Ol vırýs juqtyrǵan nemese baılanysta bolǵan adamdardyń qoǵamdyq oryndarǵa barýynyń aldyn alýǵa, shaǵyn jáne orta bıznes jumysyn qalpyna keltirýge múmkindik beredi.
Almaty qalasynyń ákimi Baqytjan Saǵyntaev keshe «Almaty» telearnasyndaǵy dástúrli Akimat LIVE baǵdarlamasyna onlaın rejımde qosylyp, tikeleı efırde almatylyqtardyń suraqtaryna jaýap berdi. Sózdiń álqıssasyn epıdahýal jaıly bastaǵan qala ákimi jaǵdaıdyń kúrdeliligine «delta» shtamy sebepshi ekenin aıtty. Sol sebepti de, vaksına alý qarqynyn baıaýlatpaǵan jón ekendigin atap ótti.
Qalada sońǵy táýlikte koronavırýs ınfeksıasyn juqtyrǵan 1493 jaǵdaı tirkeldi Qalamyzda epıdahýaldyń kúrdeli ekenin estip, kórip otyrmyz. Tipti, baspasóz betterinde de habarlaýdamyz. Bunyń bári turǵyndardy vırýstan saqtandyrý maqsatynda istelip jatqan jumysymyz.
Qazirgi tańda 2 mıllıon almatylyqtardyń ishinde 115 myń turǵynnyń vırýsty juqtyrǵany belgili boldy. Bul degenimiz, qala turǵyndarynyń 5/7 paıyzyn kórsetedi. Kórsetkish qala úshin tym kóp ekendigin baıqaýǵa bolady. Byltyr aýyrǵan naýqastardyń bıyl da aýyryp jatqanyn kórip jatyrmyz, onyń basty sebebi, adamdardyń «delta» shtamyn juqtyryp alýy. Búginde qalamyzda "delta" shtamyna qatysty KVI derti ýshyǵyp tur. Sońǵy 7 kún ishinde KVI-diń sımptomdy aýrýlarynyń úles salmaǵy ósken. 10 tamyzda koronavırýs ınfeksıasynyń 1493 jaǵdaıy tirkeldi, onyń ishinde 1397 jaǵdaı sımptomdy. Anyqtalmaǵan pnevmonıanyń 7 jaǵdaıy anyqtalǵan. Táýliktik ósim 1,2%, reprodýktıvtilik sany 1,010 quraıdy. Sondaı-aq, búginde 11 908 naýqas úıde, AMSK men Telemedısına ortalyǵynyń mobıldi toptarynyń baqylaýynda, olardyń 539-y sımptomsyz, 10839-y jeńil, 251-iniń jaǵdaıy ortasha aýyr. Stasıonarlyq naýqastardyń jalpy sanynan 1220 naýqas ınfeksıalyq stasıonarlardan shyǵarylyp, ambýlatorıalyq baqylaýǵa jáne oqshaýlanýǵa jiberildi.
Mektepter men balabaqshalar «Ashyq» jobasyna 100% qosylǵan jáne 1 qyrkúıekten bastap osy júıede jumys jasaýǵa daıyn.
Júıe barlyq oqý oryndarynda engizilgen, muǵalimder, qyzmetkerler jáne ata-analar da paıdalana alady. Shahardaǵy bilim berý júıesiniń qyzmetkerleri, onyń ishinde bilim berýdegi jańa tehnologıalardyń ǵylymı-ádistemelik ortalyǵy, «Almaty daryny» daryndy balalar men daryndy jastardy anyqtaý men qoldaý ortalyǵy, qalalyq dene shynyqtyrý men sporttyń oqý-tájirıbelik ortalyǵy, memlekettik balabaqshalar men mektepter, kolejder, ınternattar, qosymsha bilim berý uıymdary 100% vaksınalanǵan. Bul uıymdarda barlyǵy 36 825 adam jumys isteıdi, 32 113 adam ekpe ektirgen. Sondaı-aq, jeke balabaqshalardyń ujymdary 100%, jekemenshik mektepter 85%, qosymsha bilim beretin jeke uıymdar 58% ekpe saldyrǵan. Oflaın formatta bastalýy tıis jańa oqý jyly qarsańynda oqýshylar men stýdentter arasynda juqtyrýdyń aldyn alý úshin ekpe alý óte mańyzdy ekendigin aıryqsha atap ótken jón bolar.
***
Baqytjan Saǵyntaev qaladaǵy epıdahýal jaǵdaıymen tanystyryp ótkennen keıin, ádettegideı, shahar basshysy men almatylyqtar arasynda dástúrli suraq-jaýap úrdisi órbidi. Qajet kezde efırge tıisti sala basshylary onlaın qosyldy. Qala ákimi turǵyndardy tolǵandyrǵan saýaldarǵa jan-jaqty, tolyqqandy jaýap berdi.
