Jyl saıyn, 14 maýsymda búkil álemde Dúnıejúzilik qan donory kúni atap ótiledi. Bul búkil álem boıynsha qaýipsiz qan men onyń komponentteriniń qajettilikteri týraly jáne ulttyq densaýlyq saqtaý júıeleri úshin óteýsiz erikti qan tapsyrýdyń mańyzdylyǵy týraly habardar bolýdy arttyrýǵa sebep.
Bıylǵy jyly búkil álemde «20 jyl óteýsiz qýanysh: Qan donorlary sizderge rahmet!» naýqany ótip jatyr, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Densaýlyq saqtaý mınıstrligine silteme jasap.
Bul naýqan búkil álemdegi qan, plazma jáne trombosıtter donorlaryna olardyń qutqarý qaıyrymdylyqtary úshin alǵys bildirýge múmkindik beredi. Sonymen qatar, ol kóptegen adamdardy jahandyq qan tapsyrý qozǵalysyna qosylýǵa yntalandyrý arqyly is-qımylǵa shaqyrady.
Donorlyq qannyń saqtaý merzimi shekteýli, sondyqtan ony únemi toltyryp otyrý kerek. Donorlyq qannyń qajetti ýaqytta jáne qajetti jerde jetkilikti kólemde bolýyn qamtamasyz etý úshin saý donorlardyń jetkilikti mólsherimen júıeli túrde qan tapsyrý qajet.
Qan tapsyrý týraly sheshim qabyldaǵannan keıin, eger siz bergen qan komponentterge – qyzyl qan jasýshalaryna, trombosıtterge jáne plazmaǵa bólinse, belgili bir aýrýlary bar naýqastarǵa kómektesý úshin jeke-jeke qoldanylýy múmkin bolsa, siz bir nemese birneshe adamnyń ómirin saqtaı alasyz.
Kóptegen elderde donasıa kezinde shamamen 450 ml, ıaǵnı aǵzadaǵy jalpy qan kóleminiń 10%-dan az (eresek adamda ortasha eseppen 4,5-ten 5 lıtrge deıin) qan alynady. Keıbir elderde qannyń standartty dozasy az. Sizdiń deneńiz joǵalǵan suıyqtyqtyń kólemin shamamen 36 saǵat ishinde qalpyna keltiredi.
Sizdiń densaýlyǵyńyz ben ál-aýqatyńyz qan qyzmeti úshin óte mańyzdy ekenin umytpańyz. Sterıldi ıne men qan alýǵa arnalǵan sómke bir rettik jıyntyqta keledi, sondyqtan em-shara múmkindiginshe qaýipsiz.
Donorlardy irikteý ólshemshattary ártúrli elderde ártúrli, biraq qan arqyly beriletin ınfeksıasy joq saý adamdardyń kópshiligi donor bola alady.
Deni saý eresekter jylyna keminde eki ret qan tapsyra alady. Jergilikti qan qyzmeti bóliminen siz usynylǵan qan tapsyrý jıiligi týraly aqparat ala alasyz.
Jyl saıyn álemde shamamen 118,5 mıllıon qan donasıasy jınalady, onyń 40%-y álem halqynyń 16%-y turatyn tabysy joǵary elderge tán.