Azyq-túlik alý úshin jıi kiretin sýpermarketterde keıingi kezderi QMDB-nyń "halal" degen jasyl móri bar taýarlar kóbeıgen. Jumyrtqa men shujyqty aıtpaǵanda, osy kúni kúnbaǵys maıy men qol jýatyn ıis sabyndardyń ózi "halal" degen mórmen shyǵyp júr.
Halal tamaq degenimiz - adal as. Eger qazaq halqynyń ótken ómir saltyna kóz júgirtsek, ata-babamyz adaldyqty erekshe baǵalaǵanyn bilemiz. Adal jar, adal dos, adal as, adal eńbek degen uǵymdardyń bári halqymyz úshin qasıetti uǵymdarǵa jatady. Demek, adalynan as jeý - bizge tańsyq dúnıe emes. Tek, búgingi zaman talabymen tamaqtyń adal standartqa saı ekendigin tez anyqtaý úshin arnaıy mórge júginemiz.
QMDB-qarasty Halal standarttaý jáne sertıfıkattaý mekemesi mamandarynyń aıtýynsha, Almaty qalasy boıynsha 2021 jyly 20-dan asa kásiporyn Halal sertıfıkat alǵan. Olardyń kóbi - tamaqtaný oryndary, fast fýd jelileri, emdeý-profılaktıkalyq ónimder jáne taǵamdyq qospalar.
- Sertıfıkat alýǵa onlaın ótinish berýge bolady. Saraptaý komısıasy sol mekemege aýdıt jiberedi. Arnaıy tehnologtar baryp mekemeniń shyǵaratyn zattaryn kóredi. Máselen, shujyq shyǵarsa, olardy arnaıy zerthanaǵa jiberedi. Onyń qorytyndysy bir aptada belgili bolady. Saraptama qorytyndysyn saraptaý komısıasy beredi. QMDB arnaıy pátýa bóliminiń sharıǵat mamandary bar. Olar sol ónim sharıǵatta ruqsat etilgen be, etilmegen ba, satýǵa bola ma, bolmaı ma, adam densaýlyǵyna zıan ba degen suraqtar boıynsha saraptama beredi. Keıin sol mekemege tehnologtar baryp oqý-semınar sharalaryn júrgizedi, – dedi Almaty qalasy boıynsha QMDB «Halal Damý» JSHS jaýapty ókili Chadaev Marathan.
Sertıfıkat bıyl aqpan aıynda berilse, ol kelesi jyly aqpanǵa deıin qoldanýǵa jaraıdy. Biraq keler jyly bir aı buryn, ıaǵnı qańtar aıynda «bizdiń sertıfkattyń jaramdylyq merzimi bitip jatyr» dep ótinish qaldyrý qajet.
- Kóp adamdar tamaqta dońyzdyń eti bolmasa, bári halal dep oılaıdy da, qus etin jeı beredi. Al qus etine biz onyń jegen jem-shóbinen bastap qaraımyz. Sebebi, kóptegen qus fabrıkalar sol qustardyń ólekselerin unǵa aınaldyryp, sony qustardyń ózine beredi. Ol bizdiń sharıǵat boıynsha ruqsat etilmeıdi. Sol úshin de jumyrtqanyń halal degen móri bolsa, ony qoryqpaı tutyna berýge bolady. Qazir taǵam qospalarynyń túri kóp. Mysal retinde dońyzdy alsaq, qazir ǵylymı negizde onyń árbir aǵzasyn bólshektep, bizdiń tutynatyn taǵam, óndiristik zattarǵa qosatyny dáleldenýde. Dári-dármekke de qosady. Glıserınniń ózin baıqap qoldanbasa, kóbiniń quramy adal standartqa saı emes, – dedi M.Chadaev.
Eger tátti, kámpıtterdiń quramyn qarasańyzdar, quramynda E degen qospalar tizbegi turady. Olardyń arasynda kúmándi E qospalary, adam densaýlyǵyna qaýipti E qospalar bar, ruqsat etilmegen E qospalary bar. Ýltımat natrıı E621, muny taǵamǵa qossa, adam sol jegen tamaǵyn qaıta baryp jegisi kelip turady. Jelatın, ıaǵnı E441 bolsa, bul dońyzdyń eti qosylǵan degen sóz. E qospalary jaıly málimetti QMBD Halal damý saıtynan tabýǵa bolady.
TAQYRYPQA ORAI:
Alla elshisi (s.a.s) «Halal rızyq izdeý musylmandarǵa paryz. Bir kisi qyryq kún halaldan jese, Jaratýshy ol kisiniń júregin nurlandyrady. Júregindegi hıkmetti tilinen aǵyzady» dep adal astyń rýhanı turǵydan tazarýǵa qanshalyqty paıdaly ekenin aıtady.
«Baqara» súresinde Jaratýshy Alla taǵala bizge: «Eı, adamdar, jer betindegi nárselerdiń halalyn ári tazasynan jeńder» dep buıyrady. Adal as jeý jaıly «Máıda» súresinde de aıtylady.