde, mektepterdiń túlekteri odan ári oqý úshin pedagogıkalyq mamandyqtardy tańdaýda.
Respýblıkada pedagogterdi atestattaýdyń avtomattandyrylǵan júıesi bar. Osylaısha, 2025 jylǵy 1 qańtardan bastap muǵalimderdiń úzdiksiz kásibı damýyna arnalǵan «Ustaz» ulttyq platformasyn kezeń-kezeńimen engizý bastaldy. Bul platforma atestattaý úderisin anaǵurlym ashyq etedi. 2025 jyly platforma arqyly 150 myńǵa jýyq qazaqstandyq pedagog atestattaýdan ótedi.
Prezıdenttiń bastamasymen barlyq bilim berý uıymdarynda «Adal azamat» biryńǵaı tárbıe baǵdarlamasy engizilýde. Bıyldan bastap oǵan jeke mektepter de qosylyp, 2026 jyly aýqymdy taratý úshin sharalar qabyldanady.
Baǵdarlama aıasynda mektepter janynan ata-analardy pedagogıkalyq qoldaý ortalyqtary (APQO) ashyldy, al óńirlerde psıhologıalyq qoldaý ortalyqtary (PQO) quryldy. Basym baǵyttardyń biri – synyp jetekshileriniń óskeleń urpaqtyń tálimgerleri men tárbıeshileri retindegi rólin nyǵaıtý.
«Jaıly mektep» jobasy
2019 jyldan bastap elimizde 1200 jańa mektepte 1 mln-nan astam oqýshyny orynmen qamtamasyz etken aýqymdy ınfraqurylymdyq jobalar iske asyrylýda. Ásirese, 2023 jáne 2024 jyldardaǵy nátıjeler 510 myń oqýshy orny bar 422 mektep paıdalanýǵa berilgen kezde erekshe mańyzdy ıelendi.
Bul kórsetkishter 32 apatty jáne 71 úsh aýysymdy mektepti joıý, sondaı-aq búkil elimiz boıynsha 200 mektepte oryn tapshylyǵy sıaqty birqatar negizgi máselelerdi sheshýde naǵyz serpilis boldy.
Apatty jáne úsh aýysymdy mektepterdiń máselelerin sheshý boıynsha júıeli jumys jalǵasýda, oǵan keshendi sharalar, onyń ishinde búdjet qarajaty esebinen jáne ınvestısıalar tartý kiredi.
Júrgizilip jatqan reformalar aıasyndaǵy negizgi basym mindetterdiń biri – balalardy oqytý úshin qolaıly orta qurý. Respýblıkada «Jaıly mektep» aýqymdy jobasy iske asyrylýda, zamanaýı yńǵaıly synyptardy, sportpen aınalysýǵa arnalǵan zaldardy, demalýǵa jáne shyǵarmashylyqpen aınalysýǵa arnalǵan keńistikti qarastyratyn ınfraqurylymnyń jańa standarttary ázirlenýde.
Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıasynda elimizde 460 myń oqýshyǵa arnalǵan 217 mekteptiń qurylysy júrgizilýde. Búgingi tańda olardyń 105-i paıdalanýǵa berildi, taǵy 112 jaıly mektep 2025 jyldyń sońyna deıin aıaqtalady.
Budan basqa, respýblıkalyq jáne jergilikti búdjetter qarajaty, sondaı-aq jeke ınvestısıalaryn tartý esebinen 92 myń oqýshy orny bar 127 mektep salynady.
2023 jyly sybaılas jemqorlyqtan tárkilengen qarajat esebinen qarjylandyrylatyn Bilim berý ınfraqurylymyn qoldaý qoryn qurý da mańyzdy qadam boldy. Atalǵan qordyń arqasynda 100 myńǵa jýyq oqýshyǵa arnalǵan 89 mekteptiń qurylysy qarjylandyryldy. Onyń ishinde 74,4 myń oryndyq 61 mektep paıdalanýǵa berildi.
Sonymen qatar aýdan ortalyqtary men aýyldarda jeti baǵyt boıynsha 1000 mektepti jańǵyrtý jalǵasýda. Sońǵy úsh jylda 4 myńnan astam mekteptiń materıaldyq-tehnıkalyq bazasy jańartyldy, 2 myńnan astam mektepte robototehnıka, hımıa, bıologıa, fızıka jáne STEM-pánderdiń zamanaýı kabınetteri jasaqtaldy.
