Oljas Bektenov jeńildikti dızel otynyn úlestirý barysyn erekshe baqylaýdy tapsyrdy
QR Premer-Mınıstri Oljas Bektenovtiń tóraǵalyǵymen ótken Úkimet otyrysynda kóktemgi dala jumystaryna daıyndyq barysy qaraldy. Kóktemgi dala jumystaryn ońtaıly merzimde júrgizý azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etýmen tikeleı baılanysty.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Aıdarbek Saparov boljam boıynsha bıyl egis alqaby 23,8 mln ga quraıtynyn, bıdaıǵa 429,2 myń ga qysqartýmen 13,3 mln ga jer bólinetinin aıtty. Bul rette áleýmettik mańyzy bar jáne joǵary rentabeldi daqyldar kólemin arttyrý kózdelýde. Atap aıtqanda, bıyl 3,2 mln gektar alqapqa maıly daqyldar egilmek. Condaı-aq kúnbaǵys sıaqty áleýmettik mańyzy bar daqyldar kólemin 60 myń gektarǵa ulǵaıtyp, jalpy alqapty 1,2 mln gektarǵa deıin, qant qyzylshasyn 12 myń gektardan 25 myń gektarǵa deıin jetkizý kútilýde.
- Dándi, kókónis-baqsha daqyldary men kartoptyń josparlanǵan kólemi ishki naryq qajettiligin tolyq qamtamasyz etýge múmkindik beretinin atap ótti. Sonymen qatar jem-shóp daqyldarynyń aýdany 3,2 mln gektarǵa deıin ulǵaıady. Egis jumystary Túrkistan, Jambyl, Qyzylorda oblystarynda bastalyp, mamyr aıynyń ekinshi onkúndiginde jappaı naýqan bastalady.
- Energetıka mınıstri Almasadam Sátqalıev dıqandardy arzandatylǵan dızel otynymen qamtamasyz etý jaǵdaıy týraly baıandady. Aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerge 340 myń tonna dızel otynyn jetkizý kestesi bekitildi. Baǵa barlyq 20 óńirde 2023 jylǵy deńgeıde qaldy – QQS-men lıtri 250 teńge. Bul bólshek saýda qunynan 15%-ǵa tómen.
- Sondaı-aq egis jumystarynyń bastalýy jáne óz boljamdary týraly Jambyl oblysynyń ákimi Erbol Qarashókeev, Qyzylorda oblysynyń ákimi Nurlybek Nálibaev, Aqmola oblysynyń ákimi Marat Ahmetjanov baıandady.
Premer-Mınıstr Oljas Bektenov egis naýqanyn sapaly ári ýaqtyly júrgizý maqsatynda Úkimet qajetti sharalar qabyldaǵanyn atap ótti. Atap aıtqanda, «Keń Dala» baǵdarlamasy boıynsha jeńildikpen 140 mlrd teńge nesıe beriledi. Sondaı-aq jergilikti búdjetterden qosymsha 100 mlrd teńge bólinedi. Sondaı-aq forvardtyq satyp alýǵa 40 mlrd teńge jáne sýbsıdıalar túrinde 95,4 mlrd teńge qarastyrylǵan.
Oljas Bektenov sýarmaly alqaptardy keńeıtý, egis alqaptaryn ártaraptandyrý jáne qajetti statısıkalyq derekterdi ózektendirý kerek ekenin atap ótti. Bul baǵyttaǵy jumys aı saıyn Úkimette qaralatyn bolady. Sondaı-aq Premer-Mınıstr búginde elimizde sapaly tuqym qory men tuqymnyń ımportyna táýeldilik boıynsha da problemalar jetkilikti ekenin, ımportqa táýeldilik bar ekenin atap ótti. Ásirese, bul usaq jáne orta sharýashylyqtar úshin ózekti bolyp otyr.
«Fermerler jaqsy tuqymǵa qol jetkizý múmkin emestigin aıtyp, shaǵymdanady. Azyq-túlik korporasıasy jınaqtalǵan qordan keminde 200 myń tonna tuqymdy muqtaj fermerlerge taýarlyq nesıe túrinde bólýi kerek. Bizdegi klımattyq jaǵdaılarǵa tózimdi, ózimizde shyǵarylatyn tuqymdyq qordyń kólemin ulǵaıtý qajet. Sonymen qatar agrotehnologıalyq talaptardyń saqtalmaýy da ónimniń kólemi men sapasyna keri áserin tıgizip otyr. Eń aldymen, bul – mıneraldy tyńaıtqyshtardyń, pestısıdter men ósimdikterdi qorǵaıtyn basqa da quraldardyń qajetti mólsherin qoldanýǵa qatysty másele. Bizde tyńaıtqyshtardy qoldaný deńgeıi ǵylymı qajettiliktiń nebári 21%-yn ǵana qurady», — dep atap ótti Úkimet basshysy.
