Qazaqstannyń sheteldermen qarym-qatynasynyń basymdylyǵy halyqaralyq qaty­nastar aıasynda memleket bedelin kóterý­ge jáne ózara túsinistik úlgisin kór­setýge negizdelgen. Memleketter arasyn­daǵy ózara yqpaldastyqtyń damýyna, óńir­­lik jáne jahandyq qaýipsizdikti ny­ǵaı­­tý­ǵa, mádenıetaralyq jáne dinara­lyq ún­qatysýlardy ornyqtyrýǵa baryn­sha qol­daý jasaldy. Azıadaǵy ózara yq­pal­dastyq jáne senim sharalary jónin­degi keńes, Álemdik jáne dástúrli din­der­ kóshbasshylarynyń sezi sıaqty ma­ńy­zy zor ári keleshegi kemel bastama­lar óz eli­mizdiń ǵana emes, aımaq pen tutas álem­niń qaýipsizdigi men múddesine baǵyt­talǵan. Osyndaı keleli máselelerdi sheshýge atsalysý – Qazaqstan úshin úlken mereı.

Álemdik aýqymdaǵy saıası qaıratker – Elbasynyń aımaqtyq jáne jahandyq beıbitshilik pen qaýipsizdikti saqtaýdaǵy úlesi zor. Aıta ketý kerek, AQSH, Reseı, Qytaı, Eýropalyq odaq, kórshi eldermen óz­ara yn­tymaqtastyqtyń ornaýy, BUU, TMD, EQYU, IYU jáne taǵy basqa uıym­darǵa Qazaqstannyń kirýi, Semeı polı­gony­nyń jabylýy úlken qadam boldy.

Sonyń ishinde Qazaqstannyń tuńǵysh ret halyqaralyq deńgeıde tanylýyna áser etken faktor – ıadrolyq qarýdan bas tartý boldy. Osylaısha táýelsizdiktiń al­ǵashqy qadamy jahandyq álemniń qaýip­sizdik júıesine úles qosýdan bastaldy. Qazaqstan halqynyń beıbit qatar ómir súrý muraty álem elderinde moıyndaldy.

2010 jyldyń 3 tamyzynda Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymyna (EQYU) qatysýshy memleketterdiń Syrt­qy ister mınıstrler Keńesi tarıhı sheshim qabyldady. Bul uıymǵa múshe elder­diń ortaq uıǵarymy boıynsha, 2010 jy­l­dyń 1-2 jeltoqsanynda elordada halyq­aralyq ómirdegi eń basty saıası oqıǵa – EQYU samıti ótetindigi jarıalandy. Azıa jáne TMD memleketteri arasynan Qazaqstanda  tuńǵysh ret atalǵan samıt ótkizildi. Bul qazaqstandyqtardyń 1991-2010 jyldar aralyǵyndaǵy júrgizgen is-qımyldary nátıjesinde qol jetkizilgen tabys pen halyqaralyq qoǵamdastyqtyń Qazaqstanǵa joǵarǵy qurmetiniń belgisi edi. Zamanaýı kezeńde «eýropalyq qaýipsiz­dikti qamtamasyz etýdiń qurlyqtyq sheń­ber aýqymynan asyp ketkendigi» jónin­degi tezısti usynýda Qazaqstan belsen­dilik kórsetti. Buǵan álem qulaq asa bas­tady. Ha­lyq­aralyq qoǵamdastyq eýroatlan­tı­ka­­lyq jáne eýrazıalyq qaýipsizdik ka­te­go­rıa­laryn paıdalanýdy úrdiske aınaldyrdy.

Qazaqstan syn-qaterlerge, ásirese, terorızm men esirtki tasymalyna qarsy turýdaǵy EQYU uıymynyń rólin arttyrý qajettigin málimdedi. Aýǵanstan men ortalyq Azıadaǵy (Qyrǵyzstandaǵy saıası daǵdarystar) qaýipsizdik máselesin beıbit túrde retteý kún tártibinde turǵan bolatyn. Elbasy Nursultan Nazarbaev Astana samıtine kóp úmit artty. Bul tarıhı shara Qazaqstandaǵy «toleranttylyq, dástúrlerdi qurmetteý, senim men ózara túsinistik tárizdi basty qundylyqtarmen tanystyrýdyń múmkindigi» bolatyn. Astana álem jurtshylyǵyna EQYU-nyń «Helsınkıden Astanaǵa deıingi» tabys­ty evolúsıasyn» jarıa etti. Qazaq­stan­dyqtardyń bedelin asyrǵan birlik pen pat­rıotızm nyǵaıa tústi.

