Elimizde SIM-kartany aýystyrý arqyly jasalatyn alaıaqtyq kóbeıip keledi.
Aqshasyn krıptovalútaǵa salyp jatqan adamdardyń sany kúnnen kúnge ósýde. Olardy sıfrlyq aktıvterge ınvestısıalarmen baılanysty táýekelder de toqtatpaıdy. Alaıaqtardyń nazarynan krıptovalúta naryǵy da tys qalǵan joq, olar azamattardy aldaý úshin bar resýrstardy paıdalanady. Krıptovalútamen baılanysty alaıaqtyqtyqtyń keń taralǵan túrleri jóninde Fingramota.kz aıtyp berdi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz BAQ.KZ-ke silteme jasap.
Krıptovalútamen baılanysty alaıaqtyqtyq kez kelgen basqa qarjylyq alaıaqtyqqa uqsaıdy, alaıda olardyń maqsaty – «fıat aqsha» dep atalatyn jaı aqsha emes, sıfrlyq valúta. Qaskúnemder adamnyń krıptoámıanyn buzýmen sqemalar oılap tabady nemese tólem retinde aldaý arqyly «krıptany» shyǵarýǵa tyrysady. Mundaı sqemalardyń aıyryqsha belgisi – krıptovalútany fıat aqshaǵa tez aıyrbastaý jáne tranzaksıa júrgizý úshin ózge qosymshalardy paıdalaný. Osyndaı aıla-sharǵylardyń keıbir túrlerin tolyǵyraq qarastyraıyq.
Fıshıngtik aıla-sharǵy
Alaıaqtar krıptovalútamen saýda-sattyq júrgizý úshin jalǵan platformalar jasaıdy, olardyń maqsaty – krıptokilttermen birge eseptik jazbanyń derekterine qol jetkizý.
Krıptofıshıng – bul ınternet-alaıaqtyq túri, onda alaıaqtar sizdiń krıptoámıanyńyzdan aktıvterdi esepten shyǵarý bastaldy degen habarlamalar jiberedi. Eger ony siz jasamaǵan bolsańyz, onda dereý tranzaksıany toqtatý úshin silteme boıynsha ótińiz deıdi. Silteme jalǵan saıtqa aparady, mundaı saıt ınvestordyń eseptik jazbasynyń derekterin jınaıdy. Qajetti derbes jáne tólem derekteri qaskúnemderdiń qolyna túse salysymen, olar sizdiń shottaryńyzdan barlyq sıfrlyq aktıvterdi jymqyrady.
Jalǵan krıptobırjalar men krıptoámıandar
Eger siz áleýmettik jelilerdi qoldanatyn bolsańyz, erte me, kesh pe arzan krıptovalútalardy jarnamalaıtyn saıttardyń jarnamalaryna tap bolasyz. Máselen, olar naryqtaǵy baǵadan 5-15%-ǵa tómen bolýy múmkin. Habarlandyrýlarda «satýshylar» saıt arqyly sıfrlyq aktıvter satyp alsańyz, úlken jeńildik beremiz dep ýáde beredi, alaıda mundaı platformalar kóp jaǵdaıda jalǵan bolyp shyǵady.
Jalǵan krıptobırjalar ınvestısıalardan orasan kóp paıda túsedi dep qyzyqtyrady jáne paıdalanýshylardan, ádette, keıinnen neshe márte «ınvestısıa quıýǵa» bolatyndaı bastapqy jarna engizýdi talap etedi. Alaıaqtar osylaısha «ǵajap, baılyqqa keneletin ómir» súresiń dep aldaıdy. Alaıda, siz óz aqshańyzdy shyǵaryp alaıyn dep áreket jasaıyn deseńiz, ol múmkin emes, sebebi siz naqty aktıvterge emes, bos aýaǵa ınvestısıa jasadyńyz.
Sondaı-aq jalǵan krıptoámıannyń zıandy baǵdarlamalyq qamtylymy (BQ) bolýy múmkin. Alaıaqtar ony kompúterge zıandy qamtylymdar engizip, paıdalanýshynyń krıptokiltin nemese parolin urlap alý úshin jasaıdy.
Jalǵan qosymshalarmen alaıaqtyq
Krıptovalútalyq platformalar – bul baǵdarlamalyq qamtylymnyń bir túri ǵana, al baǵdarlamalyq qamtylym únemi jańartýlardy qajet etetini belgili. Muny alaıaqtar paıdalanady, olar resmı dúkenderde, mysaly, Play Market-te ornalastyratyn jalǵan qosymshalar jasaıdy.