Bıyl Qazaqstanda topyraqqa 1,5 mln tonnaǵa jýyq tyńaıtqysh engizý josparlanǵan. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi sýbsıdıalaýdyń jańa tetigin ázirledi, onyń aıasynda sharýalarǵa arzandatylǵan tyńaıtqyshtar aldyn ala beriletin bolady. Tyńaıtqyshtardy ákimdikterdiń kepildigimen bólip-bólip berý máselesi zaýyttarmen pysyqtalýda. Oljas Bektenov Prezıdent bul kórsetkishti barynsha ulǵaıtý týraly naqty mindet qoıǵanyn eske saldy. Jospar boıynsha bıyl tyńaıtqyshtardy qoldaný deńgeıin 46%-ǵa jetkizý qajet. Ol ári qaraı, ıaǵnı ǵylymı talaptar tolyq oryndalǵansha turaqty túrde ósip otyrýǵa tıis.
Úkimet otyrysynda aýyl sharýashylyǵy tehnıkasynyń tozýy týraly másele kóterildi: qazirgi tańda jalpy tehnıka parkiniń shamamen 75%-dan asady. Premer-Mınıstr qazaqstandyq dıqandardyń jańa tehnıkany satyp alýyn jeńildetip, sybaılas jemqorlyq táýekelderin azaıtý qajettigin atap ótti. Atalǵan máseleni sheshý úshin fermerdiń ózi tólep kelgen alǵashqy 15% jarnanyń ornyna tikeleı lızıńtik kompanıaǵa ınvestısıalyq sýbsıdıa salynýǵa tıis. Oljas Bektenov bul sharýalarǵa ózderiniń aınalym qarajatyn saqtap qalýǵa múmkindik beretinin aıtty.
«Fermerler ózderine tıesili sýbsıdıalardyń tym keshigip tólenetinine narazylyq bildirýde. Ótken jylǵy sýbsıdıalar boıynsha qaryz 160 mlrd teńgeden asyp ketti. Bul qarajatty egis jumystaryna jaratýǵa bolatyn edi. Jeńildikti dızel otynyn úlestirý barysy da erekshe baqylaýda bolýǵa tıis. Alypsatarlyqqa jáne qoldan tapshylyq jasaýǵa jol bermeý kerek», — dep túıindedi sózin Premer-Mınıstr.
Úkimet basshysy qorytyndysy boıynsha birqatar naqty tapsyrmalar berdi:
-
Energetıka, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrlikteri men oblys ákimdikteri arzandatylǵan otynnyń bólingen kólemin jetkizýdi baqylaýǵa alyp, operatorlardyń ony der kezinde tıep-jóneltý jumystaryn qamtamasyz etýge tıis.
-
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi oblys ákimdikterimen birlesip, egis alqaptaryn ártaraptandyrý jumystary sheńberinde jemshóp daqyldarynyń qajetti kólemin egýdi qamtamasyz etsin.
-
Sý resýrstary mınıstrligi múddeli memlekettik organdarmen birlesip, vegetasıalyq kezeńde ońtústik óńirlerdi sýarmaly sýmen turaqty túrde qamtamasyz etý jóninde sharalar qabyldaýy qajet.
-
Ulttyq ekonomıka, Qarjy mınıstrlikteri jáne «Báıterek» holdıńi 1-shi mamyrǵa qaraı aýyl sharýashylyǵy tehnıkasynyń jeńildikti lızıńin qarjylandyrýǵa qarajat bólsin. Onyń túpkilikti qaryz alýshy úshin mólsherleme 5%-dan aspaýǵa tıis.
-
Qarjy, Ulttyq ekonomıka, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrlikteri zamanaýı agrotehnologıalardy saqtaýdy yntalandyrý maqsatynda 1-shi maýsymǵa deıin tıisti sýbsıdıalar bólý máselesin sheshýge tıis.