Injenerlik jelilerdi jańǵyrtý neden bastalady?
«Almaty jylý jelileri» JSHS Kishi Saıyn kóshesinde alýa aýmaǵy arqyly (Ulyqbek dańǵyly men Shalápın kóshesi arasynda) ótetin jylýmen jabdyqtaý jelilerin aldaǵy ýaqyttaǵy qaıta qurý týraly habarlaıdy. Qaıta qurýdyń maqsaty – M-8 qalalyq jylý magıstraliniń fızıkalyq tozýyna baılanysty resýrsyn qalpyna keltirý jáne jumysyn jaqsartý. Bul jylý magıstrali 1991 jyly paıdalanýǵa berildi.
Bul jylý trassasyn aýystyrý 212 kóppáterli turǵyn úıdi, 39 jeke turǵyn úıdi, 2 mektep pen 1 balabaqshany, 1 emhanany jáne 36 ózge de nysandy sapaly ári úzdiksiz jylýmen qamtamasyz etýge múmkindik beredi.
Buryn tóselgen jylý trassasynda aǵashtar men jasyl jelekterdiń bolýyna baılanysty jobada ınjenerlik dálizge balama bolmaǵandyqtan, kesilgen aǵashtar men butalardyń ornyna jańasy otyrǵyzylady.
Júrgizilgen túgendeý men orman-patologıalyq zertteýge sáıkes, kesilýge tıis aǵashtardy saqtaý múmkin emes, óıtkeni qaıta otyrǵyzý kezinde tamyrlanyp, ósip ketpeıdi.
Jylý jelilerin qaıta qurý ýchaskesinde barlyǵy 310-ǵa jýyq aǵash jáne 101 buta bar, onyń ishinde:
- otyrǵyzý úshin 116 aǵash pen 90 buta josparlanǵan, olardyń ishinde: shaǵan, aq akasıa, qaıyń, shyrsha jáne basqalar;
- saqtaý úshin - 17 aǵash jáne 10 buta.
- 177 aǵash pen 1 buta kesiledi.
Qurylys jumystaryn júrgizý kezinde osy ýchaskede saqtalýǵa tıis barlyq jasyl jelek qorshaýmen qorǵalady.
Qalanyń ekojúıesin nyǵaıtý úshin qaıta qurýdy júzege asyratyn «AlmatyInjStroı» AQ merdigerlik uıymy arnaıy tańdalǵan ýchaskelerde kesilgen aǵashtardyń ornyna jańa aǵashtar (1770) otyrǵyzady.
Saıyn kóshesiniń boıynda Ulyqbek kóshesinen Shalápın kóshesine deıin 116 aǵash pen 90 buta qaıta otyrǵyzyldy. Ol búr jarǵanǵa deıin tamyrlanyp ketedi: osy kezde aǵashtar stresske az ushyraıdy, japyraqtary gúldegenge deıin jasyl jelekterdi otyrǵyzý ómir súrý deńgeıi eń ońtaıly nusqa bolyp tabylady. Sarapshylar qazir aǵashtar tirshilik etýin toqtatqanyn, búr jarǵanǵa deıin olarda shyryn aǵyny bolmaıtynyn atap ótti. Ósimdikterdi otyrǵyzý boıynsha barlyq jumys Almaty qalasy ekologıa jáne qorshaǵan orta Basqarmasynyń turaqty baqylaýynda bolady. Qalanyń ekologıa jáne qorshaǵan orta basqarmasynyń málimetinshe, 2024 jyly Almatyda 320 myń jasyl jelek otyrǵyzý josparlanǵan.
«Almaty jylý jelileri» JSHS aqparaty boıynsha, júrgizilip jatqan rekonstrýksıa – bul bolashaqta senimdi jáne tıimdi jylýmen jabdyqtaýdy qamtamasyz etýge baǵyttalǵan mańyzdy is-shara, óıtkeni bul qubyr 25 jyldan astam ýaqyt boıy paıdalanylyp keledi.
«Almaty jylý jelileri» JSHS aldaǵy ınjenerlik jelilerdi jańǵyrtýǵa túsinistikpen qaraýdy suraıdy.