AITV juqpasyn emdeý jáne aldyn alý máselelerine árdaıym kóp kóńil bólinedi.
Almaty qalasy JITS-tyń aldyn alý jáne oǵan qarsy kúres ortalyǵy bas dárigeriniń orynbasary Alfıa Denebaeva Óńirlik komýnıkasıalar qyzmeti alańynda ótken brıfıńke qatysty. Ol sońǵy jyldary jalpy el boıynsha, sondaı aq megapolıste de AITV-nyń jynystyq jolmen berilý jaǵdaılarynyń 2013 jylǵy 63%-dan 2022 jyly 77,9%-ǵa deıin kóbeıgeni baıqalǵan. Ineksıalyq esirtki qoldaný arqyly berilý 15%-dy quraıdy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
«Bizdiń elimizde AITV-ınfeksıasyn emdeý jáne aldyn alý máselelerine árdaıym kóp kóńil bólinedi. AITV-nyń tıimdi aldyn alý, dıagnostıkalaý, emdeý jáne kútimine qol jetimdilikti keńeıtýdiń arqasynda ınfeksıa sozylmaly aýrýlar sanatyna ótti. Qazirgi ýaqytta AITV-ny emdeý dıagnoz qoıylǵannan keıin birden bastalady jáne ol tegin beriledi. 2022 jylǵy 1 qazanyndaǵy jaǵdaı boıynsha JITS ortalyǵynda dıspanserlik esepke 4109 adam tirgelgen, jyl saıynǵy ósim 10-11%-dy quraıdy, anyqtalǵan jaǵdaılardyń tórtten bir bóligi elimizdiń basqa aımaqtarynan kelgen azamattar. Antıretrovırýstyq terapıany 3688 AITVmen ómir súretin adam qabyldaıdy (AÓA) (bul esepte turǵandardyń 91,2% jáne AÓA boljamdy sanynyń sanynyń 83%), ART tıimdiligi 86% quraıdy», - dedi statısıkalyq málimetter keltirgen Alfıa Denebaeva.
Mańyzdy baǵdarlamalyq áreketterdiń biri AITV-nyń anadan balaǵa berilýiniń aldyn alý bolyp tabylady. AITV-ǵa oń nátıje kórsetken júkti áıeldiń profılaktıkalyq em qabyldaýy deni saý balanyń týylýyn qamtamasyz etedi. Júkti áıelderdi «áıelder keńesinde» AITV-ǵa eki ret josparly tekserýden ótkizedi, bul aldyn alý is-sharalaryn ýaqtyly bastaýǵa múmkindik beredi. 2020 jyldan bastap júkti áıelderdiń jynystyq serikteri de AITV-ǵa testileýden ótýde.
Sondaı-aq dárigerdiń aıtýynsha, epıdemıamen kúresý jáne ınfeksıanyń jańa jaǵdaılaryn azaıtý úshin halyqtyń juqtyrý qaýpi joǵary toptaryna kóp kóńil bólinýde.
«Ineksıalyq esirtki qoldanýshylar arasynda parenteraldi berilýdiń aldyn alýdyń tıimdi sharalarynyń biri «zıandylyqty azaıtý» baǵdarlamasy bolyp tabylady. Zıandylyqty azaıtý - bul esirtki qoldanýdyń jaǵymsyz saldaryn azaıtýǵa baǵyttalǵan, ıaǵnı AITV, týberkýlez, vırýstyq gepatıt sıaqty aýrýlardyń berilýin azaıtýdyń keshendi sharalary. Osy baǵdarlamany iske asyrý aıasynda qalalyq emhanalarda 19 senim pýnkti men 5 dostyq kabınetteri jumys isteıdi», - dedi Alfıa Denebaeva.
Qala aýmaǵynda osyndaı is-sharalardy ótkizýge úkimettik emes uıymdar kómek kórsetedi.
Joba aıasynda basqa elderde jáne basqa jobalarda óziniń tıimdiligin dáleldegen modelder engizilýde. Zamanaýı sandyq tehnologıalardy qoldanýdyń ınovasıalyq modelderdiń biri AITV- testterin onlaın-tapsyrys berý, bul AITV-ny juqtyrý qaýpi týyndaǵan adamdar úshin ózin-ózi testileý jasaý úshin óte tıimdi. Testti Almaty q. JITS ortalyǵynyń saıtynda hivtest.kz. siltemesi arqyly tapsyrys berýge bolady. AITV-ny juqtyrý qaýpi joǵary adamdar úshin kontaktige deıingi profılaktıka tıimdi engizilýde. Almaty qalasynda kontaktige deıingi profılaktıka (KDP) boıynsha aımaqtyq HUB quryldy, onyń bazasynda Qyrǵyzstan, Tájikstan, Reseıdiń JITS ortalyqtary men ÚEU ókilderi oqytyldy.