Atom elektr stansıalarynyń (AES) tıimdiligi men qaýipsizdigine qatysty kóptegen suraqtar týyndaýda, biraq bul jerde álemdik tájirıbege nazar aýdarý qajet.
AES kún men jel elektr stansıalaryna qaraǵanda turaqty ári senimdi energıa kózi bolyp tabylady. Sebebi, AES úzilissiz jumys istep, bazalyq qýatty turaqty túrde qamtamasyz etedi, al kún men jel energıasy aýa raıy jaǵdaılaryna baılanysty turaqsyz bolýy múmkin.
AES-tiń 3 jáne 3+ býyn reaktorlary zamanaýı qaýipsizdik tehnologıalarynyń arqasynda apat qaýpin aıtarlyqtaı azaıtady. Bul reaktorlar tolyqtaı jabyq júıelerde jumys isteıdi, sondyqtan radıoaktıvti qaldyqtardyń syrtqa shyǵý yqtımaldyǵy joq. Ǵalymdardyń pikirinshe, bul qaldyqtar kelesi býyn reaktorlarynda qaıta óńdelip, tolyq joıylady, al olardyń qorshaǵan ortaǵa áseri múldem bolmaıdy. Balqash kóli men onyń aınalasyndaǵy ekologıaǵa da eshqandaı zıan kelmeıdi.
Mysal retinde Germanıa men Vengrıanyń elektr energıasyn óndirýdegi tájirıbesin keltirýge bolady. Germanıada 1 kılovatt-saǵatyna elektr energıasynyń quny shamamen 0,5 evrony qurasa, Vengrıada bul kórsetkish 0,1 evroǵa teń. Bul aıyrmashylyqtyń negizgi sebebi – Vengrıa elektr energıasyn AES-ten alsa, Germanıada energıanyń kóp bóligi kún jáne jel elektr stansıalarynan keledi. Osy faktiniń ózi-aq AES-tiń ekonomıkalyq turǵydan tıimdi ekenin dáleldeı alady.
Atom energetıkasy – bul tek ekonomıkalyq paıda ǵana emes, sonymen qatar ekologıalyq qaýipsizdiktiń kepili. Biz, Qazaqstan, ózimizdiń energetıkalyq táýelsizdigimizdi qamtamasyz etý úshin jáne álemdik ozyq tájirıbeni qoldaný úshin osy tehnologıaǵa den qoıýymyz kerek dep oılaımyn.