Suraq:
– Men Bostandyq aýdanynyń turǵynymyn. Sátbaev–Jarokov, Áýezov–Jandosov kósheleriniń oramyndaǵy úıler qaıta jańǵyrtyla ma? Renovasıa baǵdarlamasyna ilige me? İlikken jaǵdaıda qurylys jumystary qaı jyly bastalady? Munyń anyq-qanyǵyn qaı jerden bile alamyz?
Baqytjan SAǴYNTAEV:
– Atalǵan kóshelerde (Sátbaev– Jarokov–Áýezov–Jandosov) 2021–2025 jyldarǵa arnalǵan turǵyn úı qoryn jańartý baǵdarlamasyna jatatyn, paıdalaný merzimi ótken 11 úı bar. Qazirgi ýaqytta ınvestorlar tartý boıynsha jumystar júrgizilýde. Qonys aýdarý jáne buzý merzimderi týraly qosymsha habarlanatyn bolady. Sonymen qatar, qosymsha suraqtar týyndaǵan jaǵdaıda, siz «Almaty «ÁKK» AQ-nyń elektrondyq poshtasyna (info@spkalmaty.kz – red.) jazbasha túrde habarlasa alasyz nemese Koll-ortalyqqa 2810 nómirine uıaly telefonnan, + 7 (727) 356-02-80 nómirine qalalyq telefonnan qońyraý shalýǵa bolady.
Búginde Almatyda 1400-den astam eki qabatty eski úıler bar. Mundaı turǵyn úılerdiń jartysynan kóbi Túrksib, Bostandyq jáne Jetisý aýdandarynda ornalasqan.
Eski turǵyn úı problemasyn sheshý maqsatynda 2021 jyly 19 aqpanda Almatyda turǵyn úı qoryn renovasıalaýdyń 2021–2025 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasy bekitildi. Onyń sheńberinde jalpy aýdany 2,3 mln. sharshy metr 708 eski úıdi nemese 6637 páterdi buzý jáne 683 úıdi nemese 34 605 páterdi salý kózdelgen.
Baǵdarlama eki tetik arqyly júzege asyrylady. Birinshisi – jeke ınvestorlardy tarta otyryp iske asyrylatyn qoldanystaǵy jáne josparlanǵan renovasıalaý jobalary. Onyń sheńberinde 458 úıdi nemese 4057 páterdi buzý jáne jalpy aýdany 1,8 mln. sharshy metr 520 úıdi nemese 27 451 páterdi salý kózdelgen, onyń ishinde 83 úıdi renovasıalaýdy ákimdik jeke ınvestorlarmen birlesip jáne 197 úıdi jeke qurylys salýshylarmen óz betinshe iske asyrady.
Investorlarmen birlesken qyzmet týraly jasalǵan 12 shart sheńberinde 1662 páterden turatyn 185 úıdi buzý, jalpy aýdany 637 446 sharshy metr bolatyn 172 turǵyn úı, 10 652 páter salý josparlanýda. Investısıanyń jalpy somasy 188,7 mlrd. teńgeni quraıdy.
Aǵymdaǵy jyldyń basynan beri ınvestorlar óz betinshe jáne ÁKK-men birlesip 14 eski úıdi (126 páter) buzdy. Atap aıtqanda: Jetisý aýdanynda – 68 páterli 8 úı, Túrksib aýdanynda – 27 páterli 2 úı, Bostandyq aýdanynda – 31 páterli 4 úı. Sondaı-aq, Túrksib aýdanyndaǵy bir eski úıdi (16 páter) buzý jumystary júrgizilýde.
Ekinshi tetik – 50 mlrd. teńge mólsherinde búdjet qarajatyn tartý esebinen jobalardy iske asyrý. Bul 250 ınvestısıalyq tartymsyz úıdi nemese 2580 páterdi buzýǵa jáne aýdany 500 myń sharshy metr 163 úı nemese 7154 páter salýǵa múmkindik beredi. Onyń ishinde 70 úı qyzyl syzyqta, 59 úı sý qorǵaý aımaǵynda ornalasqan jáne 143 úı apattyq jaǵdaıda tur.
Búgingi tańda Almaty qalasynda sáýlet kelbetin qalyptastyrý jáne áleýetti ınvestorlardy izdeý erejelerine sáıkes, tehnıkalyq-ekonomıkalyq kórsetkishterdi taldaý boıynsha jumys júrgizilýde. Beıindi mınıstrliktermen birge renovasıa jobalaryn iske asyrý úshin jyl saıyn 10 mlrd. teńge mólsherinde qarjy bólý máselesi pysyqtalýda.
Suraq:
– Alataý aýdanyndaǵy Metrostroevskaıa, Ýst-Kamenogorskaıa, Belomorskaıa jáne basqa kósheler qashan asfálttalady?
