Búgin Almaty qalasy máslıhatynyń kezekti XIX sesıasynda depýtattar 2023 jylǵy qala búdjetiniń atqarylýy týraly jyldyq esepti bekitti jáne 2024-2026 jyldarǵa arnalǵan búdjetke ózgerister engizýdi qoldady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Almaty ákiminiń orynbasary Asqar Ámrın ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha qala ekonomıkasy 10,1%-ǵa óskenin, bul sońǵy 10 jyldaǵy rekordtyq kórsetkish ekenin atap ótti. 2023 jyly óndirilgen JÓÓ kólemi 24,8 trln teńgeni qurady, al respýblıkanyń JÓÓ–degi Almatynyń úlesi óńirler arasynda eń joǵary kórsetkishke - 20,6% jetti.
Jergilikti búdjettiń barlyq túsimderiniń jalpy kóleminiń 88,5% quraıtyn salyq kórsetkishteri boıynsha jospar 2023 jyly asyra oryndaldy. Qala búdjetine barlyǵy 1 trln 647,4 mlrd teńge tústi, bul 2022 jylmen salystyrǵanda 17%-ǵa artyq.
Memleket basshysynyń tapsyrmalaryna sáıkes 2023 jylǵy búdjet áleýmettik baǵdarlanǵan jáne 1 trln 501,5 mlrd teńgeni qurady. Áleýmettik salaǵa (bilim, densaýlyq saqtaý, áleýmettik qamsyzdandyrý, mádenıet, sport jáne týrızm) shyǵyndar 580 mlrd teńgege jetti, bul 2022 jylmen salystyrǵanda 25%-ǵa artyq.
Ótken jyldyń mańyzdy jetistikteriniń ishinde – sýmen jabdyqtaýǵa qoljetimdilikti 99,3%–ǵa deıin arttyrý jáne komýnaldyq jelilerdiń tozýyn tómendetý: sýmen jabdyqtaý – 54,3%-ǵa deıin, sý burý - 57%-ǵa deıin, jylýmen jabdyqtaý - 57,9%-ǵa deıin. 200 km jolǵa ortasha jóndeý júrgizilip, 83,4 km troleıbýs jelileri jańartyldy. 2023 jyly jastar men halyqtyń áleýmettik osal toptary úshin 3 050 páter satyp alyndy, 3 969 oryndyq 14 jańa stýdenttik jataqhana ashyldy.
Esterińizge salsaq, 2023 jyl jańa «Almaty qalasyn damytýdyń 2025 jylǵa deıingi baǵdarlamasyn jáne 2030 jylǵa deıingi orta merzimdi perspektıvalardy» iske asyrýdyń birinshi jyly boldy.
Almatynyń tekserý komısıasy 2023 jylǵy qala búdjetiniń oryndalýy týraly esepti oń baǵalady, bul rette tarıhı sebepterge baılanysty jáne jyldarǵa sozylǵan josparlaý men oryndaýdaǵy júıelik kemshilikterdi atap ótti. Komısıanyń barlyq usynymdary búdjettik tártipti jáne búdjettiń atqarylý sapasyn arttyrýda eskeriletin bolady.
Sesıa barysynda depýtattar áleýmettik mańyzy bar jobalar men is-sharalarǵa, sondaı-aq respýblıkalyq búdjetten qarjylandyrylýy qysqartylǵan ınfraqurylymdyq jobalarǵa baǵyttalǵan búdjetti naqtylaýdy qoldady.
Almaty qarjy basqarmasynyń basshysy Qanat Sýhambekovtyń aıtýynsha, búdjetke ózgerister 2023 jylǵy búdjettiń kiris bóligin asyra oryndaý nátıjesinde paıda bolǵan qarajattyń bos qaldyqtary esebinen, sondaı-aq búdjet qarajatyn ishki qaıta bólý esebinen júrgiziledi.
Atap aıtqanda, tórt densaýlyq saqtaý nysanyn kúrdeli jóndeýge qarajat bólinedi, bul medısınalyq qyzmetterdiń sapasyn jaqsartýǵa jáne pasıentter men medısınalyq personal úshin qolaıly jaǵdaı jasaýǵa múmkindik beredi. Budan basqa, aǵymdaǵy jyly mádenı jáne bilim berý resýrstaryn usynýdyń ınovasıalyq 20 derbes ózine-ózi qyzmet kórsetý kitaphanany ornatýǵa qarajat kózdelgen. Bul kitaphanalar ornalasqan jerine qaramastan qalanyń ártúrli núktelerinde aqparatqa qol jetkizýdi qamtamasyz etedi.
Birneshe jyldan beri qala turǵyndarynyń súıikti qysqy demalys ornyna aınalǵan 12 tegin muz aıdynyn qarjylandyrý jalǵasýda. Aqsaı ózeninde sý jınaý qurylysynyń jáne sý daıyndaý stansıasynyń qurylysy jalǵastyrylatyn bolady. Bul joba qazir jergilikti qarajat esebinen júzege asyrylýda. Qurylysty aıaqtaý Naýryzbaı aýdanynyń Tastybulaq, Taýjoly, Aqjar jáne Shuǵyla shaǵyn aýdandarynyń 100 myń turǵyny, sondaı-aq Almaty oblysynyń Jańaturmys jáne Qyrǵaýyldy aýyldarynyń 40 myń turǵyny úshin sýmen jabdyqtaý problemalaryn sheshedi.
Budan basqa, Almaty ákimdiginiń jobalyq keńsesiniń qoldaýymen iske asyrylatyn «Jaıly mektep» jobasy sheńberinde segiz jańa mektepke kirme joldar men avtomobıl turaqtaryn jaılastyrýǵa qarajat bólindi, bul bilim berý mekemelerine yńǵaıly jáne qaýipsiz qoljetimdilikti qamtamasyz etedi. Qalanyń kólik qatynasyn jaqsartýǵa qatysty bıylǵy jyly uzyndyǵy 2,3 km bolatyn Qulja traktisi strategıalyq magıstralin qaıta jańartý aıaqtalady, bul ýchaskeniń ótkizý qabiletin eki esege arttyrady.
Sonymen qatar, megapolıs basshysy Erbolat Dosaevtyń bastamasymen Almatyda alǵash ret zeınetkerlik jastaǵy adamdardy jumysqa ornalastyrý maqsatynda arnaıy «Altyn jas» baǵdarlamasy iske qosylady. Shaǵyn jáne orta bıznes uıymdarynda, sondaı-aq memlekettik organdardyń vedimistik baǵynysty uıymdarynda jumysqa ornalasatyn qalada tirkelgen zeınetkerler qatysa alady. Zeınetkerlerdiń jalaqysy jumys berýshilerdiń qarajaty esebinen tólenedi (belgilengen jalaqynyń keminde 50%) jáne jergilikti búdjetten sýbsıdıalanady (50%, biraq 1 ETJ nemese 85 myń teńgeden aspaıdy). Baǵdarlamaǵa qatysý merzimi - eńbek qatynastaryn merziminen buryn toqtatý múmkindigimen 36 aıǵa deıin. Osy baǵdarlama sheńberinde 2024 jyly keminde 500 adamdy, 2025 jyly 1000 adamdy jáne 2026 jyly 1500 adamdy qamtý josparlanýda. 2024 jylǵa jylyna bir adamǵa 12 ETJ esebine súıene otyryp, 500 qatysýshyny qoldaý úshin 382,5 mln teńge bólindi.