Almaty qalasy Psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń ońaltý qyzmetiniń basshysy Roza Tatıeva nashaqorlyqtan qalaı emdeletinin, mundaı esepke kimder alynatynyn jáne aýrýdy qalaı jeńýge bolatynyn aıtty.
Almaty qalasynyń Psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵy (PDO) – bul pasıentterge emdeýdiń barlyq túrleri qoljetimdi memlekettik medısınalyq mekeme. Telefon jelisi - 3580. Qońyraý shalý arqyly siz nashaqorlyqty emdeý jáne psıhologıalyq qoldaý úshin barlyq qajetti aqparatty ala alasyz.
QR 2015 jylǵy 31 qazandaǵy Azamattyq is júrgizý kodeksiniń 341-babyna sáıkes «Psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵy» SHJQ KMK alkogolızmnen, nashaqorlyqtan nemese ýytqumarlyqtan zardap shegetin pasıentti narkologıalyq uıymǵa májbúrlep emdeýge jiberý týraly ótinishterdi jalpy ıýrısdıksıa sottaryna berý jónindegi fýnksıalar berildi.
«Májbúrlep emdeý quqyq buzýshylyqtardyń ákimshilik jolyn kesýdiń tıimdi sharasy bolyp tabylady, óıtkeni psıhoaktıvti zattardy paıdalanýdy boldyrmaıtyn jaǵdaılarda bolý barysynda pasıentter baısaldy ómir saltyn júrgizedi, dárigerlerdiń baqylaýynda bolady, psıhologtarmen jáne psıhoterapevttermen jeke jáne toptyq sabaqtar ótkiziledi. Pasıentter minez-qulyqty, kóńil-kúıdi retteıtin dári-dármekterdi qabyldaıdy. Pasıenttermen, olardyń týystarymen túsindirme áńgimeler júrgiziledi. Osylaısha, májbúrlep emdeýde bolǵan ýaqyt ishinde pasıentpen ómir súrý sapasyn baǵalaýǵa, ómirlik qundylyqtardy qaıta qarastyrýǵa, BBZ qoldanýdan bas tartýǵa baǵyttalǵan psıhoterapıa júrgizýge baǵyttalǵan úlken jumys jasalýda», - dedi Roza Tatıeva.
Onyń aıtýynsha, jalpy májbúrlep emdeý sharasy hımıalyq qalqan, múgedektikti, ólimdi azaıtý jáne esirtki patologıasy bar adamdar tarapynan qylmysty azaıtý sharasy bolyp tabylady. Kóptegen jaǵdaılarda pasıentterdiń týystary úshin májbúrlep emdeý pasıentterdiń joǵary qaýipterinen jalǵyz qutqarýshy bolyp tabylady.
Týystary alkogolızm men nashaqorlyqtan zardap shegetin adamdar tarapynan moraldyq jáne fızıkalyq qysymǵa ushyraıdy jáne olardy oqshaýlaý maqsatynda PDO-ǵa júginýge májbúr. Zańdy saýatsyzdyq pen qorqynysh sezimin eskere otyryp, turmystyq zorlyq-zombylyq faktileri jıi jasyrylady. Májbúrlep emdeý sharalaryn qoldaný táýeldilik problemasy bar otbasylarda krımınalızasıanyń damýyn anyqtaýǵa jáne shekteýge yqpal etedi.
PDO tarapynan májbúrlep emdeý máselelerin jarıalaý boıynsha belsendi túsindirý jumystary júrgizilýde, atap aıtqanda, resmı saıtta ortalyqtyń baılanystary qoljetimdi, jedel jeli jumys isteıdi, ortalyqtyń emhanasynda Ashyq esik kúnderi ótkiziledi, onda kez kelgen adam narkologtyń keńesin ala alady.
Sondaı-aq, PDO men jergilikti polısıa qyzmeti, Almaty qalasynyń İİD arasynda psıhotropty zattardy shekten tys paıdalanatyn adamdardy anyqtaý, dıspanserlik esepke qoıý jáne odan ári emdeý boıynsha tyǵyz yntymaqtastyq ornatyldy.