Osylaısha, 2010 jylǵy 3 tamyz­daǵy tarıhı sheshimniń ózi taǵylymǵa aınaldy. Ol Qazaqstannyń táýelsizdik jyldary ustanǵan baǵyt-baǵdary men jolynyń durys ekendigin dáıektedi. Osy sheshim arqyly Qazaqstan halqynyń jaýapkershilik júgi artty. 2011 jyly N.Á.N­azarbaev táýelsizdiktiń 20 jyl­dyǵynda Qazaqstannyń álem jurtshylyǵy senimine ıe bolǵanyn málimdedi. Onyń basty dáleli álemdik bıznes tutqalaryn ustaýshy – sheteldik ınvestorlardyń Qazaqstan ekonomıkasyna senimdilikpen úles qosýy. Alǵashqy iri ınvestorlar – Shevron, Brıtısh Petroleým, Mıttal, Samsýng, Djeneral elektrıks, Djeneral motors jáne basqa da álemdik bıznes shyńyndaǵy kompanıalar edi.

1999-2007 jyldary aralyǵynda memlekettiń İJÓ ósimi jyl saıyn orta eseppen on paıyzdy qurady. Shaǵyn jáne orta bıznes sany 35 ese ósti. Qyzmet kórsetý salalary da damýǵa baǵyt aldy. 2011 jyly Qazaqstan Dúnıejúzilik bank reıtıńinde bıznes júrgizý boıynsha 47-orynǵa ıe boldy.

İshki ekonomıkadaǵy jáne áleýmettik ózgeristerdi júrgizýde Ońtústik-SHyǵys Azıa elderi úlgilerine mán berildi. Qazaqstandaǵy táýelsizdiktiń alǵashqy jıyrma jylynda jetken jetistikterdiń bastysy – halyqaralyq standart boıynsha Qazaqstannyń bilim berý salasynyń damyǵan elder tobyna engendigi. 2000-2010 jyldar aralyǵynda bilim salasyna bólingen qarjy 9 ese, ıaǵnı 100 mıllıardtan 900 mıllıard teńgege deıin ósken. Munyń nátıjeleri: «Bolashaq» baǵdarlama­sy, Inovasıalyq-zıatkerlik mektepter, Nazarbaev Ýnıversıtet, Halyqaralyq ýnıversıtetter jáne basqalar.

Qazaqstannyń Eýropa men Azıa kin­diginde ornalasýy – basty artyqshy­lyq­tardyń biri. El ıgiligi úshin qolǵa alynǵan úlken joba «Batys Eýropa – Batys Qytaı» kólik dálizi. Bul joba memleketter arasynda ózara jaýapkershilik, dostyq pen yntymaqtastyqqa qyzmet atqarý mindetin júkteıdi.

Keleshek urpaqqa uly mura jasalyndy. Atap aıtqanda, myqty memleket, jańa ekonomıka, birtutas qoǵam quryl­dy. Eýrazıa ǵajaıyby – jańa elorda boı kóterdi. Búgingi kúni Nur-Sultan qala­sy – túrli baǵyttaǵy ıdeıalardyń jáne Qazaq­stan ekonomıkasynyń, mádenıeti men saıası ómiriniń ortalyǵyna aınaldy. Dál osy qalada EQYU samıtinen keıin álemdik saıasatta jańa – «Astana rýhy» uǵymy paıda boldy. Tuńǵysh Prezı­dentimiz Nursultan Nazarbaev: «Almaty – táýelsizdik besigi, al Astana – bola­shaqtyń besigi» bolatyndyǵyn halyq­qa jarıalaǵan bolatyn.

Alaıda osynshama jetistikterge qol jetkizý ońaı bolǵan joq. Árbir bastama aıasyndaǵy is-qımyldardy halyq­tyń qoldaýy úlken serpilis berdi. Turǵyn­dardyń senimi men shydamdylyǵy jáne ortaq múddege saı qajyrly eńbegi qıyn­dyqtar men kedergilerden alyp shyqty.

