ىقپالداستىعىمىزدى ودان ءارى نىعايتۋعا جانە ونى جاڭا بەلەسكە كوتەرۋگە مۇددەلىمىز.
پرەزيدەنت تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ حالىقارالىق ءرولى ارتىپ كەلە جاتقانىنا توقتالىپ، قازاقستان تۇركى الەمىنىڭ اتاجۇرتى رەتىندە ۇيىمعا مۇشە بارلىق ەلمەن جان-جاقتى قارىم-قاتىناستى دامىتۋعا ايرىقشا ءمان بەرەتىنىن جەتكىزدى، دەپ حابارلايدى اقوردا باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
«ىقپالداستىعىمىزدى ودان ءارى نىعايتۋعا جانە ونى جاڭا بەلەسكە كوتەرۋگە مۇددەلىمىز. تۇركى ىنتىماقتاستىعىنا ۇيىتقى بولعان ۇيىمداردىڭ تاريحىن زەردەلەسەك، ولاردىڭ كوپشىلىگىنە قازاقستان باستاماشى بولعانىن كورەمىز. تۇركسوي، تۇركپا جانە تۇركى اكادەمياسى – سونىڭ ايقىن دالەلى. بۇل ۇيىمدار باۋىرلاس ەلدەردىڭ مادەني-رۋحاني جاقىنداسۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسىپ وتىر. ءوزارا بايلانىستى نىعايتۋ جولىندا تۇركىستانداعى قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتى وراسان زور ءرول اتقارادى»، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت ەلىمىزدىڭ باستاماسىمەن قابىلدانعان "تۇركى الەمىنىڭ كەلەشەگى – 2040" قۇجاتىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بۇگىن تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ ستراتەگياسى قابىلداناتىنىن ايتتى.
«بۇل قۇجات ەلدەرىمىز اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى كۇشەيتۋگە جانە تۇراقتىلىق بەلدەۋىن نىعايتۋعا ىقپال ەتەرى ءسوزسىز. سوندىقتان ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ بولاشاعى زور دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. ءبىز وڭىرلىك جانە جاھاندىق ماسەلەلەردى شەشۋگە بەلسەنە اتسالىسىپ، قۋاتتى كۇشكە اينالۋىمىز كەرەك. ءقازىر گەوساياسي، گەوەكونوميكالىق قايشىلىقتار سالدارىنان ەۋرازياداعى ەكونوميكا جانە كولىك-لوگيستيكا جۇيەسى ىدىراپ بارادى. سىن-قاتەرلەردى ەڭسەرۋ ءۇشىن كۇش-جىگەرىمىزدى بىرىكتىرۋىمىز قاجەت»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
سونىمەن قاتار جيىن بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى تۇركى تىلدەس ەلدەردىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋعا باعىتتالعان ءبىرقاتار ماسەلەگە نازار اۋداردى.
«قازىرگى الماعايىپ كەزەڭدە كولىك-ترانزيت كوممۋنيكاسياسىنىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋ جانە ونىڭ مۇمكىندىگىن بارىنشا پايدالانۋ اسا ماڭىزدى. سەبەبى ءبىزدىڭ مەملەكەتتەرىمىز باتىس پەن شىعىستى، سولتۇستىك پەن وڭتۇستىكتى تىكەلەي بايلانىستىرادى. باۋىرلاس ءۇش ەل (قازاقستان، ازەربايجان، تۇركيا) ارقىلى وتەتىن ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك ءدالىزى – سونىڭ جارقىن مىسالى. سوندىقتان ءبىز كولىك-لوگيستيكا سالاسىنا ەرەكشە ءمان بەرەمىز. سوڭعى 15 جىلدا قازاقستان وسى سالانى دامىتۋعا 35 ميلليارد دوللار قارجى ءبولدى. ءبىز كولىك باعدارىن كوبەيتۋگە جانە لوگيستيكانى ءوزارا ىقپالداستىرۋعا مۇددەلىمىز»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى بۇل ماقساتقا 2025 جىلعا دەيىن تاعى 20 ميلليارد دوللار ينۆەستيسيا تارتۋ كوزدەلىپ وتىرعانىن ايتىپ، تۇركى تىلدەس حالىقتاردىڭ قۇرلىق ىشىندەگى كولىك-ترانزيت دالىزدەرىن دامىتۋى ايرىقشا ماڭىزدى ەكەنىن جەتكىزدى. اسىرەسە، شەكارا بەكەتتەرىن جاڭعىرتۋعا، "سيفرلىق كولىك جۇيەسىن" قالىپتاستىرۋعا باسا ءمان بەردى.
پرەزيدەنت تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ءىت سالاسىنداعى قارىم-قاتىناسىن جانداندىرعان ءجون دەپ سانايدى. ونىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى كەزدە گەوساياسي احۋالعا بايلانىستى مەملەكەتتەر بىر-بىرىنەن تەحنولوگيالىق تۇرعىدان وقشاۋلانىپ جاتىر. تۇركى ەلدەرىنىڭ IT سالاسىنا قاتىستى تىڭ تاسىلدەر ازىرلەۋى ايرىقشا ماڭىزدى.
