Osy aıda «Úrkerdiń aýýy», «Aqpan», «Bóri syrǵaq», «Út», t.b. amaldar bar. Bulardyń árqaısysy óz minezin kórsetip, aıazy men jel-daýylyn birge ala keledi. Aýa raıy jıi qubylyp tur. Bir kún qar jaýady, ertesine aýa raıy kúrt ózgerip jylynady, qar erıdi, al kelesi kúni aıaz bolyp, kóktaıǵaq kórinis beredi.
Qala turǵyndary qys túskeli beri bıylǵy qańtar aıyndaǵydaı qatty azap shekpegen shyǵar. Qalyń jaýǵan qardan avtokólik turmaq, jaıaý júrginshiniń ózi ombylap, júre almaı qınaldy. Qylaýlaǵan qardyń sońy kóktaıǵaqqa ulasty. Ol az degendeı, qalyń qarǵa qosymsha jer silkinisi oryn aldy. Tún ortasynda bolǵan tosyn oqıǵa mamyrajaı kúı keship dýmandatyp jatqan almatylyqtardy áp-sátte jantalas shaqqa jetkizdi. Alyp shahardy dúr silkindirgen dúrbeleń jaýapty tıisti organdardyń keńes-kómegi nátıjesinde sabasyna tústi...
Aıdyń 4-inen 5-ine qaraǵan túni «Úrker» aýady. Sol sátten bastap qystyń 40 kúndik shildesi bitip, jylylyqqa betburys jasalady. Biraq kún birden bitip, kóktem shyǵyp kepeıdi. Ataqty «Aqpan» amaly bar. Ol aıdyń 10-ynan 15-ine deıin jalǵasady. Onyń «jylqyshy», «aq quryq» degen janama attary da bar. «Aqpan keldi, jylqyshy kirdi, jylqyshynyń ókpesi qatty bolady, ony renjitip almaıyq» dep, jylqyshynyń sybaǵasy retinde kári jilik asyp, qonaq qylatyn bolǵan. Osylaısha «jylqyshy» dep atalsa kerek. Jylqyshynyń quryǵyna qatqan qyraýǵa qarap «aq quryq» degen ataý berilgen.
«Aqpan-taqpan alty kún,
Aıazdatqan qatty kún...».
Nemese:
«Aqpan-taqpan alty kún,
Aıǵaılap soqsa jeti kún...»;
«Boıshań qyzda boǵaq qaldy,
boıly toqtyda quıryq qaldy», – degen sol kezden jetken maqal-mátelder aqpan amalynyń adýyndy minezin ańǵartsa kerek. Amal kezinde «jylqy saýyrynan, sıyr baýyrynan» dep jylqyny jabýlap, sıyrdyń astyna kóń tógetin bolǵan. Osy ýaqyt jyl ishindegi eń sýyq, aıazy qatty kez sanalǵan. Qystyń shildesi bitkenimen, qytymyr kúnder áli alda. Qar qylamyqtaǵanyn toqtatpaıdy. Aıazdyń burynǵydan da kúsheıýi múmkin. Aptyǵa, asyǵa jetken aqpannyń ashý minezin, asaý qylyǵyn kórsetýi tipti de ǵajap emes.