Respýblıkalyq komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde № 11 qalalyq emhananyń endokrınolog-dárigeri Aıjamal Esırkepova qant dıabetiniń aldyn alý jáne baqylaý boıynsha qarapaıym, biraq tıimdi usynystarymen bólisti, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Durys tamaqtaný, turaqty túrde jattyǵýlar jasaý jáne merzimdi medısınalyq tekserýlerden ótý qant dıabetiniń damý qaýpin azaıtýǵa jáne jaǵdaıdy jaqsartýǵa kómektesetin negizgi sharalar bolyp otyr.
Qant dıabeti – zat almasý buzylystarymen baılanysty aýrýlar toby. Qant dıabetimen aýyratyn adamdar kómirsýlardy durys sińire almaıdy. Onyń saldarynan olarda glúkozanyń (qandaǵy qant) konsentrasıasy edáýir artady. Glúkoza - aǵzadaǵy negizgi energıa kózi retinde qyzmet etetin qanttyń bir túri.
Spıker qant dıabeti mıllıondaǵan adamdar kezdesetin jahandyq problemaǵa aınalǵanyn atap ótti. Osylaısha, búginde Qazaqstanda 516 myńnan astam adam osy dıagnozben ómir súredi, onyń 92,4%-y 2 tıpti qant dıabetine shaldyqqan.
Qant dıabetiniń damýyna yqpal etetin birqatar negizgi faktorlar bar, olardyń ishinde:
- ımýndyq júıeniń álsireýi;
- metabolıkalyq prosesterdiń buzylýy;
- genetıkalyq beıimdilik;
-júrek-tamyr júıesiniń aýrýlary;
- kortıkosteroıdty preparattardy qoldaný;
- búırekústi beziniń dısfýnksıasy;
- uıqy beziniń patologıasy;
- artyq salmaq jáne semizdik.
Osy faktorlardyń árqaısysy aǵzaǵa ár túrli áser etýi múmkin, aýrýdyń paıda bolý qaýpin de arttyrady.
«Qant dıabetiniń aldyn alý birneshe negizgi prınsıpterdi saqtaýdy talap etedi: qant pen maıdyń az mólsheri bar rasıonaldy tamaqtaný, turaqty fızıkalyq belsendilik jáne ýaqtyly medısınalyq tekserýler», — dep bólisti A.Esırkepova.
Sonymen qatar, erte satydaǵy medısınalyq tekserýler qant dıabetin anyqtap, onyń damýyna jáne yqtımal asqynýlarǵa jol bermeıdi.
Dáriger qant dıabetiniń sebepteri týraly aıtyp qana qoımaı, ol týraly keń taralǵan alyp-qashpa túsinikterdi joqqa shyǵardy. Mysaly, sondaı túsinikterdiń biri - táttilerdi shamadan tys tutyný qant dıabetin týdyrady degen oı. Degenmen, dáriger qant pen táttiler semizdikke yqpal etetin maıly taǵamdar men alkogólge qaraǵanda 2 tıpti qant dıabetin damytý turǵysynan qaýipti emes ekenin túsindirdi. Aýrýdyń sebepteri aıtarlyqtaı kúrdeli jáne genetıka, semizdik jáne basqa metabolıkalyq buzylýlar sıaqty birqatar faktorlardy qamtıdy.
Maman tuqym qýalaıtyn faktordy eskerýdiń mańyzdylyǵyna nazar aýdardy. Jaqyn týystary qant dıabetimen aýyratyn adamdardyń densaýlyǵyna erekshe nazar aýdarýy jáne qandaǵy qant deńgeıiniń joǵarylaý belgilerin baqylap júrýleri mańyzdy.