Tájirıbeshiler májbúrlep emdeýge resimdeý tártibin túsindire otyryp, PBZ asyra paıdalanatyn adamdardyń týystarymen jeke áńgimeler júrgizedi. Pasıentterdi májbúrlep emdeýge resimdeý barysynda olarǵa áleýmettik qoldaý kórsetetin áleýmettik qyzmetkerlerden mýltıdısıplınarlyq komanda quryldy.
«2023 jyly psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵyna májbúrlep emdeýge sot sheshimi boıynsha 249 pasıent jatqyzyldy, onyń ishinde «Alkogolızm» dıagnozymen - 180 adam, «Nashaqorlyq» dıagnozymen – 69 adam», - dep naqtylady R. Tatıeva.
Májbúrlep emdeýge resimdeý úshin biryńǵaı is-qımyl algorıtmi ázirlendi:
- Týystarynyń qoldaýymen ótinish berilgen PDO-ǵa pasıentti emdeýge jatqyzý, medısınalyq tekserý júrgizý úshin JPQ: taldaýlar jınaý, tar mamandardy, sondaı-aq qajet bolǵan jaǵdaıda basqa mamandardy qaraý, aspaptyq tekserý (ÝDZ, FG, EKG), dıspanserleýdiń bar-joǵyn anyqtaý jáne basqa MM-ge esepke alý;
- Pasıentti aldyńǵy stasıonarlyq jáne ambýlatorıalyq emdeý nátıjelerin baǵalaý úshin DKK-ǵa jiberý, ýchaskelik psıhıatr-narkologta pasıenttiń dıspanserlik baqylaýyn, densaýlyq jaǵdaıyn, onyń ishinde májbúrlep emdeýge muqtajdyǵyn aıqyndaı otyryp, májbúrlep emdeýge jiberý úshin kórsetkishterdi (qarsy kórsetilimderdi) jáne májbúrlep emdeý merzimin aıqyndaı otyryp taldaý;
- İs materıaldaryn jınaý: PDO-nyń talap aryzy, týysynyń ótinishi, ýchaskelik polısıa ınspektorynyń arnaıy esep derekterimen baıanaty (ákimshilik jáne qylmystyq quqyq buzýshylyqtar hattamalary), pasıentke qarsy kórsetilmegen májbúrlep emdeýdi qoldaný qajettiligi týraly DKK qorytyndysy, pasıenttiń jáne ótinish berýshiniń jeke basyn kýálandyratyn qujattar, ótinish berýshiniń týystyq dárejesin rastaıtyn qujattar. İs materıaldaryn Almaty qalasynyń aýdandyq sottaryna DKK qorytyndysy shyǵarylǵannan keıin 10 jumys kúninen keshiktirmeı Sud.kz elektrondyq portaly arqyly berý;
- PDO ókiliniń, ótinish berýshiniń qatysýymen sot taǵaıyndaǵan ýaqytta JPQ ÝPI pasıenttiń sot otyrysyna (qazirgi ýaqytta onlaın baılanys arqyly ótkiziletin) kelýin qamtamasyz etý;
- Pasıentti sot sheshimimen JPQ ÝPI qoldaýymen májbúrlep emdeý bólimshesine jatqyzý.
Almaty qalasynyń Psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵy polısıa qyzmetkerleri májbúrlep emdeýge resimdeý úshin qajetti anyqtamalardy, taldaýlardy, beıindi mamandardyń qorytyndylaryn jáne basqa da medısınalyq tekserýlerdi jınamaıtynyn habarlaıdy.
DKK (PDO dárigerlik-konsýltatıvtik komısıasy) otyrystaryn ótkizý úshin qajetti naýqasty aldyn ala tekserý: basqa medısınalyq uıymdarda dıspanserleýdiń bolýy nemese bolmaýy, anamnezi, narkologıalyq jáne somato-nevrologıalyq mártebe derekteri, qajet bolǵan jaǵdaıda qosymsha tekserýler: Klınıkalyq-zerthanalyq, aspaptyq, basqa mamandyqtar dárigerleriniń konsýltasıalary men qorytyndylary, ótkizý múmkindigi bolǵan jaǵdaılardy qospaǵanda belgili bir tekserýler obektıvti sebepterge baılanysty múmkin emes (psıhıkalyq jaǵdaı, somatıkalyq jaı-kúıi jáne basqalary) «DKK» SHJQ KMK stasıonar jaǵdaıynda júrgiziledi.