Taýar tańbalaryn qorǵaý boıynsha baspasóz týrynyń qorytyndysy
2024 jyldyń 13 qyrkúıeginde Almatyda Óńirlik komýnıkasıalar qyzmeti qalanyń Ádilet departamentimen birlesip Taýar belgilerin saqtaý men qorǵaýǵa arnalǵan baspasóz týry ótti, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
İs-sharanyń negizgi taqyryby brendterdi zańsyz paıdalanýǵa qarsy turý jáne zıatkerlik menshik quqyqtaryn qorǵaý boldy.
Baspasóz týry aıasynda qatysýshylarǵa ádilet organdarynyń taýar belgileri salasyndaǵy buzýshylyqtardy anyqtaý jáne jolyn kesý jónindegi jumysynyń negizgi aspektileri usynyldy. Atap aıtqanda, kontrafaktilermen kúresýge baǵyttalǵan jospardan tys tekserýler barysynda qabyldanǵan is júrgizý áreketteri talqylandy.
Mańyzdy sátterdiń biri kontrafaktilik ónimderdi kórsetý boldy. Zıatkerlik menshik quqyqtaryn saqtaý jáne qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq jáne otandyq brendterdiń ókili Janat Nurmaǵambetov tanymal brendterdiń jalǵan kóshirmelerin kórsetip, olardy túpnusqa taýarlardan qalaı ajyratýǵa bolatynyn egjeı-tegjeıli aıtyp berdi. Materıaldardyń sapasyna jáne olardyń kóshirilip basylǵanyn anyqtaýǵa múmkindik beretin syrtqy belgilerge erekshe nazar aýdaryldy.
“Munda bizde bazarlarda kezdesetin kontrafaktilik jáne keıbir túpnusqa taýarlardyń shaǵyn kórmesi bar. Mundaı ónimder merzimdi túrde satyp alynady. Ártúrli ónimder Qazaqstan Respýblıkasynyń saýda oryndaryna, bazarlarǵa túsip jatady, alaıda olar kontrafakt ónimderi ári sapasyz bolyp tabylady jáne densaýlyqqa da zıandy bolýy múmkin”, - dedi J.Nurmaǵambetov.
Sondaı-aq, ol kontrafaktilik ónimderdi áli de dúkenderden tabýǵa bolatyndyǵyn, biraq qazir bazarlardyń saýda ortalyqtaryna kóbirek kóship, marketpleısterdiń erekshe tanyla bastaǵanyn atap ótti.
“Ondaı onlaın platformalar arqyly satyp alýshyny ońaı aldap túsirýge bolatynyna nazar aýdarǵan jón: taýar kartasynda túpnusqa ónimniń fotosýretteri ornalastyrylǵan, al is júzinde satyp alǵan kezde jalǵan bolyp shyǵady”, - dep bólisti ol.
Sarapshy sonymen qatar kontrafaktiden qalaı qorǵaný kerektigi týraly usynystarymen bólisti. Ol úshin úsh negizgi faktorǵa nazar aýdarý kerek: baǵa, qaptama jáne satyp alý orny.
“Eger taýardyń baǵasy ádettegiden múldem basqa bolsa, qaptama ádettegiden ózgeshe bolsa, bul saq bolýǵa alǵashqy sebep. Sondaı-aq, satyp alý ornyna nazar aýdarý kerek, ol tutynýshyǵa azdy-kópti tanys bolýy kerek. Taýarlardy belgisiz jerlerden emes, tekserilgen oryndardan satyp alǵan durys”, - dep keńes beredi J.Nurmaǵambetov.
İs-sharanyń qorytyndy kezeńinde kontrafaktilik ónimder joıyldy. Joıý prosesi arnaıy belgilengen jerde júrgiziledi jáne qazirgi ýaqytta Samsung, Almacom, LEGO jáne t.b. saýda belgileri bar oıynshyqtar men elektronıka sıaqty taýarlar joıylýda. Sarapshylar bul ónim zıatkerlik menshik quqyǵyn buzyp qana qoımaı, tutynýshylarǵa qaýip tóndirýi múmkin ekenin atap ótti.
Almaty qalasy Ádilet departamentiniń zıatkerlik menshik quqyqtary bóliminiń basshysy Erkebulan Jetpisbaev anyqtalǵan taýarlardyń kópshiligi ımporttyq taýarlar bolyp tabylatynyn, degenmen otandyq kontrafaktilik taýarlar da az emes ekenin atap ótti. Ol kontrafaktilik ónimder aıtarlyqtaı zıan keltiretinin, ásirese densaýlyqqa qaýipti bolýy múmkin jaǵdaılar balalar oıynshyqtaryna qatysty ekenin atap ótti.
“Kontrafaktilik ónimder, árıne, zıandy. Birinshiden, oıynshyqtar týraly aıtatyn bolsaq, olar balalardyń densaýlyǵyna úlken zıan keltirýi múmkin, óıtkeni olardyń naqty neden jasalǵany, qandaı materıaldar men olarda qandaı bólshekter qoldanylǵany belgisiz, balalar olardy jutyp qoıýy múmkin. Olardyń sapasy ádette óte tómen. Jalpy, kontrafaktilik ónimderdi túpnusqadan ajyratý óte ońaı-onyń sapasy men quny boıynsha. Túpnusqa ónim qymbat bolady jáne onyń sapasy joǵary bolady, al kontrafaktilik ónimder óte arzan bolady jáne sapasy nashar bolady”, - dedi ol.
Jetpisbaev sondaı-aq Ádilet departamenti zań buzýshylyqtardy anyqtap qana qoımaı, halyq arasynda túsindirý jumystaryn júrgizip, ákimshilik hattamalar shyǵaratynyn aıtty.
Ádilet departamentiniń baspasóz hatshysy Almas Bekbotaevtyń aıtýynsha, kontrafaktilik taýarlardy joıý sot sheshimimen júrgizilýde. Proses baqylanady.
“Biz buqaralyq aqparat quraldaryn kontrafaktilik ónimderdi joıýdyń ár kezeńine shaqyramyz, osylaısha jurtshylyq kontrafaktilik ónimderdiń shynymen joıylyp jatqanyn biledi”, - dep tolyqtyrdy ol.
Taýar belgilerin zańsyz paıdalanǵany úshin aıyppuldar kásiporynnyń kólemine baılanysty 20-dan 80 aılyq eseptik kórsetkishke deıin ózgeredi, sondaı-aq eleýli zalal úshin qylmystyq jaýapkershilik qarastyrylǵan.
Joıylǵan kontrafaktilik ónimniń jalpy sany 20 247 dana, al quny 9 mln teńgeden asady.
Baspasóz týry qatysýshylarǵa saýda belgilerin qorǵaý mehanızmderi men kontrafaktige qarsy kúres ádisterin jaqsy túsinýge, sondaı-aq osy saladaǵy jetekshi sarapshylardan túsinikteme alýǵa múmkindik berdi.