Olardy júktep alyp, krıptovalúta ustaýshylar ózderiniń krıpto kiltterin asha alady. Mundaı jalǵan qosymshalardy resmı dúkenniń ákimshileri tez anyqtaıdy jáne joıady, alaıda olar ınvestorlarǵa zıan keltirip úlgeredi.
SIM-kartany aýystyrý arqyly jasalatyn alaıaqtyq
Bul – alaıaqtyqtyń eń jańa túri. Onyń máni mynada – alaıaq aldymen sizdiń SIM-kartańyzdyń kóshirmesine, odan keıin qurylǵynyń barlyq derekterine qol jetkizedi.
Bul aqparatty alaıaq krıptoámıanǵa, sol sıaqty basqa da eseptik jazbalarǵa, onyń ishinde mobıldik jáne ınternet-bankıngke qol jetkizýge qajetti eki satyly aýtentıfıkasıa kodtaryn alý jáne qoldaný úshin paıdalanady, nátıjesinde bul jaıttan beıhabar ınvestor zıan shegedi.
Investısıalarmen jasalatyn alaıaqtyq – jappaı satyp alyp, joǵary baǵada satý
Alaıaqtyqtyń bul túrinde qaskúnemder áleýmettik jelilerde jarnama ornalastyrý jáne ony poshta arqyly, sondaı-aq messendjerlerge tarata otyryp belgili bir krıptovalútany nemese tokendi (elektrondyq kilt) aınaldyryp, aqsha jasaıdy.
Treıderler jedel paıda tabý maqsatynda krıptovalútany túgel satyp alady, nátıjesinde onyń quny kúrt ósedi. Sodan keıin alaıaqtar aktıvterin eń joǵary baǵamen satady, nátıjesinde krıptovalútanyń quny kúrt tómendeıdi.
Bul sqemalar kóbinese áleýmettik jelilerde nemese poshta jáne messendjerler arqyly taratýdan bastalady, sondyqtan krıptoaktıvterden kepildi túrde mol paıda alýdy usynyp sizge beıtanys adam sebepsiz habarlassa, saq bolyńyz.
Esińizde bolsyn: Krıptovalútalarmen jasalatyn kez kelgen operasıalar joǵary táýekeldi, salynǵan aqshanyń saqtalýyna kepildik berilmeıdi!
Krıptoalaıaqtyqtan qalaı qorǵanýǵa bolady?
Sıfrlyq aktıvtermen baılanysty táýekelderdiń joǵary ekenin eskere otyryp, saqtyq sharalaryn kúsheıtý qajet. Mynadaı qarapaıym keńesterdi este saqtańyz:
- Krıptoámıannyń kiltterin eshkimge aıtpańyz. Eger sizden ınvestısıalyq mámilege qatysý úshin kilt derekterin habarlaýdy surasa, saq bolyńyz, bul alaıaqtar bolýy múmkin.
- Áleýmettik jelilerdegi keremet mol paıdaǵa kenelýge ýáde beretin jarnamaǵa senbeńiz.
- Qajetsiz qońyraýlarǵa jaýap bermeńiz. Sizdiń krıpto-brokerińizdiń nemese kez kelgen basqa qarjy mekemesiniń atynan sizben kim baılanysyp turǵany mańyzdy emes. Mekemeniń resmı nómirin taýyp, oǵan ózińiz qońyraý shalyńyz.
- Beıtanys jiberýshilerdiń gıpersiltemelerin nemese jibergen habaryn ashpańyz.
- Eseptik jazbalardy bólek ustańyz. Krıpto-brokerlik shottar men ádettegi bank shottaryn bir-birimen baılanystyrmańyz.
- HTTPS hattamasy bar saıttardy paıdalanyńyz. Úırenshikti HTTP-men salystyrǵanda, HTTPS — krıptobırjanyń nemese ámıannyń URL-mekenjaıynda saıttyń qaýipsiz jáne shıfrlanǵan trafıgi bar ekenin kórsetedi.
Krıptoalaıaqtardyń qurbany bolmas úshin krıptoaktıvterińizge qatysty qosymsha saqtyq sharalaryn qoldanyńyz.