Keleshekte jahandyq kúrdeli máseleler týyndaǵan jaǵdaıda qajetti is-sharalar jasaý jáne daıar bolý kún tártibinde tur. Olar: jańa tehnologıalyq revolúsıa, jańa ekonomıkalyq qurylymdar (jahandyq daǵdarys áserinen qorǵaný), aýyz sý tapshylyǵy jáne qunarly jer máseleleri (ashtyq pen juqpaly aýrýlardyń aldyn alý) jáne basqalar. Jańa ǵasyrda aımaqtyq jáne jahandyq birizdendirý úrdisteri qajettilikke aınaldy. Bastamalyq tujyrymdamalar qazaq halqynyń dástúrli ustanymyna sáıkes damydy. Qazaqtyń jadynda: «kórshińdi qudaıyńdaı syıla» nemese «qudaıy kórshi» degen tarıhı uǵymdar urpaqtan-urpaqqa sabaqtasa jalǵasýda.

Muny Elbasy halyqqa bylaısha jetkizdi: «Álemniń kez kelgen memle­keti kedeı de turaqsyz, táýekelge ushyra­ǵysh kórshiden, baı da qýatty kórshini qalaı­tyny shyndyq. Osyndaı másele aýqymynda tek ózara yntymaqtastyq qana tabysqa jeteleıdi. Qazaqstan – ózi­niń geoekonomıkalyq jaǵdaıyn jaq­sar­ta otyryp, kontınenttik tuıyqtalýdan shyǵýdy birden-bir qoldaýshy el». Zama­naýı áleýmettik-ekonomıkalyq, saıa­sı máseleler, rýhanı, etnostyq jáne moraldyq syn-qaterler (tolassyz soǵys­tar, etnosaralyq qaqtyǵystar, qylmystyń ósýi, dinı tózimsizdik pen radıkalızmniń boı kórsetýi – ekstremızm, terorızm jáne basqalar) kúrdelengen álemde Qazaq­­stannyń tańdaýy – el tutastyǵy. Elbasynyń basty ustanymy – adamzat bolashaǵy úshin beıbitshilik pen kelisim máselesin joǵary qoıý. Ol halyq múddesi men adamzattyń ortaq ıgiligine sáıkes bas­tamalar kóterdi.

2012 jyly elordada  ótken Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylary­nyń IV sezine qatysýshylar úndeýinde álem­niń túrli dinderi men mádenıetteriniń artyq­shylyqtaryn barynsha tolyq paıdalaný qajettigi, áıelderdiń otbasyndaǵy jáne qoǵamdaǵy jasampazdyq róli, jas­tardyń ımandylyq negizderin ornyq­tyrý, olardyń rýhanı damýy men túrli deńgeıde bilim alý mańyzdylyǵy, azamattardyń ana tili men tarıhyn, mádenıetin meńgerý qajettiligine mán berildi. Onda bylaısha málimdeldi: «...biz úreılendirýdiń nemese kúsh qoldanýdyń kez kelgen túrin aıyptaımyz jáne barlyq memleketterdi mundaı problemalardy dıalog arqyly sheshý úshin birlesip kúsh-jiger jumsaýǵa shaqyramyz». Álem halqyna mundaı beıbit joldaý­dyń elimizde málimdelýi qazaqstandyqtar­dyń ustanymyn bildiretini aıqyn. Qazaq­stan álem memleketterine qoǵamdaǵy turaqtylyq pen ekonomıkalyq damýdy ornyqtyrý joldaryn ortaqtasa izdestirý jóninde usynys jasap keledi. Qazaqstan – óńirlik yqpaldastyqtyń turaqty jaqtaýshysy. Bizdiń elimiz óńirlik kólik ınfraqurylymyn qurýǵa belsendi túrde ınvestısıa salýda. «Batys Eýropa – Batys Qytaı kólik dálizi, «Qazaqstan – Túrikmenstan – Iran» temir jol baǵyty, qaýipsizdikti qamtamasyz etýge kómek­tesetin halyqaralyq kúshterdi shyǵarýǵa arnalǵan Soltústik taratý júıesindegi Qazaqstannyń kólik ınfraqurylymy, «Jańa jibek joly» bastamasy aıasyndaǵy jańa ıdeıalar, Qazaqstannyń óńirlik yqpaldastyqqa qosqan úlesi.

