Erbolat Dosaev: «Bizdiń mindetimiz – jaıly qalalyq orta qurý jáne sáýlet murasyn saqtaýda teńgerimdikti tabý»
Búgin Almaty ákimi Erbolat Dosaev birlesken sáýlet-qala qurylysy forýmyna qatysty. Qala basshysy forým aıasynda kórmege qatysyp, Qazaqstannyń túrli qalalary men oblystarynyń úzdik sáýlet jobalary qoıylǵan kórmede de boldy, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz
Qazaqstan qala qurylysshylary odaǵynyń prezıdenti Lúbov Nysanbaeva óz kezeginde forýmda dástúrli túrde ómirdi ózgertip, ony barynsha jaqsy ári ádemi etkisi keletin adamdar jınalatynyn atap ótti.
«Almaty-búkil Qazaqstan kóz tigetin ásem qala. Biz Almaty qalasynda ne bolyp jatqanyn muqıat baqylap otyrmyz, kórmede megapolıste ári búkil Qazaqstanda ne bolyp jatqanyn kórsetkimiz keledi», - dedi Lúbov Nysanbaeva.
Kórmede usynylǵan jobalardy qarap shyqqan Erbolat Dosaev almatylyq jastardyń «Auyl» búrosy qoldanǵan standartty emes sheshimderdi erekshe atap ótti. NEW sáýlet búrosynyń negizin qalaýshylar Elvıra Bakýbaeva men Aısulý Ýálı ákimge sońǵy úsh jylda ázirlengen jobalardy tanystyrdy. Qazirgi ýaqytta búro qalaǵa maǵynaly nárse usynýǵa múmkindik beretin deńgeıde.
«Almatyda Keńes dáýirine deıin salynǵan ǵımarattar bar, Keńes dáýiri, 1990-2000 jyldar aralyǵynda salynǵan ǵımarattardyń óz erekshelikteri bar. Biraq meniń oıymsha, bizdiń qazirgi Qazaqstanymyz úshin ózindik erekshelik qajet, Qazaqstan arhıtektýrasy onyń ózindik biregeıligi bolǵan kezde tanylatyn bolady. Sondyqtan biz búro retinde osy sáıkestikti izdeýdi mindet qoıamyz. Bizdiń kompanıanyń mısıasy-qazaqstandyq sáýlet óneriniń zamanaýı biregeıligin qalyptastyrý jáne zerdeleý», - dedi Elvıra Bakýbaeva. Ol sáýletshiniń basty jumysy qala problemalaryn sheshý ekenin atap ótti.
Forýmnyń jumysyn ashqan qala ákimi Erbolat Dosaev Almatyda eń ozyq ıdeıalarǵa sáıkes keletin jańa jobalar bar ekenin atap ótti. Ákimdik óz tarapynan sáýletshiler men dızaınerlerdiń, ásirese jas jáne talantty mamandardyń kásibı qoǵamdastyǵyn damytýǵa belsendi túrde kómektesetin bolady.
«Maǵan 1-2 qabattarda kórsetken sholý kórmesinde kóptegen qyzyqty ıdeıalar bar. Men kelesi aptada keıbir kompanıalardy ózime shaqyra alamyn. Bizdiń talqylaýlar qorytyndysy boıynsha tek qosymsha usynystar ǵana emes, sonymen qatar Almatyda neni ózgertý kerektigi týraly praktıkalyq keńester alatyn bolamyz», - dep atap ótti qala basshysy forýmǵa qatysqandar aldynda.
«2024 jyly qalada sáýletshiler men dızaınerlerge qalalyq jobalarǵa arnaıy tapsyrystarmen qamtamasyz etý arqyly arnaıy granttar bekitiledi. Ortasha alǵanda, árbir grantqa 5 mln teńgege deıingi soma bólinedi. Jobalar ár túrli deńgeıde bolady: shaǵyn jáne orta. Men jańa daryndy urpaǵymyzdy ınfraqurylymdyq emes, atap aıtqanda Almatynyń sáýlettik kelbetin damytý turǵysynan úlken jobalardy iske asyrýǵa shaqyrǵym keledi», - dedi ákim.
