20 qyrkúıekten bastap Almatyda kúzgi aǵash otyrǵyzý bastalady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Maýsymdyq kógaldandyrý jumysyna daıyndyq máselesi jónindegi keńeste Almaty ákimi Erbolat Dosaevqa 2023 jylǵa 320 myń aǵash otyrǵyzý josparlanyp, 22 myńy kóktemde otyrǵyzylǵany, qalǵany 20 qyrkúıekten bastap egiletini baıandaldy. Qazirgi ýaqytta kógaldandyrýshylar tehnologıa boıynsha kóshet otyrǵyzylǵanǵa deıin 5-10 kún jeldetilýi kerek shuńqyr qazyp, topyraqty daıyndap jatyr.
Kúzgi otyrǵyzý qalanyń barlyq aýdanyn qamtıdy. Atap aıtsaq, Medeý aýdanynda 22 myń, Jetisý aýdanynda 16 myń, Túrksib aýdanynda 28 myń, Naýryzbaı aýdanynda 10 myń, Almaly, Áýezov jáne Bostandyq aýdandarynda 5 myń, Alataý aýdanynda 207 myń aǵash. Alataý aýdanyndaǵy aýqymdy kógaldandyrýǵa ındýstrıalyq aımaqtyń jáne sanıtarlyq aımaqtyń aýmaǵy-JEO-2 mańyndaǵy qorǵanys aımaǵy, Qarasý alańy, Móńke bı kóshesiniń ońtústigindegi aýmaq, sonymen birge magıstraldyq kósheler men jańa shaǵyn aýdandardyń aýla aýmaqtary boıyndaǵy ýchaskeler kiredi.
Bas botanıkalyq baq pen ǵylymı agrarlyq ýnıversıtet mamandarynyń usynysymen kósheler boıyna jalpaq japyraqty shegirshin, emen, úıeńki, shaǵan, terek, al saıabaqtar men gúlzarlarǵa - sánaǵash, qaıyń, akasıa, shyrsha jáne jemis (alma, shıe, almurt, órik) aǵashtary otyrǵyzylady. Aǵashtyń bul túrleri tyǵyz jáne jáne saıaly aǵashqa aınalyp, lastanǵan aýa aǵynyn jaqsy ustaıdy. Negizinen atalyq terek satyp alynady, bul terek mamyǵynyń azaıýyna jáne turǵyndar arasynda maýsymdyq alergıa deńgeıin tómendetýge múmkindik beredi.
Keńes barysynda qala basshysy ósimdikterdi mehanıkalyq (sý tasıtyn kóliktermen sýarý) kezeń-kezeńimen avtomatty túrde sýarýǵa kóshýdi qamtamasyz etýge erekshe nazar aýdarýdy tapsyrdy, bul búdjet qarajatyn eki eseden astam únemdeıdi. Ekologıa jáne qorshaǵan orta basqarmasynyń basshysy Serik Ádilbaevtyń aıtýynsha, avtomatty sýarý júıesin ornatý merdiger uıymdarmen qalany kógaldandyrý boıynsha shart jasasý kezindegi mindetti pýnkt bolyp tabylady. Sonymen qatar, 2023 jyly qabyldanǵan jasyl jelekterdi kútip-baptaý jáne qorǵaý erejesinde 3 jylǵa deıin otyrǵyzylǵan aǵashtarǵa kútim jasaýdy qamtamasyz etý jetkizýshilerge júktelgen.
Jasyl jelekterdi tıimdi sýarý jáne kóshetterdiń ómir súrýin arttyrý úshin bıyl sý jınaǵyshtyń qurylysy men rekonstrýksıalaý bastaldy. Búgingi tańda qurylys-montajdaý jumystary 80%-ǵa aıaqtaldy (29 uńǵyma salyndy, tamshylatyp sýarý júıesimen 500 myńnan astam aǵash qamtyldy, sýarý jýý mashınalarynyń sısternalaryn toltyrý úshin 9 qaz moıyn qubyr ornatyldy, Halyq Arena, Qalqaman skverinde, Jeltoqsan saıabaǵynda, SHAAJ, Tımırázev jáne Ýsıkov kóshelerinde sý berý qamtamasyz etildi). Bıyl jyl sońyna deıin Medeý aýdanyndaǵy Omarova kóshe boıynda uńǵymany burǵylaý men qosymsha 4 qaz moıyn qubyr ornatý aıaqtalady.
Qala turǵyndarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý maqsatynda apatty jáne álsiregen aǵashtardy kesý boıynsha belsendi jumystar júrgizilip jatyr. Bıyl kesý jónindegi is-sharalar aıasynda ár kesilgen aǵashtyń ornyna on kóshetten (170 myń kóshet) otyrǵyzý úshin 17 myńǵa jýyq aǵashty kesý kózdelgen.
Aýla aýmaqtaryn kógaldandyrýǵa qala turǵyndary da qatysa alady: «Jasyl aýla» aksıasy aıasynda turǵyndarǵa jaıpaq japyraqty kóshetter tegin beriledi. Qazirgi maýsymda osy maqsattarǵa 3 myń kóshet daıyndaldy. Ótinim 20 qyrkúıekten bastap qabyldanady.
Qatysý úshin bastamashyl tulǵanyń aty-jóni jáne baılanys derekteri, aǵash otyrǵyzatyn jerdiń naqty mekenjaıy, otyrǵyzylatyn orynnyń fotosýretteri, kóshetterdiń sanyn jáne olardyń tuqymyn kórsetý kórsetip, Jasyl.aula.almaty@gmail.com elektrondyq mekenjaıǵa jiberý qajet.