«بۇل ءبىزدىڭ سيفرلىق دامۋىمىزعا جول اشادى. جۋىردا استانادا "Digital Bridge" اتتى حالىقارالىق ءىس-شارا ءوتتى. وندا ءىت سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن كرەاتيۆتى جاستارىمىز باس قوسىپ، باستامالارى مەن وزىق يدەيالارىن ۇسىندى. سونداي-اق مەملەكەتتەرىمىزدىڭ IT حابتارى اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىل تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى. وسى رەتتە مەن استانا حاب حالىقارالىق تەحنوپاركى نەگىزىندە تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ سيفرلاندىرۋ ورتالىعىن قۇرۋدى ۇسىنامىن. بۇل قۇرىلىم ساۋدا، كولىك، سۋ رەسۋرستارى، اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك جانە باسقا دا سالالارعا قاجەتتى سيفرلىق شەشىمدەر ازىرلەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى»، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
سونىمەن قاتار پرەزيدەنت "جاسىل ەكونوميكانى" دامىتۋدى اسا ماڭىزدى مىندەت رەتىندە اتاپ ءوتىپ، كليماتتىڭ وزگەرۋى كوپتەگەن جاھاندىق سىن-قاتەرلەر تۋدىرىپ وتىرعانىن ايتتى.
«الەم ەلدەرى سوڭعى 7 جىلدا "جاسىل" وبليگاسيالارعا 2،5 تريلليون دوللاردان استام قارجى ءبولدى. وسى رەتتە مەن بۇل سالاداعى كاپيتال نارىعىن دامىتۋ ءۇشىن "تۇركى جاسىل قارجى كەڭەسىن" قۇرۋدى ۇسىنامىن. ونى "استانا" حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ جاسىل قارجى ورتالىعى نەگىزىندە اشۋعا بولار ەدى. بۇگىندە "استانا" حالىقارالىق قارجى ورتالىعى الەمدەگى ءىرى كومپانيالار اراسىندا تانىمال بولىپ، جوعارى دەڭگەيدە مويىندالدى. ول جاڭا كەڭەستىڭ حاتشىلىعى قىزمەتىن اتقارا الادى»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
بۇدان بولەك، قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ قاجەتتىگىنە توقتالدى. وسى رەتتە ەلىمىز 2023 جىلى قازاقستاندا ءىى تۇركى ۋنيۆەرسياداسىن ۇيىمداستىرۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن مالىمدەدى.
«ءبىز اكادەميالىق ۇتقىرلىقتى دامىتىپ، ستۋدەنتتەر اراسىندا مادەنيەتارالىق ديالوگ ورناتۋعا جاعداي جاساۋىمىز كەرەك. سونداي-اق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرىڭعاي ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىن قالىپتاستىرۋ قاجەت. سوندىقتان 2023 جىلى تۇركى ەلدەرى ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ ورتاق جەلىسىن قۇرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى ۇسىنامىن. بۇل باستاما ستۋدەنتتەرىمىزدىڭ تۇركى تىلدەرىن ۇيرەنىپ، باۋىرلاس ەلدەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسۋىنا جول اشادى»، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت تۇركى ەلدەرىنىڭ رۋحاني دەرەككوزدەرىن زەردەلەيتىن جوبالارعا ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ كەرەك دەپ سانايدى. سونداي-اق بيىل تۇركى اكادەمياسى موڭعوليادا جۇرگىزگەن قازبا جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىندە ماڭىزدى جاڭالىق اشقانىن، ەكىنشى تۇركى قاعاناتىن قايتا تىرىلتكەن قۇتلىق قاعاننىڭ كەشەنىن تاپقانىن ايتتى.
«بۇل – "تۇركى" دەگەن ءسوزى بار ەڭ كونە جازبا ەسكەرتكىش. وسى ورايدا مەن تۇركى حالىقتارىنىڭ ورتاق جازبا مۇراسىن زەرتتەۋگە ارنالعان "جول كارتاسىن" ازىرلەۋدى ۇسىنامىن. ول ءۇشىن ەلدەرىمىزدىڭ مۇراعاتتارى ءوزارا اشىق بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. كەلەشەكتە سونىڭ نەگىزىندە تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ "سيفرلىق كىتاپحاناسىن" قۇرۋعا بولادى»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى حالىقارالىق كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەرگە قاتىستى قازاقستاننىڭ ۇستانىمىن جەتكىزدى.
«قازاقستان بارلىق ەلدىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن ءبىرجولاتا قولدايدى جانە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ جارعىسىن قاتاڭ ساقتاۋدى قاجەت دەپ ەسەپتەيدى. بۇل – ەلىمىزدىڭ نەگىزگى مۇددەسىنە تولىعىمەن ساي كەلەتىن قاجەتتى قاعيدات. سوندىقتان ءبىز وسى ۇستانىمعا ءاردايىم باسىمدىق بەرەمىز»، – دەدى پرەزيدەنت.