2024 jyly Almaty qalasynda salynǵan ákimshilik aıyppuldardyń jalpy somasy 60,1 mıllıard teńgege jetip, Qazaqstan boıynsha eń joǵary kórsetkish tirkeldi. Bul týraly aqshamnews.kz saıty habarlaıdy.
Jalpy, el boıynsha aıyppul somasy 304 mıllıard teńgeni qurap, sońǵy 5 jylda 4 esege ósti. Quqyqbuzýshylyqtardyń sany da kúrt artyp, 15 mıllıonnan asty.
Almaty aıyppul boıynsha kósh bastady
Almaty – Qazaqstandaǵy eń iri megapolıs jáne halyq eń tyǵyz ornalasqan qala. Bul faktor ákimshilik quqyqbuzýshylyqtardyń kóp tirkelýine áser etedi.
2024 jyly qala turǵyndary men kásiporyndaryna 60,1 mlrd teńge kóleminde aıyppul salynǵan. Sarapshylardyń aıtýynsha, jol qozǵalysy erejelerin buzý aıyppuldardyń negizgi bóligin quraıdy.
Óńirler boıynsha aıyppul somasy:
1. Almaty qalasy – 60,1 mlrd teńge
2. Mańǵystaý oblysy – 40,5 mlrd teńge
3. Atyraý oblysy – 31,8 mlrd teńge
4. Astana qalasy – 28 mlrd teńge
Nelikten aıyppuldar kóbeıip ketti?
Sońǵy jyldary aıyppul kóleminiń ósýine birneshe faktor áser etti:
• Jol qozǵalysy erejeleriniń jıi buzylýy – Almatyda kólik sany óte kóp, bul jol erejelerin buzatyn júrgizýshilerdiń de artýyna sebep bolyp otyr.
• Quqyqbuzýshylyqtardyń avtomatty túrde tirkelýi – Joldaǵy beınebaqylaý kameralary men avtomattandyrylǵan júıeler arqyly aıyppuldar kóptep jazylady.
• Ekologıalyq talaptardyń kúsheıýi – Almatyda aýanyń lastanýyna qatysty ekologıalyq aıyppuldar da ósýde.
Kóbine eskertý emes, birden aıyppul salynady
Resmı derekterge sáıkes, Almatyda ákimshilik quqyqbuzýshylyq jasaǵandardyń 84%-na birden aıyppul salynǵan, al eskertý jasaý óte sırek kezdesedi.
Bul máselege qatysty zańger Nursultan Orynbek pikir bildirdi:
"Azamattardy jazalaǵannan góri túsindirý jumystaryn júrgizý kerek. Quqyqtyq mádenıetti bala kezden qalyptastyrý mańyzdy", – deıdi ol.
Al Májilis depýtaty Únzıla Shapaq ákimshilik jaza retinde eskertýdiń tıimsiz ekenin atap ótti:
"Biz eskertý jasaımyz, biraq zańbuzýshylyq qaıtalana beredi. Sondyqtan qatań shara retinde aıyppuldar qoldanylyp otyr", – deıdi depýtat.
Aıyppuldardy azaıtý usynylýda
Depýtattar qazirgi ýaqytta aıyppul mólsherin azaıtý máselesin kóterip jatyr. Sebebi:
• Halyqtyń tólem qabileti tómendep keledi
• Azyq-túlik pen komýnaldyq qyzmetterdiń baǵasy qymbattaýda
• Jalaqy ózgermeı, aıyppul kólemi ósýi ádiletsizdik týǵyzýda
"Aıyppul mólsheri halyqtyń tabysyna saı bolýy kerek. Bul – halyqaralyq tájirıbede bar úrdis", – deıdi Únzıla Shapaq.
Almaty qalasy aıyppul mólsheri boıynsha Qazaqstanda birinshi orynǵa shyqty. Jol erejelerin buzý, ekologıalyq talaptardy saqtamaý jáne quqyqbuzýshylyqtardy avtomatty túrde tirkeý aıyppuldardyń artýyna sebep bolýda. Sarapshylar men depýtattar bul máselege túrli kózqaraspen qaraıdy: biri aldyn alý jumystaryn kúsheıtý kerek dese, endi biri aıyppuldardy azaıtý qajet dep esepteıdi. Qalaı bolǵanda da, ákimshilik aıyppul júıesinde ózgerister kútilýde.