Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDU) resmı túrde qazaq tilindegi nusqasyn qamtıtyn 11-shi qaıta qaralǵan aýrýlardyń halyqaralyq jiktemesiniń (AHJ-11) jańartylǵan nusqasyn usyndy.
Bul medısınalyq derekterdiń dáldigin, egjeı-tegjeıin jáne úılesimdiligin arttyrýǵa yqpal etetin Qazaqstannyń densaýlyq saqtaý júıesin damytýdaǵy mańyzdy qadam, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Qazirgi ýaqytta álemniń 132 eli AHJ-11 engizý boıynsha jumys isteýde, bul rette qazaq tili AHJ-11 resmı aýdarylǵan 11-shi tilge aınaldy. Buǵan deıin aǵylshyn, ıspan, orys, ózbek jáne basqa da birneshe tilderdegi nusqalary shyqqan.
AHJ-11 aýrýlar men densaýlyqqa qatysty máselelerdi jikteý men kodtaýdyń jahandyq standartyn bildiredi. Qujatta jaraqattardyń, aýrýlardyń jáne ólim sebepteriniń shamamen 55 000 biregeı kody bar. Ol medısınalyq qujattamany júrgizýdi standarttaýǵa, aýrýlardyń naqty esebin qamtamasyz etýge jáne ulttyq jáne halyqaralyq deńgeıde derektermen almasýdy jeńildetýge múmkindik beredi.
«AHJ-11 qazaq tilindegi nusqasy statısıka men syrqattanýshylyqty taldaý prosesin jaqsartýǵa, epıdemıologıalyq aqparatty jınaýǵa jáne esepke alýǵa múmkindik beredi, bastapqy býyndaǵy medısınalyq-sanıtarıalyq kómekti jaqsartýǵa yqpal etedi, profılaktıka jáne emdeý máselelerin sapaly retteýge járdemdesedi, medısınalyq derekterdi elde jáne shetelde birdeı túsindirýge múmkindik beredi», - dep atap ótti Densaýlyq saqtaý mınıstrligi Medısınalyq kómekti uıymdastyrý departamentiniń dırektory Gúlnar Sársembaeva.
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý assambleıasynda AHJ-11 maquldaǵannan keıin, 2019 jyldyń mamyrynda DDU-ǵa múshe elderdiń aldyńǵy nusqadan (AHJ-10) kezeń-kezeńimen kóshý prosesin bastady. Qazaqstanda qazaq tiline aýdarý jobasy 2023 jyly Salıdat Qaıyrbekova atyndaǵy ulttyq ǵylymı densaýlyq saqtaýdy damytý ortalyǵy men medısına ýnıversıtetteriniń belsendi qatysýymen Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń bastamasymen bastaldy. Bul úderiste DDU sarapshylary tehnıkalyq qoldaý kórsetti.
«Qazaq tilin AHJ-11-ge qosý - Qazaqstan úshin mańyzdy qadam. Bul medısına qyzmetkerleriniń jumysyn jeńildetip qana qoımaı, medısınalyq qujattama men statısıkalyq málimetterdiń sapasyn arttyrady. Bul densaýlyq jaǵdaıyn taldaýǵa jáne densaýlyq saqtaý júıesin damytýdy strategıalyq josparlaýǵa kómektesetinine senimdimin»,-dep atap ótti DDU-nyń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy ókili doktor Skender Syla.
AHJ-11 týraly qosymsha aqparatty DDU-nyń: https://www.who.int/standards/classifications/classification-of-diseases resmı paraǵynan tabýǵa bolady.