Amerıkadan ertedegi qazaqtar týraly jazylǵan kóne kitap tabyldy
AQSH-ta qundy muralardy zerttep júrgen jýrnalıs Dúısenáli Álimaqyn qazaq tarıhy týraly kóne kitapty tapty. Jınaq 1925 jyly Nú-Iork jáne Bostonda birden basylyp shyqqan, dep habarlady 24 KZ.
Telearna málimetinshe, kitap Vashıngtondaǵy Katolık ýnıversıtetinen tabylǵan. «Bolashaq» baǵdarlamasymen AQSH-ta oqıtyn Dúısenáli Álimaqyn muraǵattardy aqtaryp, bir ǵasyr buryn jazylǵan brıtandyq jazýshy, tarıhshy ári qoǵam qaıratkeri Ralf Fokstyń kitabyn tapty. «Dala halyqtary» atty jınaq avtordyń alǵashqy eńbegi eken.
Kitap ishinde qazaqqa qatysty derek óte mol dep aıtýǵa bolady. Bastysy, kitaptyń ekinshi muqabasyna qazaqtyń qusbegisiniń sýretin salǵan. Kádimgi 1900 jyldardaǵy qazaqtyń beınesi. Sosyn munda arnaýly taraýy «Qazaq minezi» dep atalady. Qazaq týraly, qazaqtyń kim ekeni jóninde jazylǵan. Bastysy, budan burynǵy batys jáne basqa eldiń saıahatshylary qazaqtardy qyrǵyzdarmen shatastyrady. Al munda bul uǵymǵa óte dáldikpen baǵa beredi, - deıdi jýrnalıs Dúısenáli Álimaqyn.
Batys zertteýshileri 19-ǵasyrda qazaq halqy týraly túrli eńbekter jazǵan. Ralf Foks – solardyń biri. Ol qazaq aýyldaryn aralap, turmysyn, salt-dástúrin zerttegen. Avtor qazaq jerinde kórgen-bilgenin naqty derektermen jazǵan. Kitapta 1900 jyldary Aral teńiziniń Kók teńiz dep atalýy, 1916 jylǵy ult-azattyq kóterilistiń aqıqaty men eki ǵasyr burynǵy qazaq áıeliniń bet-beınesin sýrettep, halyqtyń turmysyn sóz etedi.
Batys saıahatshylary bolsyn, Amerıka saıahatshylary bolsyn, bári 1800-1900 jyldardan bastap qazaq dalasyna barǵan. Solardyń tarıhyn, mádenıetin, turmys-tirshiligin, saıası jaǵdaıyn, olardyń kózqarasy, dini, mektebi, jaǵdaıy... bári týraly aqparat jazyp, Amerıkada, Eýropada kitap qylyp shyǵarǵan. Nege deseńiz, bul qarym-qatynastyń sol kezden bastalǵanyn aıǵaqtaıdy, - deıdi jýrnalıs Dúısenáli Álimaqyn.
Tilshi málimetinshe, Dúısenáli Álimaqyn nebári úsh aıda bir ǵana Vashıngtonnan qazaq halqyna qatysy bar tarıhı faktilerge toly osyndaı birneshe kitapty tapqan.