Bul eldegi ekonomıkalyq belsendi halyqtyń 77% paıyzyn quraıdy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Májilis depýtaty Abzal Quspan óziniń depýtattyq saýalynda halyqtyń nesıesi týraly aıtty, dep jazdy Azattyq Ruhy.
«Jańa Qazaqstan» sóz tirkesi trendke aınalyp, halyq arasynda jappaı qoldanysqa enip ketti. Alaıda Jańa Qazaqstandy jyltyraq sózben jańǵyrtyp, qura almaımyz. Bul – anyq. Oǵan naqty is kerek, shuǵyl halyqshyl sheshimdi talap etedi. Eń birinshi, ınflásıa, baǵa deńgeıi, ekonomıkalyq ósý qarqyny, ulttyq tabys, jalpy ishki ónim (JİÓ) jáne jumyssyzdyqtyń ózgerýin qamtıtyn makroekonomıkany jandandyrý mańyzdy. Ozyq elderdiń tájirıbesine qarasaq, shaǵyn jáne orta bıznestiń damýynda bank salasy serpin beretinin kórýge bolady. Iaǵnı ekinshi deńgeıli bankter eldiń damýynda sheshýshi ról atqarady», - dedi Abzal Quspan.
Depýtat take-profit.org bırjalyq portalynda álem elderindegi bankterdiń paıyzdyq mólsheri týraly aqparatty tabýǵa bolady.
«Derekkózderde Qazaqstan Ulttyq bankinde jyldyq paıyz mólsheri 16,75 % ekeni kórsetilgen. Bul – 159 eldiń ishinde 143 orynnan kórinýge septigi tıdi. Álemniń ozyq elderin saralaıtyn bolsaq, Koreıada – 3,5%, Qytaıda – 3,65%, Germanıa, – 3.75%, Anglıada – 4,25%, Kanada – 4,5%, AQSH-ta 5,25% paıyz deńgeıinde belgilengen. Shetelderdegi qarjylyq ınstıtýttar shaǵyn jáne orta bıznestiń damýyna múddelik tanytyp, bıznes jobalardy kóptep qarjylandyryp jatady», - dedi Quspan.
Depýtattyń aıtýynsha, Ózbekstan Ulttyq bankiniń paıyzdyq mólsheri 14% paıyzdy qurasa, Qyrǵyzstanda – 13%, Tájikstanda – 10%, Ázirbaıjanda 9% paıyz deńgeıinde.
«Tynyq muhıtynyń ońtústik-batys bóligindegi shaǵyn araldarda ornalasqan Fıdjıdegi bankter paıyzdyq mólsheri 0,25% paıyzdy qurasa, Kambodjada 0,88% paıyz eken. Sonda jeriniń asty baılyqqa tuńǵan Qazaqstan halqy kredıtti 16,75% paıyz mólsherinde nege alady? Buǵan ne sebep? Sarapshylardyń aıtýynsha, paıyzdyq mólsherlemeniń joǵary bolýy naryqtaǵy taýarlar men qyzmet baǵasynyń negizsiz ósýine ákep soǵady. Olaı bolsa, eldegi qymbatshylyqqa bankter de jaýapty degen sóz», - dedi ol.
Abzal Quspan ataǵandaı, QR Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń málimetterine súıensek, VTB Bank pen «Bereke bank» AQ jyldyq paıyzdyq stavkasy 21,5% paıyzdy quraıdy.
«Bank SentrKredıt» AQ – 23,6 paıyz, «Eýrazıalyq bank» AQ – 23,7 paıyzdy, «Kaspi bank» AQ – 24,4 paıyz, «Home credit bank» AQ - 28,5 paıyz kóleminde kredıt beredi. Buǵan bankterdiń saqtandyrý jáne taǵy basqa mindetterin qosyńyz. Sonda tutynýshylar kredıtti 4-5 jylǵa rásimdegen jaǵdaıda bankke qaryzdy eki-úsh ese qosyp qaıtarady. Bul - degenińiz halyqty qanaýmen teń ǵoı. Shyn máninde, Ulttyq bank jylyna 56% paıyzdan aspaýy kerek degen shekteý halyqshyl sheshim emes. Bul – halyqty tyǵyryqqa tireıtin sheshim. Sonyń saldarynan ıpotekalyq jáne avtokredıtter 25% paıyzǵa deıin, al qarapaıym adamdar alyp jatqan kepilsiz kredıt 56% paıyzǵa deıin kóterilip, halyqtyń belshesinen qaryzǵa batyryp otyr», - dedi depýtat.
Onyń aıtýynsha, el arasynda memleket kredıtti keshiredi eken degen áńgime jeldeı esip júr.
«Nege? Óıtkeni kredıtin tóleı almaı otyrǵan adamdar kóp. Taǵy da QR Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń aqparatyna súıenetin bolsaq, 2020 jyly 392 myń adam 90 kúnnen asa ýaqytta kredıtin tólemese, 2021 jyly bul kórsetkish 421 myń adamǵa jetti. 2022 jyly 534 myń adam ýaqtyly kredıtin óteı almaǵany belgili. Al, Memlekettik kredıttik búro» AQ-nyń 2023 jyldyń sáýir aıynda júrgizgen statısıkaǵa saı 7,5 mıllıon qazaqstandyqtyń qaryzy ótelmegen. Bul eldegi ekonomıkalyq belsendi halyqtyń 77 paıyzyn quraıdy. Eldiń 1,5 mıllıon turǵyny nesıe boıynsha tólemdi 90 jáne odan kóp kúnge keshiktirip tólegen. Al osy jyldyń 1-shi sáýirindegi málimet Qazaqstandyqtardyń nesıeleri 30 paıyzǵa - 7,7 trln teńgege ósken. Iaǵnı, 822 myń adam qaryzdanýshylar. Bul oılanatyn másele. Qazir qarapaıym halyqqa aýyr tıip jatqan eki faktor bar. Onyń birinshisi qymbatshylyq, ekinshisi - joǵary paıyzdyq mólsherdegi nesıe», - dedi ol.