Abaı oblys ákimdiginde «SARAP» saraptamalyq klýbynyń óńirlik otyrysy ótti. Shaqyrylǵan spıkerler Qazaqstanda atom energetıkasyn damytý perspektıvalary týraly sóz qozǵady.
Rızzat TASYM, QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýtynyń qoǵamdyq múddelerdi zertteý ortalyǵynyń jetekshisi:
– Búgin biz qyzyǵýshylyq tanytqan taraptardyń óz pikirlerin erkin bildirýi úshin beıtarap alań usynamyz. Prezıdent atom elektr stansıasyn (AES) salý boıynsha jalpyulttyq referendýmnyń ótý kúnin belgilep berdi. Osyǵan baılanysty biz bul saladaǵy profıldi mamandardy shaqyrdyq. Ózderińiz bilesizder, bul máselege baılanysty emosıalyq fon ártúrli boldy. Biz, úshinshi tarap retinde, alańymyzda barlyq pikirler aıtylsyn degendi qalaımyz. Basty maqsatymyz – sheshimder emosıaǵa emes, bilikti mamandardyń naqty derekterine súıene otyryp qabyldanýy kerek.
Kóptegen qazaqstandyqtar jańa nysan bolashaqta ekonomıkaǵa, qorshaǵan ortaǵa jáne halyqtyń densaýlyǵyna zıan tıgizedi dep alańdaýly. Alaıda, mamandardyń alańdaýshylyq týdyratyn suraqtarǵa naqty jaýaptary bar. AES – qaýipsiz ári ekologıalyq taza sheshim dep sanaıdy tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty Denıs Zarva.
Denıs ZARVA, Ulttyq ıadrolyq ortalyqtyń bas ınjeneriniń orynbasary, Kýrchatov qalasy, Abaı oblysy:
– Qazirgi qoǵam atom energetıkasynyń jáne osy tehnologıalardyń zamanaýı jaǵdaıymen tolyq tanys emes. Qaı jerde azdaǵan túsinispeýshilik bolsa, sol jerde qorqynyshtyń da negizi bolady. Qazaqstan Respýblıkasy atom energetıkasynda jańadan bastaýshy emes. Biletinderińizdeı, bizde Aqtaýda alǵashqy tájirıbelik ónerkásiptik jyldam neıtrondar reaktory BN-350 uzaq ýaqyt boıy sátti jumys istedi. Qazirgi ýaqytta bizde úsh ıadrolyq zertteý reaktory jumys istep tur. Ekeýi Kýrchatov qalasynda, Ulttyq ıadrolyq ortalyqta, al bireýi Almaty qalasynda Iadrolyq fızıka ınstıtýtynda ornalasqan. Bizdiń elde atom energetıkasyn damytýǵa barlyq múmkindik bar. Qazir jetkizýshiler usynǵan III jáne III+ býyn reaktorlyq qondyrǵylar múldem qaýipsiz, jáne olardy paıdalaný barysynda eshqandaı másele týyndamaıdy.
Denıs Zarva elimizdiń ǵylymı-tehnıkalyq áleýetin joǵary baǵalady. Onyń aıtýynsha, atom salasynda qazir 17 myń qazaqstandyq jumys isteıdi, sondyqtan kadr tapshylyǵy bolmaýy tıis.
Denıs ZARVA, Ulttyq ıadrolyq ortalyqtyń bas ınjeneriniń orynbasary, Kýrchatov qalasy, Abaı oblysy:
– Úkimet ǵylymı-tehnıkalyq saladaǵy bilim berýdi damytý boıynsha naqty qadamdardy bastap ketti. MIFI sıaqty tanymal ýnıversıtettermen birlesken kafedralar ashylýda. Qazirdiń ózinde joǵary tehnıkalyq bilim bar mamandar jetkilikti. Qandaı reaktor túrin tańdasaq ta, kez kelgen jetkizýshi ózderiniń trenajerlerinde arnaıy mamandandyrylǵan daıyndyqty qamtamasyz etedi, sol arqyly mamandar naqty reaktor túrimen jumys isteýge qabiletti bolady.
Halyqty AES-ti kim salatyny da alańdatady. Qazirgi ýaqytta Koreıa, Qytaı, Reseı jáne Fransıadan kompanıalar óz bastamalaryn bildirip otyr.