Erbolat Dosaev óziniń sózinde aldyńǵy forýmda aıtylǵan ıdeıalardyń bir bóligi iske asyrylǵanyn aıtty. Almaty bir jyl ishinde óz damýynda belsendi ilgeriledi. Prezıdenttiń tapsyrmalaryn iske asyrý aıasynda ótken jyldyń sońynda «Almaty qalasyn damytýdyń 2025 jylǵa deıingi baǵdarlamasy jáne 2030 jylǵa deıingi orta merzimdi perspektıvalar» bekitildi. Onyń negizinde Almaty qalasynyń 2040 jylǵa deıingi jańa Bas jospary ázirlenip, qala turǵyndarymen keńinen talqylandy, ony aǵymdaǵy jyldyń mamyr aıynda QR Úkimeti bekitti. Jańa Bas josparda bizdiń megapolıstiń damýynyń monosentrıstik modelinen polısentrlikke kóshý prınsıpi engizilgen. Bes jańa polıotralyq Almatynyń birkelki jáne teńgerimdi damýyna jańa serpin beredi ári turǵyndardyń ómir súrý sapasynyń turaqty ósýin qamtamasyz etedi.
«Almaty-baı tarıhy men erekshe mártebesi bar biregeı qala. Bárimizdiń mańyzdy mindetimiz-jaıly, ınklúzıvti jáne sapaly qalalyq ortany qurý ári mádenı jáne sáýlettik murany saqtaý arasyndaǵy teńgerimdikti tabý. Osy problemalardy sheshý úshin búgin Almaty qalasynyń jańa Dızaın – kody belsendi túrde ázirlenýde jáne talqylanýda, ol aǵymdaǵy jyldyń sońyna deıin qabyldanady jáne qalanyń úılesimdi kelbetine qoljetkizý jáne qalalyq landshafttarǵa estetıka berý jolyndaǵy shara bolady», - dedi Almaty ákimi.
Erbolat Dosaev megapolıs jaılylyq, ómir sapasy jáne sáýlettik kelbeti boıynsha álemdik standarttarǵa sáıkes bolatynyn atap ótti. «Almatynyń qashanda ózindik qaıtalanbas kelbeti boldy jáne bar. Alaıda, onyń sońǵy eki onjyldyqtaǵy shamadan tys agressıvti ýrbanızasıa haotıkalyq jáne núktelik damý, birtektilik, seısmıkalyq qaýipsizdik normalaryn elemeý sıaqty kúrdeli máselelerge soqtyrdy. Sonyń saldarynan bizdiń qala óziniń shynaıy kelbetin joǵalta bastady», - dep jalǵastyrdy sózin Almaty ákimi. Osyǵan baılanysty megapolısti sáýletti modernızasıalaý maqsatynda ótken jyldyń tamyz aıynda Almaty qalasynyń Qala qurylysy keńesi jumysyn qaıta bastady. Qarap shyǵýǵa berilgen barlyq jobalardyń 55% - y pysyqtaýǵa qaıtaryldy nemese qabyldanbady.
Ákim sáýlet ónerindegi álemdik úrdisterdi eskere otyryp ázirlengen dızaın men jobalaýdyń jańa tehnologıalaryn engizý qajettiligine nazar aýdardy. Búginde jańa qalalyq baǵdarlamalardy ázirleý kezinde úsh ólshemdi keńistiktegi qurylys nysandaryn modeldeý Building Information Modelling (BIM), geodezıalyq, geologıalyq jáne kartografıalyq derekterdi eskere otyryp, geoaqparattyq modeldeý júıesi Geographical Information System (GIS) jáne basqa da ozyq tehnologıalar belsendi túrde engizilýde.
Aıta keterligi, Almatyda aǵymdaǵy jyldyń 10-11 qarashasynda alǵash ret «Qazaqstan-2023» XVIII qala qurylysy forýmy men Qazaqstan Sáýletshiler odaǵynyń forýmy ótip jatyr. İs-sharaǵa Qazaqstannyń ár óńirinen jáne shetelderden kelgen sáýletshiler men qala qurylysshylarynyń kásibı qoǵamdastyǵynyń ókilderi jınaldy. Forým aıasynda Qonaev qalasynda kóshpeli sesıa ótedi, onda Almaty oblysy G4 qalasynyń bas josparynyń jobasy jáne «Almaty qalasynyń qala mańy aımaǵy aýmaqtarynyń qala qurylysyn josparlaýdyń keshendi syzbasyn ózektendirý (Almaty aglomerasıasy)» jobasy tanystyrylady.
Eske salsaq, Almaty aglomerasıasyn damytýdyń 2029 jylǵa deıingi Keshendi jospary QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasy aıasynda ázirlengen, Almaty jáne Almaty oblysynyń máslıhattary maquldaǵan jáne 2023 jyldyń sońyna deıin qabyldanýy tıis. Keshendi damý jospary Almatynyń ózinde de, oǵan irgeles Almaty oblysynyń aýdandarynda da turǵyn úı, áleýmettik, ınjenerlik jáne kólik ınfraqurylymdarynyń ozyq damýyn úılestirýge jáne teńgerimdeýge múmkindik beredi.