Baqbaq tamyry – ártúrli mádenıetterdiń halyqtyq medısınasynda óte tanymal qural. Onyń ústine, ony paıdalanýǵa da negizder bolady. Ǵalymdar zerthanalyq zertteýler júrgizý arqyly baqbaq japyraǵy men tamyr syǵyndysynyń qabynýǵa qarsy, dıýretıkalyq, antıkoagýlásıalyq jáne antıoksıdant retinde paıdasyn dáleldeı aldy.
Baqbaq tamyrynyń syǵyndysy qaterli isikke qarsy dári retinde de zertteldi. Ǵalymdar bul zatty melanoma, uıqy bezi qaterli isigi, kolorektaldy qaterli isik jáne leıkemıa jasýshalarynda synap kórdi. Syǵyndy perspektıvti nátıjeler kórsetti, ol obyr jasýshalardyń ósýin tejep, burynnan bar jasýshalardyń sanyn azaıtqan.
Degenmen, baqbaq tamyry syǵyndysynyń qaterli isikke qarsy tıimdi dári bolmaýyna birneshe sebep bar. Birinshiden, zertteýlerdiń kóbi jasýsha jelilerindegi tútikshelerde júrgizilgen. Iaǵnı, zattyń tiri aǵzada qalaı áreket etetini jáne tıimdi bolýy úshin ony qalaı qoldaný kerektigi týraly málimet joq.
Ekinshiden, syǵyndy shaǵyn eriktiler toptarynda nemese janýarlarda qoldanylǵan zertteýlerde onyń aýyr janama áserleri tirkelgen. Ǵalymdar baqbaq tamyrynyń syǵyndysy engizilgen jetilmegen egeýquıryqtarda sút bezi qaterli isiginiń gormonǵa sezimtal jasýshalarynyń kóbeıýin baıqaǵan.
Qannyń qaterli isigi bar eriktilerge júrgizilgen eksperımentterde baqbaq tamyrynyń syǵyndysy ómirge qaýip tóndiretin birqatar jaǵymsyz reaksıalar týdyrǵan.
Sondaı-aq syǵyndy keıbir dári-dármektermen reaksıaǵa túsip, jaǵymsyz áserler týdyrýy yqtımal ekendigi atap ótildi.
Úshinshiden, qaterli isikke shaldyqpaǵan naýqastarda da baqbaq qaınatpalary men tunbalarynan aýyr janama áserler bolýy múmkin. Mysaly, sozylmaly búırek aýrýy bar 56 jastaǵy er adamda baqbaq shaıyn shamadan tys ishý saldarynan saýsaq nekrozy bolǵan. Ol jarty jyl boıy kún saıyn 10-15 kese shaı ishken.
Sondaı-aq ǵylymı ádebıetterde baqbaq syǵyndysy bar preparatty aryqtaýǵa arnalǵan qospamen birge ishken 33 jastaǵy áıeldiń jaǵdaıy sıpattalǵan. Munyń saldarynan onda gemorragıalyq sıstıt damyǵan.
Quramynda baqbaq shóbi bar preparattardy shamadan tys paıdalanǵanda kóbinese kúıdirgi jáne jeńil dıareıa bolady.
Bul baqbaqtyń qaterli isikti emdeýdegi tıimdiligi boıynsha zertteýler toqtatyldy degendi bildirmeıdi. Kerisinshe, ǵalymdar ósimdikti osy salada qoldanýdy belsendi zertteý ústinde. Biraq búginde ony onkologıany emdeýde qoldanýdyń tıimdi jáne qaýipsiz ádisteri sıpattalmaǵan. Demek, mundaı terapıa ádisine senim artýǵa bolmaıdy. Sonymen qatar baqbaq tamyry kez kelgen qaterli isik jasýshalarynyń 98%-yn 48 saǵatta joıatyny atap kórsetilgendegen ǵylymı zertteýler joq.