Aqyrap amaly sınoptıkterdiń boljaýynsha aldaǵy apta Almatyǵa alǵashqy qardy ala kelmek...
Jasyratyny joq, almatylyqtar bıyl qysty asyǵa kútti. Ásirese, qardy saǵynǵany ras. Onyń ústine keshege deıin kún de sýytpaı-aq qoıdy. Betti aıaz qaryp, boıdy sýyq sergitpegesin el arasynda tumaý kóbeıdi. «Elde tumaý, jerde qyraý, biraq qar joq» dep, ony kezinde jazdyq ta. Endi mine, «aqyryp keletin, qarly boranyn shaqyryp keletin» «Aqyrap» amalynan qalalyqtardyń úmiti zor...
Ótken joly aıtqanymyzdaı, «Qyrbastyń qyzyly» amalynyń áseri bolsa kerek, qarashanyń sońy men jeltoqsannyń basynda kún kózi ashylmaı turyp aldy. Aqyry jańbyr jaýyp baryp ashyldy. Almatyda joǵaryda aıtqan jańbyr men bir jelpip ótken jelden ózge erekshe jaǵymsyz qubylys bolǵan joq. Elimizdiń ózge óńirlerinde, ásirese, Arqada, Shyǵys pen Batys aımaqtarynda, tipti, ońtústikke jatatyn Jambyl oblysynda da dúleı daýyl oryn aldy.
Jeltoqsannyń onynshy jańasynan bastap «Aqyrap» amaly sahnaǵa shyǵady. Osy kezde qar qatty ári nyǵyz bolyp qıyrshyqtalyp jaýǵan. Sol sebepti burynǵylar bul amaldy «sary qar» dep te ataǵan. Amal aıdyń, ıaǵnı jeltoqsannyń 15-ine deıin jalǵasady. Amalǵa qatysty aıtylǵan «Aqyrap aqyryp keldi, qarly boranyn shaqyryp keldi» degen maqaldyń mánine mán beretin bolsaq, «Aqyraptyń» osal emestigin uǵynǵandaı bolamyz. Qar da, jańbyr da (kóbinese), kóbirek oryn alyp otyrǵan.
Amal kezinde kúzeýlikke qalyń qar túsip, súreńsiz tirshilik bastalatyn bolǵan, ata-babalarymyz soǵymdyq maldardy shyǵynǵa ushyratpaý úshin aldyn ala qystaýlyqqa jiberip, kúıi túsip ketpeýin qadaǵalaǵan.
Qoldanystaǵy kúntizbe boıynsha, búgin jeltoqsan aıynyń – 7-si. Aı júıesine súıensek, aıdyń 23-i. Al qazaqsha (eskishe) esep jeltoqsannyń endi 7 kúnnen keıin keletinin ańǵaramyz. Aspan deneleriniń qazirgi qozǵalysyna, bir-birimen qarym-qatynasyna, qus jolynyń anyq kórinbeýine qaraǵanda, kún kúrt sýytatyn syńaıly. Ótken aptamen salystyrǵanda aýa raıynda aıtarlyqtaı ózgeris (salqyndyq) oryn alady. Qar men jańbyr jıi kórinis berýi múmkin.
Babalardyń bul boljamyn «Qazgıdromet» respýblıkalyq memlekettik mekemesi sınoptıkteri de joqqa shyǵaryp otyrǵan joq. Aldaǵy aptada Almatyǵa alǵash qar túsip, aýa raıy birte-birte synap deńgeıinen tómendep, aıaz túnge qaraı 20 gradýsqa deıin kóteriledi dep otyr.
Qalaı bolǵanda da, qystyń aty qys, qymtanǵan men qamdanǵannyń qapy qalmasy anyq...
BABALAR BOLJAMY
Tabıǵat qubylysyna qarap jasalǵan joramal:
*Erteńgi kún qulaqtansa, elińdi jaý shapqandaı qoryq.
*Keshki kún qulaqtansa, keliniń ul tapqandaı qýan.
*Kún qulaqtanyp shyqsa, ne boran, ne aıazdyń belgisi.
*Kún qulaqtanyp batsa, aýa raıy jyly bolady.
*Kún qoralansa kúregińdi saıla.