2021 jyly Qazaqstan Ulttyq banki men ekinshi deńgeıli bankter quny 1 577 400 teńge bolatyn 519 jalǵan aqsha belgisin (513 banknot jáne 6 moneta) anyqtady. Bul 2020 jylǵa qaraǵanda 37% az (823 jalǵan aqsha belgisi), dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz QazAqparatqa silteme jasap.
Qarjy uıymynyń banknottar men monetalardy saraptaý basqarmasynyń bastyǵy Asqat Muqamadıevtiń aıtýynsha, ótken jyly nomınaly 2 000 teńgelik banknottar qoldan kóp jasalǵan – 340 dana, bul – anyqtalǵan jalǵan aqshalardyń jalpy sanynyń 65%-y.
Odan keıin kóp jasalǵan nomınal – 5 000 teńgelik banknottar – 94 dana (15%), 10 000 teńgelik banknot – 36 dana (7%). Qalǵan 13% banknot basqa nomınaldaryna tıesili.
Jalǵan banknottardyń kóp bóligi Almatyda anyqtaldy – 355 dana (jalpy sannyń 68%), odan keıingi oryndarda Nur-Sultan qalasy – 54 dana jáne Shyǵys Qazaqstan oblysy – 26 dana.
Shynaıy banknotty jalǵan aqshadan ajyratý úshin túpnusqadaǵy birneshe belgini bilý mańyzdy.
Qoldan jasalǵan banknottardyń negizgi bóligi túpnusqadaǵy qandaı da bir belgilerdi ımıtasıalaıtyn jeńildetilgen tehnologıamen daıyndalady. «Sezin-qara-aýdaryp kór» ádisin qoldana otyryp, arnaıy jabdyqsyz-aq jalǵan banknotty anyqtaýǵa bolady.
Túpnusqa banknottyń birneshe aıryqsha belgisi bar.
Birinshiden, ol ózine tán dybyspen erekshe shytyrlaıdy, ekinshiden – arnaıy relefi bar.
Sonymen qatar barlyq banknotta kórý qabileti nashar adamdar úshin saýsaqtyń ushymen jaqsy ajyratýǵa bolatyn belgiler bar. 1000, 2000, 5000, 10000 jáne 20000 teńgelik kýpúralarda banknottyń kólbeý buryshyn ózgertken kezde beınelerdiń túsi jasyldan altyn tústes óńge ózgeretin qasıeti bar.
Sonymen birge jaryqqa tosyp qaraǵan kezde bir tutas jip retinde anyq kórinetin, jazýy bar pýnktır túrindegi tutas magnıtti jáne úzik-úzik jipke nazar aýdarǵan jón.
Osy erekshelikterdiń ózi arnaıy jabdyqty paıdalanbaı-aq banknottyń túpnusqalylyǵyn tez arada tekserip alýǵa múmkindik beredi.