Baqytjan SAǴYNTAEV:
– Qalaǵa qosylǵan shaǵynaýdandardyń ınjenerlik ınfraqurylymyn damytý aıasynda sońǵy jyldary birneshe júz shaqyrym sý qubyry jelileri salyndy. 2022 jylǵa deıin qalanyń barlyq aýmaǵy ortalyqtandyrylǵan sýmen qamtamasyz etiledi. Búginde qalaǵa qosylǵan shaǵynaýdandarda, sonyń ishinde Alataý aýdanynda ınjenerlik jelilerdi júrgizý jumystary jalǵasýda. Máselen, Raıymbek kóshesiniń soltústigi, Kazakov–Brodskıı kóshesiniń batysy, Rysqulov kóshesiniń ońtústigi, Soqpaqbaev kóshesiniń shyǵysy aýmaǵyndaǵy turǵyn úı massıvi úshin sý qubyry jáne káriz jelileriniń qurylys-montajdaý jumystaryn júrgizý maqsatynda 2017 jyly 25.08.2019 jylǵa deıin «KeregetasSomrapý LTD» JSHS-men shart jasaldy.
Shart mindettemeleriniń nemquraılylyǵy men tıisinshe oryndalmaýyna baılanysty «KeregetasSomrapý LTD» JSHS qurylys kompanıasy sot sheshimimen ákimshilik jaýapkershilikke tartylyp, memlekettik satyp alýǵa yqylassyz qatysýshylardyń tizilimine engizildi.
Joǵaryda atalǵan merdigerlik uıymmen jasalǵan shart buzyldy. Bastalǵan jumystardy óz qarajaty esebinen aıaqtaý qajettiligi týraly shaǵym joldandy. Qurylys jáne sot talqylaýlary kezinde turǵyndar ýaqytsha qolaısyzdyqtarǵa tap boldy. Búgingi kúni «Almaty Sý» MKK kúshimen nysandy jyl sońyna deıin aıaqtaý máselesi qarastyrylýda. Turǵyndardan qolaısyzdyq úshin keshirim suraımyz.
Suraq:
– Jaqynda Rixos qonaqúıinde karantındik sharalardy buzý jaǵdaıy tirkelgen. Onda Ortalyq sınagoganyń buqaralyq sharasy ótti. Osyǵan oraı qandaı jazalaý sharalary júrgizildi?
Jandarbek BEKSHIN:
– Biz Ortalyq sınagogaǵa qarsy hattama toltyrdyq, alaıda Rixos qonaqúıine qatysty aıtar bolsaq, tıisti aýdannyń monıtorıńtik toby zań buzýshylyqty rastaıtyn qujattardy bizge tapsyrýy tıis. Olardan baıanatty kútip otyrmyz. Qolymyzǵa qujattar túsken boıda tıisti sharalardy qolǵa alyp, aıyppul salamyz.
Suraq:
– Bostandyq aýdanynda Rozybaqıev, Shtraýs, Esqaraev pen Radostoves kósheleriniń aýmaǵynda b.z.d. V ǵasyrǵa jatatyn Saq qorǵandary ornalasqan. Onda ákimdik Saq mádenıetiniń ortalyǵyn (aspan asty mýzeı) salýdy josparlaǵan bolatyn. Bul joba jalǵasyn taba ma?
Baqytjan SAǴYNTAEV:
– Iá, árıne. Jobalaýshylarmen biraz túsinispeýshilikter oryn alǵanymen, eskızdik joba maquldandy. Jaqynda olarmen barlyq kelissózder aıaqtalady dep senemiz. Kelesi jyly jobany iske asyrýdy qolǵa alamyz. Bul aýmaqta jańa úıler salynyp, halyqtyń sany artty. Keleshekte mádenı ortalyq turǵyndarǵa arnalǵan qoǵamdyq orynǵa aınalady dep oılaımyn.
Suraq:
– Jetisý aýdany, Voronejskaıa, 16 kóshesinde káriz júıesin júrgizý úshin joldy qazǵan bolatyn. Saldarynan joldar sol kúıinde tur. Qashan jóndeý jumystary aıaqtalady? Jolǵa asfált tósele me?
Gúlnar KÓKEBAEVA:
– Bul jerde jyldyń sońyna deıin sýjúıelerin ótkizý jumystary aıaqtalǵannan keıin jańa asfált tóseledi. Merdiger kompanıalar jumystaryn ýaqytyly aıaqtaıdy.
Akimat LIVE baǵdarlamasyn qorytyndylaǵan Baqytjan Saǵyntaev turǵyndardy tolǵandyrǵan suraqtardyń barlyǵy jaýapsyz qalmaıtynyn, olardyń oń sheshilýin óziniń tikeleı baqylaýynda ustaıtynyn jetkizdi. Sonymen qatar, megapolıs basshysy búgingiden kúrdeli kezeńde almatylyqtar men qala qonaqtaryn ózin-ózi oqshaýlaý erejelerin qatań saqtaýǵa shaqyrdy.
Daıyndaǵandar Serik JUMABAEV, Dınara MURAT.