Aqyl-oı dodasyna kimder qatysady?
Bıylǵy jyldy Almaty qalasy álem chempıonatymen jappaq. Naqtyraq aıtqanda 25-30 jeltoqsan aralyǵynda ońtústik astanamyzda shahmattyń rapıd jáne blıs túri boıynsha álem chempıonaty ótedi. Tamyryn Úndi elinen alatyn, aqyldylar oıyny sanalǵan logıkalyq oı-óristi damytatyn sport túrinen ótetin álemdik alamanǵa qansha sportshy qatysady? Neshe memleketten shahmatshy keledi, álemdik reıtıńtiń kóshin bastap turǵan serkeler Alataý baýraıyna at baılaı ma?
Osy taqylettes saýaldarǵa Ortalyq komýnıkasıalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıhatynda jaýap aıtyldy. Jýrnalıser saýaldaryna Halyqaralyq shahmat federasıasynyń (FIDE) prezıdenti Arkadıı Dvorkovıch, QR Mádenıet jáne sport vıse-mınıstri Serik Jarasbaev, «Qazaqstan shahmat federasıasy» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń vıse-prezıdenti Dármen Sádýaqasov, «Qazaqstan shahmat federasıasy» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń atqarýshy dırektory Gúlmıra Dáýletova, Almaty qalalyq Sport basqarmasynyń basshysy Erden Haırýllın syndy spıkerler jaýap berdi.
Almatyda shahmattan rapıd jáne blısten álem chempıonaty alǵash ret uıymdastyrylmaq. Birinshilik Almaty ákimdigi jáne Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń qoldaýymen ótedi. Seriktester arasynda «Samuryq-Qazyna» qory jáne sportty qoldaý qory «Sport Qory» bar.
«Negizi Qazaqstanda álem birinshiligi byltyr Astana qalasynda ótýi tıis edi, pandemıanyń ekpin alyp turǵanyna baılanysty keıinge ysyrylyp, Polsha elinde ótti. Bıyl, mine, Qazaqstan qaıtadan álemdik alamandy ótkizýge belsheship otyr. Qazaqstan eline, onyń ishinde Almaty qalasynyń ákimdigine, álem birinshiligin ótkizetin jaýapty mınıstrlik basshylaryna, Qazaqstan shahmat federasıasyna alǵys aıtamyn» dedi Halyqaralyq shahmat federasıasynyń prezıdenti A.Dvorkovıch.
«Bul án burynǵy ánnen ózgerek» demekshi, shahmattan elimizde buǵan deıin de álem birinshiligi ótken bolatyn. Biraq Astana qalasynda 2019 jyly uıymdastyrylǵan álem chempıonaty komandalyq saıys bolǵandyqtan, 100-ge tarta sportshy qatysqan edi. Bul joly álemniń jetpiske jýyq elinen 300-ge tarta Alataý baýraıynda apta boıy aýnap-qýnap álemdik alamannyń kórigin qyzdyrady.
Baspasóz máslıhatynda Mádenıet jáne sport vıse-mınıstri Serik Jarasbaev shahmattan jekeleı saıys boıynsha Qazaqstanda alǵash ret ótetin álemdik dodanyń bási joǵary bolatynyn alǵa tartty. Halyqaralyq shahmat federasıasymen tize qosyp ótkizetin álem chempıonatynda jankúıerler qyzdar quramasyna erekshe úmit artady. Óıtetin de jóni bar, óıtkeni álem chempıony degen ataqqa qol jetkizgen Bıbisara Asaýbaeva, Jansaıa Ábdimálik, Dınara Sádýaqasova sekildi tájirıbeli shahmatshylardan syrt jastar arasynda jarqyraı kórinip, álem chempıonatynda olja salǵan Ámına qaıyrbekova, Ásel Serikbaı, Nazerke Nurǵalı sekildi arýlarymyz da júldeden úmitkerler sanatynda.
«Elimizde ótetin álem chempıonaty jas shahmatshylardyń qatary kóbebúine, oı men óreniń oıyny sanalatyn sportqa qyzyqqan jastardy yntalandyratyn doda bolady deps enemin. Almaty qalasyna álemdik reıtıńtiń kóshin bastap turǵan álem chempıondary keledi. Jankúıerler shahmat sportynyń juldyzdarynyń oıynyn tamashalap, qoltańba alyp tildesýine de múmkindik týady dep oılaımyn, barqa qazaqstandyqtardy álem chempıonatyn tamashalaýǵa, elimizdiń shahmat sheberlerine qoldaý kórsetýge shaqyramyn», - dedi «Qazaqstan shahmat federasıasy» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń vıse-prezıdenti Dármen Sádýaqasov.
Bizdiń eldiń shahmatshylary birikken Arab Ámirliginde jattyǵý jıynyn ótkizip jatyr. «Qazaqstan shahmat federasıasy» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń atqarýshy dırektory Dáýletova Gúlmıra hanym qyzdar quramasyndaǵy úzdikterimiz Jansaıa Ábdimálik, Bıbisara Asaýbaeva, Dınara Sádýaqasovalar jeke bapkerlerimen ázirlikti pysyqtap jatyr. Gúlmıra Dáýletova Halyqaralyq shahmat federasıasy álem chempıonatyn uıymdastyrýshy el esebinde bizdiń elden 25 shahmatshyny qatystyrýǵa múmkindik bergenin qýana jetkizdi.
«Bul degenińiz - ósip kele jatqan jas shahmatshylarymyzǵa óziniń óresin baıqap, sheberligin shyńdaýyna orasan zor múmkindik. Arkadıı Dvorkovıch bastaǵan halyqaralyq shahmat federasıasyna bizge senim bildirgeni úshin alǵys aıtamyz, álemdik dodany joǵary deńgeıde ótkizýge ázirlik oıdaǵydaı júrip jatyr. Almaty týrısik qala ekenin taǵy bir márte pash etetin sharaǵa qazaqstandyqtardy da belsendi qatysýǵa shaqyramyn», - dedi Almaty qalasy sport basqarmasynyń basshysy.
Erden Haırýllın álem chempıonatyna qatysatyn sportshylar men qonaqtardy qarsy alýǵa saqadaı-saı daıyn ekenin jetkizdi.
Álem chempıonatynyń saltanatty ashylý rásimi 25 jeltoqsanda Balýan Sholaq atyndaǵy sport saraıynda ótedi. Apta boıy dodaǵa túsetin shahmatshylardyń jarysy osy sport kesheninde ótedi.
Chempıonattyń bas seriktesi - Freedom Broker kompanıasy, ol tolyǵymen júlde qoryn qamtamasyz etti. Sonymen qatar seriktester arasynda Lancaster Group, Shokan Ualikhanov School, kazaqstandyq startap Chess Legends, «Tıolaın» kásiporny bar.
Qýanysh Rahmet