Asyl dinimizde zulhıjja aıynyń alǵashqy on kúni qasıetti sanalady.
Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy, Bas múftı Naýryzbaı qajy Taǵanuly qazaqstandyqtardy aıt merekesimen quttyqtady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Qadirli baýyrlar!
Sizderdi ısi musylmannyń ulyq meıramy – Qurban aıttyń kelýimen shyn júrekten quttyqtaımyn! Aıt qabyl bolsyn! Barshańyzǵa amandyq pen saýlyq, baqyt pen bereke tileımin.
Asyl dinimizde zulhıjja aıynyń alǵashqy on kúni qasıetti sanalady. Bul týraly Qurannyń «Fájr» súresiniń alǵashqy eki aıatynda: «Tań shapaǵyna sert. Jáne (múbárák) on túnge sert» dep baıandalǵan.
Hıjrı jyl sanaýy boıynsha 1443 jyldyń zulhıjja aıynyń bastalýy 30 maýsym bolyp bekitildi. Al arapa kúni 8 shildege sáıkes keledi. 9 shilde – Qurban aıt merekesiniń birinshi kúni.
Zulhıjja aıynyń alǵashqy on kúninde barynsha yqylaspen qulshylyq etip, kóbirek jaqsy amaldar jasaýǵa tyrysqan jón. Óıtkeni, hadısterde osy ýaqytta oryndalǵan ıgi isterdiń saýaby eselenip jazylatyny aıtylǵan.
Al arapa kúni oraza tutý – súnnet. Ardaqty Paıǵambarymyz Muhammed (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Arapa kúni oraza ustaý arqyly Alladan ótken jáne kelesi jyldyń kúnásin keshirýdi úmit etemin», – degen.
Qurban aıt namazynan keıin úsh kún ishinde jaǵdaıy kelgen musylmanǵa qurbandyq shalý – mindet. Alla Taǵala qasıetti Quranda: «Rabbyńnyń razylyǵy úshin namaz oqy jáne qurban shal» («Káýsar» súresi, 2-aıat) dep buıyrǵan.
Qurban aıtta oryndalatyn negizgi izgi amaldyń biri – qurban shalý. Bul týraly ardaqty Paıǵambarymyz Muhammed (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Adam balasy qurban aıt kúni qurban shalýdan ózge amalymen Allaǵa jaqyndaǵan emes...» degen.
Qurban aıt – shynaıy nıet pen Allaǵa degen súıispenshilikti pash etetin meıram. Ulyq merekeniń tárbıelik máni men maǵynasy osynda jatyr. Qasıetti Quranda: «Umytpańdar, olardyń eti de, qany da eshqashan Allaǵa jetpeıdi. Oǵan jetetin nárse – júrekterińizge uıalaǵan taqýalyqtaryń (shynaıy nıetteriń)» («Haj» súresi, 37-aıat) delingen. Aıatta aıtylǵandaı, Qudaı jolynda jaqsylyq jasaýǵa nıet etken pende bul amaldy rıasyz oımen oryndaıdy.
Adam balasy qurbandyq shalý arqyly Allanyń bergen rızyq-nesibesine shúkir etedi. Qudaıdyń násip etken mal-dúnıesiniń bir bóligin kómekke muqtaj jandarǵa úlestirip, olardyń da aqysyn berip, qýanyshqa bóleıdi. Óıtkeni, Paıǵambarymyz Muhammed (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Paryz amaldan keıingi Allaǵa unamdy is – musylmannyń júregine qýanysh syılaý» degen.
Halqymyz «Bota alǵansha, bata al» deıdi. Úlkenniń, jalpy kómekke muqtaj jandardyń alǵysyn alyp, batasyna bólený – aıt kezinde oryndalatyn saýapty istiń biri. Musylman balasynyń ulyq kúnde shynaıy nıetpen qurban shalyp, qurbandyq etin múgedekter men jetimderge, kópbalaly otbasylar men qarttarǵa taratyp, olardyń alǵysyn alýǵa tyrysatyny sondyqtan.
Osy rette elimizdegi barsha kásipker azamattardy Qurban aıttyń qurmetine mal qunyn qoldan kótermeı, halyqtyń áleýmettik jaǵdaıyn eskerip, ońtaıly baǵa usynýǵa, jurt kúnde tutynatyn azyq-túlikke múmkindiginshe jeńildik jasaýǵa shaqyramyn. Qurban aıttyń negizgi máni musylmandar arasynda ózara meıirimdilik, jomarttyq, qaıyrymdylyq, qanaǵat syndy adamgershilik qundylyqtardy qalyptastyrý ekenin esten shyǵarmaǵan abzal. Allanyń raqym nury tógiletin aıtta jurtymyzǵa jaqsylyq jasap, kópshiliktiń rızashylyǵyna bóleneıik.
Jaratýshy Iemiz Quranda: «Ózderiń jaqsy kórgen nárseni Alla jolyna jumsamaıynsha ıgilikke jetpeısińder» («Ál-Imran» súresi, 92-aıat) dep baıandaǵan. Al ardaqty Paıǵambarymyz Muhammed (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «...Kimde-kim musylman baýyrynyń qajetine jarasa, Alla Taǵala da onyń qajetin óteıdi...» degen. Endeshe, ózgege qýanysh syılap, ózimizge de jaqsylyq jasaıyq, aǵaıyn. Halqymyz «Qaıyrymdylyq jasasań, qaıyryn óziń kóresiń» dep beker aıtpasa kerek.
Rasynda, Jaratýshy Alla Taǵalaǵa jaqyndatatyn sebepterdiń biri – adamdarǵa kómektesý, ıgilik jolynda mal jumsaý. Rabbymyz Alla óz dúnıesinen jaqsylyqqa jumsaǵan adamnyń mal-múlkine bereke berip, otbasyna maǵynaly ómir syılaıdy. Sebebi, ózgege járdem bergen kisiniń ómiri maǵynaly bolady. Quranda Haq Taǵala: «Sender ıgilik jolynda ne sarp etseńder de, Alla onyń ornyn toltyrady. Ol rızyq berýshilerdiń eń qaıyrlysy» («Sábá» súresi, 39-aıat) degen.
Paıǵambarymyz Muhammed (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Dúnıe – aqyret egistigi» degen. Mundaıda halyq danalyǵy «Ne ekseń – sony orasyń» demeı me?! Alla elshisi (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) qudsı hadıste bylaı deıdi: «Jaratýshy Alla Taǵala: «Ýa, adam balasy! Meniń jolymda mal-múlkińdi sarp etseń, onyń qarymyn alasyń» deıdi».
Alla Taǵala elimizge amandyq, jurtymyzǵa tynyshtyq bergeı. Jaratýshy Jabbar Iemiz izgi nıetpen shalǵan qurbandyǵymyzdy, bergen sadaqamyzdy, árbir izgi amalymyzdy, al qajylyq saparynda júrgen jerlesterimizdiń qajylyǵyn qabyl etkeı. Aıttan aıtqa aman-esen jete bereıik! Ámın!