Tuńǵysh Prezıdentimiz Nursultan Nazarbaev álemdik qoǵamdastyqtaǵy 193 táýelsiz memlekettiń biri – Qazaqstan Respýblıkasy atynan 2015 jyly BUU Bas assambleıasynyń 70-sessıasynyń jalpy debaty aıasynda  sóılegen sózinde taıaý otyz jyl aralyǵyndaǵy túrli soǵystar men qaqtyǵystardyń shıelenisken túıinin tek danalyqpen sheshý nátıjesinde jer betindegi órkenıet kúsheıe túsetinine senimdi ekendigin jetkizdi.

Dúnıe júziniń nazaryn aýdarǵan oqıǵa­lardyń biri – 2016 jyly Vashıngtonda ótkizilgen Iadrolyq qaýipsizdik jónindegi IV samıttiń aıasynda, Karnegı qory­nyń shtab-páterinde Qazaqstan Respýblı­ka­sy Prezıdenti Nursultan Nazarbaev­tyń Jahandyq ıadrosyz álem strategıasyn jarıalaýy bolatyn. Qazaqstan jarıa etken «Álem. HHI ǵasyr»  manıfesi qalyń jurtshylyq tarapynan qyzý qoldaýǵa ıe boldy. Manıfes beıbit ómirge úndeý, ıaǵnı soǵys órtin tusaýlaıtyn – keleshek urpaqty qorǵaý baǵytyndaǵy qadam retinde qabyldandy. Elbasy óziniń usy­ny­syn kelesideı negizdedi: «...Basty qater – jahandyq soǵys. ...HHİ ǵasyrda adam­zatqa ózin ózi qarýsyzdandyrý jaǵy­na qaraı batyl qadam jasaý qajet. Bizde mundaı múmkindik endi bolmaıdy». Adamzatqa «HHİ ǵasyr: soǵyssyz álem» atty keń aýqymdy baǵdarlama qajettiligi zańdylyqqa aınalýda. Elbasynyń tarıhı málimdemesi, jahandyq syn-qaterler aıasynda burynǵydan da eń qajetti qural retinde el birligi – basty qundylyqqa aınalyp otyr.

Tuńǵysh Prezıdent bastamalarynyń mańyzdysy – sheteldegi qandastardyń elge oralýyna qatysty júıeli kóshi-qon máselesin qolǵa alyp, halyqaralyq qatynastar men ishki áleýetti úılestire nátıjeli is-qımyldar júrgizýinde. Búgin­gi kúni qandastardyń úlesi jalpy tur­ǵyndardyń 6 paıyzyn quraıdy. Atajurtqa oralǵan qandastarymyz Qazaqstannyń áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası, mádenı damýyna úles qosýda.