Mektep ınfraqurylymynyń biryńǵaı zamanaýı formatyna kóshýdiń kelesi kezeńi – mektepterdi jańartý. Prezıdenttiń tapsyrmasyna sáıkes, aldaǵy 3 jyl ishinde elimizdiń barlyq óńirlerinde mektepterdi jańartý josparlanýda. Búgingi tańda 1 231 mektep anyqtaldy, olardyń jartysynan kóbi (54%) aýyldyq jerlerde ornalasqan. Jańǵyrtý jumystary aıasynda shatyrdy aýystyrý, qasbetter men terezelerdi jańartý, ınjenerlik komýnıkasıalardy — elektrmen jabdyqtaý, jylytý, sýmen jabdyqtaý, káriz jáne jeldetýdi kúrdeli jóndeý josparlanǵan. Sondaı-aq mektep aýmaqtaryn abattandyrý jáne kógaldandyrý júrgiziledi.
Tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý
Memleket basshysynyń Jarlyǵymen 2025 jyl Jumysshy mamandyqtary jyly bolyp jarıalandy. Bastamalardy iske asyrý sheńberinde orta bilim berý uıymdarynda alǵash ret kásip tańdaýda jáne mektep, kolej jáne jumys berýshi arasyndaǵy ózara is-qımyldy jolǵa qoıýda oqýshylardy júıeli súıemeldeý úshin pedagog-kásiptik baǵdar berýshi laýazymy resmı túrde engizildi.
Joǵary synyp oqýshylaryna jumysshy biliktiligin berý boıynsha pılottyq joba iske asyrylýda. Bastama mektep biliminiń praktıkalyq baǵytyn kúsheıtýge jáne jastardyń erte jumysqa ornalasý múmkindikterin qoldaýǵa baǵyttalǵan. 11-synypty bitirgennen keıin oqýshylar tek atestat qana emes, sonymen qatar orta tehnıkalyq bilim týraly dıplom alady. Búgingi tańda 905 túlek kásibı biliktilik pen eńbek naryǵyna birden shyǵý múmkindigin alyp, kolej dıplomymen oqýyn aıaqtady.
2025 jyldyń aqpan aıynda «Jumysshy mamandyqtar qalasy» festıvaliniń alańynda Jumysshy mamandyqtar jylynyń saltanatty ashylýy ótti. 5 kúnge sozylǵan festıválde 300-den astam is-shara ótkizildi, kolejder men kásiporyndar arasynda yntymaqtastyq týraly 250 memorandýmǵa qol qoıyldy, 30 myńnan astam oqýshyǵa kásibı dıagnostıka júrgizildi.
Sondaı-aq tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý júıesindegi daryndy jáne bolashaǵy zor stýdentterdi anyqtaý jáne qoldaý, joǵary bilikti mamandardyń kadrlyq rezervin qalyptastyrý maqsatynda respýblıkalyq «Úzdik – 100 stýdent» baıqaýy bastaldy.
«JasSkills» jáne «JuniorSkills» baıqaýlaryna daıyndyq bastaldy, sondaı-aq «Mansap kompasy» platformasynda 100 myń oqýshyny qamtıtyn kásibı baǵdarlaý naýqany júrgizilýde.
Búgingi tańda elimizde 772 kolej kadrlaryn daıarlaý júzege asyrylýda. Kontıngent barlyǵy 556 myń stýdentti quraıdy, onyń 85%-y grant boıynsha oqıdy, al memlekettik bilim berý tapsyrysynyń 65%-y tehnıkalyq mamandyqtarǵa baǵyttalǵan.
Memlekettik tapsyrys geologıa, energetıka, metalýrgıa jáne mashına jasaý, kólik, baılanys, IT, qurylys, pedagogıka jáne medısına, taý-ken jáne sý salalary sıaqty baǵyttar boıynsha ulǵaıtylady.