1992 jyldyń 4 maýsymynda Elbasy Memlekettik rámizder týraly zańǵa qol qoıdy. Memlekettik Eltańba avtorlary – sáýletshiler Jandarbek Málibekov pen Shot-Aman Ýálıhanov. Ózbekstan­nan elge oralǵan Jandarbek Máli­bekov táýelsizdiktiń alǵashqy jyldary osylaısha úles qosty. Elimizdiń rýhanı-mádenı áleýetiniń damýyna úles qosqandar qatarynda Túrkıadan oralǵan Halıfa Altaı «Quran Kárim»-di arab tilinen qazaq tiline aýdaryp halyqqa usynsa, epıgrafıka jáne etnografıa salasynyń bilgiri, Mońǵol elinen kelgen tarıhshy-ǵalym Sartqoja Qarjaýbaı «Mádenı mura» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda qazaq tarıhyna qatysty ejelgi, ortaǵasyrlyq jáne jańa tarıh kezeńi­niń derekterin qazaq tiline aýdaryp, ǵylymı aınalymǵa qosty, Qazaqstan-Qytaı qatynastary, dıplomatıalyq qatynastar tarıhy jónindegi ǵylymı monografıalary jaryq kórgen QHR-dan oralǵan tarıhshy-ǵalym Nabıjan Muhametjanuly táýelsiz eldiń tuǵyryn kóterýge atsalyssa, Irannan oralǵan aıtýly shyǵystanýshy-ǵalym Islam Jemeneı Muhammed Qaıdar Dýlattyń «Tarıh-ı Rashıdı» eńbegin parsy tilinen aýdaryp, mátinniń qazaq tarıhyna qatysty mazmunyn aıshyqtady. Árıne halyqtyń súıispenshiligine bólengen Túrkıadan oralǵan taekvondo boıynsha álem chempıony, 6-shy dan dárejesiniń ıegeri Mustafa Óztúrik, Ózbekstannan oralǵan  bokstan Olımpıada oıyndarynyń chempıony Baqyt Sársekbaev Qazaqstan sportyna úles qosty. Qazaq mádenıetin otandyq jáne sheteldik sahnada aspandatqan Qytaıdan oralǵan qazaqtyń ataqty bulbul ánshisi – Maıra Muhamedqyzy jáne bıdiń jumbaq áleminiń jańa beınesin halqyna arnaǵan bıshi – Shuǵyla Saparǵalıqyzy edi. Oǵan qosa qandastardy beıimdeý ortalyqtarynan ótkizý, qoǵamǵa kiriktirý jáne ornalastyrý da kúrdeli júıeli jumystardy talap etken bolatyn.

Qazaq halqynyń urpaq jáne dástúr sabaqtastyǵy, ózge etnos ókilderine qur­met kórsetý qasıetteri, Elbasynyń otan­dyq jáne halyqaralyq bastamalary sheteldik sarapshylar tarapynan oń baǵa aldy. Táýelsizdiktiń otyz jylyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń adamzat qun­dylyǵyna qosqan basty úlesi – halyq birligi men yntymaqtastyǵy sheń­berin­degi ıdeıalar jáne is-qımyl úlgi­leri. 1992 jyly Elbasy Qazaqstan halqy Assambleıasyn qurý ıdeıasyn kóterdi. Nátıjesinde 1995 jylǵy 1 naýryzda Qazaqstan halqy Assambleıa­syn Memleket basshysy janyndaǵy konsýl­tatıvti-keńesshi organ mártebesimen qurý týraly Prezıdenttiń Jarlyǵy shyqty. 1997 jyl – «Ulttyq tatýlyq jáne saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn eske alý jyly», 1998 jyl – «Halyq birligi men ulttyq tarıh jyly», 1999 jyl – «Urpaqtar birligi men sabaqtastyǵy jyly» týraly Qazaqstan Prezıdentiniń jarlyqtary jarıalandy. Tuńǵysh Prezıdentimiz Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylaryn suhbat alańyna toǵystyrý ıdeıasyn kóterdi. Nátıjesinde, Qazaqstan – dinaralyq únqa­tysý ortalyǵy retinde elordamyzda 2003, 2006, 2009, 2012, 2015 jáne 2018 jyldary dinder kóshbasshylarynyń sıezeri ótti.

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev 2020 jylǵy 1 qyrkúıektegi Joldaýynda «Tuńǵysh Prezıdent – Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń kóregen saıasaty­nyń arqasynda ekonomıkanyń damýy úshin berik negiz qalandy, álemdik arenada abyroı-bedelge ıe boldyq. Sondyqtan álemniń jańa bolmys-bitimi qalyptasyp jatqan shaqta biz reformalarǵa tyń serpin berýimiz kerek. Bul baǵytta Ult josparyn jáne Bes ınstıtýttyq reformany negizgi baǵdar etip ustanýymyz qajet. Biz azamattarymyzdyń laıyqty ómir súrýine jaǵdaı jasaýǵa, olardyń quqyqtaryn qorǵaýǵa, zań ústemdigin qamtamasyz etýge, jemqorlyqqa qarsy kúresti kúsheı­tý­ge mindettimiz», dep atap aıtty. Saıasat­taǵy osyndaı sabaqtastyq elimizdiń «Qazaqstan-2050» strategıasynda aıqyn­dalǵan sara baǵytpen serpindi damýyna kepildik beredi.