Kolej stýdentterin qoldaý maqsatynda stıpendıalyq tólemderdiń mólsheri eki esege ulǵaıdy: 2023 jyly – 50%, 2024 jyly – 50%, 300 myńnan astam stýdent qamtyldy. Muqtaj stýdentterdiń 87%-dan astamy jataqhanalarda orynmen qamtamasyz etilgen. 2019 jyldan 2023 jylǵa deıin 14,8 myń oryndyq 76 jataqhana, bıyl taǵy 2,5 myń oryndyq 11 jataqhana paıdalanýǵa berildi. Budan basqa, memlekettik tapsyrys boıynsha bilim alýshylar áleýmettik qoldaýmen – tamaqpen jáne jol júrýmen qamtamasyz etilgen. Bul sózsiz, belsendi halyq arasynda tehnıkalyq mamandyqtarǵa qatysýǵa áser etti.
Kolejder 227 mamandyq jáne 753 biliktilik boıynsha bilim berý baǵdarlamalaryn júzege asyrady.
Kadrlardy daıarlaý el ekonomıkasynyń 15 baǵyty boıynsha júrgiziledi, onda túlekterdiń jumysqa ornalasý paıyzy orta eseppen 79%-dy quraıdy, onyń ishinde bilim berý (80,3%), munaı-gaz salasy (64,9%), elektr energetıkasy (79,6%), metalýrgıa (77%), kólik (75,4%), qurylys (82,7%), aýyl sharýashylyǵy (75%) jáne basqalary bar.
2025 jylǵy 1 qyrkúıekten bastap tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý uıymdary úshin jan basyna shaqqandaǵy qarjylandyrý kólemi 2 esege ulǵaıady. Jan basyna shaqqandaǵy normatıvtik qarjylandyrýdyń qoldanystaǵy ádistemesine sáıkes 1 stýdentti oqytýǵa bólinetin qarajattyń ortasha mólsheri 437 myń teńgege teń, endi ol orta eseppen 912 myń teńgeni quraıdy. Qarjylandyrýdyń jańa normatıvi negizgi jáne yntalandyrýshy bólikterden turady, bul rette yntalandyrýshy tólemder naqty kórsetkishterge qol jetkizgen kolejderge beriledi. Qarjylandyrýdyń jańa júıesi básekege qabiletti mamandardy daıarlaýǵa, bilim berý uıymdaryn zamanaýı materıaldyq-tehnıkalyq jabdyqtarmen jaraqtandyrýǵa, pedagogterdiń biliktiligin arttyrý kýrstaryn uıymdastyrýǵa múmkindik beredi.
Inklúzıvti bilim berý jáne balalardyń quqyǵyn qorǵaý
Alǵash ret erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardy arnaıy psıhologıalyq-pedagogıkalyq qoldaý standarty ázirlendi. Memlekettik deńgeıde bilim berýdiń barlyq deńgeılerinde erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardy súıemeldeýge júıeli tásil bekitiledi.
«Erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardy keshendi qoldaý týraly» Zań jobasy ázirlenýde, ol otbasy men balany súıemeldeýge baǵyttalǵan vedomstvoaralyq tetikterdi qamtıtyn bolady.
Úzdiksiz ınklúzıvti bilim berýdiń ulttyq ortalyǵyn qurý boıynsha jumystar júrgizilýde. Elimizdegi mektepterdiń 90%-ynda ınklúzıvti bilim alý úshin jaǵdaı jasalǵan, al balalardy arnaıy psıhologıalyq-pedagogıkalyq qoldaýmen qamtý 85%-ǵa jetti jetti. Arnaıy bilim berý uıymdarynyń jelisi 504 birlikke jetti. Mektepter janynan erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardy qoldaýdyń 121 kabıneti ashyldy.
2024 jyly bilim berý uıymdarynda zańnamany jetildirý sheńberinde:
-
mektepke deıingi tárbıe men oqytý, tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý deńgeılerinde «pedagog-assıstent» shtat birligi engizildi;
-
jalpy bilim berý uıymdarynyń úlgilik shtattary «arnaıy pedagog» laýazymy engizildi;
-
tirek-qımyl apparaty buzylǵan balalardy fızıkalyq súıemeldeý úshin «bilim berý uıymdaryndaǵy jeke kómekshi» jańa laýazymy engizildi;
-
psıhologıalyq-medısınalyq-pedagogıkalyq konsýltasıalardyń, psıhologıalyq-pedagogıkalyq túzetý kabınetteriniń, ońaltý ortalyqtarynyń jáne aýtızm spektri buzylǵan balalardy qoldaý ortalyqtarynyń jekelegen úlgilik shtattary bekitildi;
-
aýtızmi bar balalardy qoldaý ortalyqtary «Damýynda problemalary bar balalar men jasóspirimderdi ońaltý jáne áleýmettik beıimdeý» memlekettik kórsetiletin qyzmet berýshilerdiń tizbesine engizilgen;
-
aýtızmi bar balalarǵa arnalǵan túzetý komponenti mektepke deıingi tárbıe men oqytýdyń úlgilik oqý josparlaryna engizildi.
Elimizdiń 11 óńirinde 18-de psıhologıalyq-pedagogıkalyq túzetý kabınetteri erte qoldaý kabınetteri ashyldy. Biliktilikti arttyrý kýrstarymen erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalarmen jumys isteıtin 10 myńnan astam pedagog qamtyldy.
TjKB uıymyna oqýǵa túsý kezinde múgedektigi bar adamdar qataryndaǵy azamattar úshin qabyldaý kvotasynyń mólsheri 1-den 10%-ǵa deıin ulǵaıtyldy.
Balalardy qorǵaýda jyldam ári qaýipsiz baılanys ornatý maqsatynda mektepter men kolejderde «111» baılanys ortalyǵyna qol jetkizýge múmkindik beretin QR-kodtar engizildi. Bul psıhologıalyq, quqyqtyq jáne áleýmettik kómekti jasyryn túrde alýǵa múmkindik beredi.
2025 jyly qamqorshylyq organdarynyń shtatyn 2,5 esege ulǵaıtý josparlanýda. Sonymen qatar endi jetim balalardyń tálimgerleri psıhologıalyq daıyndyqtan ótedi.
Budan bólek, memleket jekemenshik mektepterde oqıtyn bastaýysh synyp oqýshylaryn tegin tamaqpen qamtamasyz etýge 12 mlrd teńgeden astam qarajat bóldi. Psıhologıalyq qoldaý ortalyqtary bıyl 250 myńnan astam oqýshylar men olardyń otbasylaryna kómek kórsetti.
Jazǵy demalys jáne qaýipsizdik
Qazaqstan Respýblıkasynyń Oqý-aǵartý mınıstrligi jazǵy naýqanǵa daıyndyqty bastady.
2025 jyldyń jazǵy kezeńinde saýyqtyrý, demalys jáne jumyspen qamtýdyń túrli baǵdarlamalarymen 3,1 mln balany qamtý josparlanýda. Onyń ishinde 500 myńnan astamy áleýmettik osal sanattaǵy balalar. «Qazaqstan halqyna» qorynyń qoldaýymen 10 myń bala tegin demalýǵa múmkindik alady.
Barlyq uıymdastyrýshylyq máseleler 9 memlekettik organnyń birlesken jospary sheńberinde pysyqtalýda. Osy maqsatta respýblıkalyq jáne óńirlik shtabtar quryldy. Bıylǵy jazda jumysty bastaýdy josparlap otyrǵan demalys ortalyqtarynyń tizimi daıyndaldy.
Qaýipsiz jáne belsendi jazǵy demalys mádenıetin qalyptastyrý úshin jadynamalar, nusqaýlyqtar men gaıdbýktar daıyndalyp, tartylady.
Qaýipsizdikti qamtamasyz etýge erekshe nazar aýdarylady. Sanıtarlyq normalardyń saqtalýyna, azyq-túlik qaýipsizdigine, sondaı-aq sýda, ormanda jáne sport obektilerinde saqtyq sharalaryna baqylaý kúsheıtildi.
Bıyl barlyǵy 16 jyl boıy jumys isteý, 188 maýsymdyq, 10 myńnan astam tamaqtanatyn jáne tamaqtanbaıtyn mektep janyndaǵy lagerlerdi, sondaı-aq 512 shatyrly jáne kıiz úı lagerlerin kezeń-kezeńimen ashý josparlanyp otyr.
